روابط دیپلماتیک و امنیتی جدید در حال تغییر شکل خاورمیانه است؛ دشمنان پیشین در خاورمیانه حالا برای اتحاد به‌منظور مهار ایران تلاش می‌کنند، ایالات متحده به‌دنبال تجدیدنظر در نقش امنیتی خود در منطقه است و روسیه و چین به‌‌فکر بهره‌برداری از فرصت‌های ناشی از خروج واشینگتن از منطقه.

نشست تاریخی که از روز یکشنبه، هفتم فروردین‌ماه، در سده‌بوکر اسرائیل آغاز شد، نشان‌دهنده تغییر صف‌بندی‌هاست و مقام‌های کشورهای عرب، اسرائیل و ایالات متحده را برای نخستین‌بار در خاک اسرائیل گردهم آورده است تا درباره گسترش مشارکت و همکاری نوپای خود گفت‌وگو کنند.

در این نشست، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده و همتایانش از اسرائیل و همچنین بحرین، مراکش و امارات متحده عربی - سه کشور عربی که در سال ۲۰۲۰ براساس «پیمان ابراهیم» روابط خود را با اسرائیل عادی‌سازی کردند- گردهم آمده‌اند. کمی پیش از برگزاری نشست قرار شد وزیر خارجه مصر نیز به این پنج دیپلمات ارشد بپیوندد و این از آمادگی کشور عربی که نخستین پیمان صلح را در سال ۱۹۷۹ با اسرائیل امضا کرده بود، برای برقراری روابط گرم‌تر و نزدیک‌تر خبر می‌دهد. 

محل برگزاری این نشست، به میزبانی یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل، شهر سده‌بوکر واقع‌در صحرای نقب است که دیوید بن‌گوریون، بنیان‌گذار و اولین نخست‌وزیر اسرائیل، پس از کناره‌گیری از فعالیت سیاسی در آن‌جا ساکن شده بود و آرامگاهش هم همان‌جاست. به گزارش روزنامه «تایمز اسرائیل»، حتی درمورد گرفتن عکس دسته‌جمعی حاضران نشست برسر مقبره بن‌گوریون صحبت شده است. 

به گفته دیپلمات‌های اسرائیلی و عرب، مقام‌های شش کشور در نشست نقب درباره  همکاری‌های بی‌سابقه دفاعی رسمی، همچنین روابط جدید نظامی و اقتصادی و یک راهبرد مشترک دربرابر ایران گفت‌وگو کردند.

محرک اصلی این صف‌بندی جدید، شکاف‌های جدیدی است که بین ایالات متحده و متحدانش برسر مذاکرات همچنان ناتمام هسته‌ای با ایران و اکنون جنگ در اوکراین، به‌وجود آمده است؛ و هم‌زمان دولت بایدن می‌کوشد تا اسرائیل و عربستان سعودی را برای پذیرش مواضع خود در رابطه با تهران و منزوی‌کردن روسیه، متقاعد کند.

آنتونی بلینکن روز یکشنبه گفت: «یک منطقه باثبات‌تر و یکپارچه‌تر، زیربنای قوی‌تری را برای مقابله با تهدیدهای مشترک مانند این‌ها در اختیار ما می‌گذارد.» 

قرار است در نشست دوروزه‌ نقب موضوع درگیری اسرائیل و فلسطینی‌ها نیز که مدت‌ها عامل جدایی اسرائیل از همسایگان عربش بوده است، مورد بحث قرار گیرد، اما هدف اصلی این گردهمایی محسوب نمی‌شود.

امیر هایک، سفیر اسرائیل در امارات متحده عربی، درباره این نشست، گفت: «مهم‌ترین مسئله کنار هم نشستن است. این به دنیا می‌گوید که منطقه متحد است.»

روزنامه وال‌استریت ژورنال گزارش داده است که اسرائیل و متحدان جدید عربش با هدف مقابله با زرادخانه بزرگ موشک‌های میان‌برد و پهپادهای مسلح ایران، به مذاکرات با محوریت موشک‌ها و سامانه‌های پدافند هوایی سرعت بخشیده‌اند.

این نشست درحالی برگزار می‌شود که هفته گذشته نیز نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، در سفری غیرمنتظره به شهر شرم‌الشیخ مصر، با عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر، و شیخ محمد بن‌زاید آل‌نهیان، ولیعهد ابوظبی دیدار و گفت‌وگو کرد. به گفته منابع مطلع، رهبران سه کشور در این نشست، درمورد تعمیق روابط امنیتی و اقتصادی و مقابله با ایران هم‌زمان با نزدیک‌شدن به توافق در مذاکرات احیای برجام، گفت‌وگو کردند.

شکل‌گرفتن نوعی اتحاد جدید میان کشورهای و اسرائیل، می‌تواند راه را برای تغییر این تصور باز کند که پذیرفته‌شدن اسرائیل در منطقه دیگر منوط به ختم درگیری یک‌صد ساله خود با فلسطینی‌ها نیست. با وجود این، اردن، متحد نزدیک فلسطینیان، گرچه به این نشست در اسرائیل دعوت شده بود، اما وزیر خارجه‌اش را به آن‌جا نفرستاد.

هم‌زمان با نشست نقب در اسرائیل، به گفته یکی از مقامات دفتر محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، قرار است روز دوشنبه در رام‌الله با عباس دیدار کند و این دو، روز سه‌شنبه در امان با عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر، نشست سه‌جانبه‌ای برگزار خواهند کرد.