جوزب بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا چند روز پس از اینکه توافق هسته‌ای با ایران را خیلی نزدیک توصیف کرد، با اشاره به سنگ‌اندازی‌های روسیه از به مانع خوردن مذاکرات خبر داد.

بورل که پس از سفر به کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در پارلمان اروپا صحبت می‌کرد، گفت: دو هفته پیش در آستانه توافق بودیم اما روسیه می‌خواست از لغو تحریم‌های ایران جلوگیری کند و سرانجام برسر توافق مانع ایجاد کرد زیرا پس از حمله به اوکراین به دنبال امتیازگیری از غرب است.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به روشنی اعلام کرد که روسیه قصد داشت از لغو تحریم‌های نفتی ایران جلوگیری کند، چون عرضه نفت ایران در بازار در شرایط کنونی به نفع روسیه نیست.

روسیه در حال حاضر به دلیل حمله به اوکراین هدف شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی قرار دارد و آمریکا واردات انرژی از این کشور را ممنوع کرده است. به دنبال این تحریم‌ها، بهای انرژی در بازار جهانی افزایش یافته است و افزایش منابع موجود در بازار می‌تواند به کاهش قیمت‌ها کمک کند. به این ترتیب روسیه ابزار چانه‌زنی و فشار بر غرب برای لغو تحریم‌ها را از دست می‌دهد.

مذاکرات هسته‌ای بین ایران و گروه ۱+۵ شامل بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین، روسیه و آلمان و با حضور غیرمستقیم نمایندگان آمریکا که در حدود یک سال اخیر پس از به قدرت رسیدن جو بایدن ادامه داشت، نیمه اسفندماه ۱۴۰۰، دو هفته پس از حمله روسیه به اوکراین، تعلیق شد. طرف‌های حاضر در مذاکرات نام این تعلیق را «تنفس» در مذاکرات گذاشتند اما این وقفه پس از آن ایجاد شد که مسکو خواستار تضمین منافع خود در توافق هسته‌ای با ایران شد.

اکنون با اظهارات جوزپ بورل به نظر می‌رسد که برآوردهای پیشین تحلیلگران درباره اینکه روسیه برجام را گروگان گرفته است، به حقیقت نزدیک است.

بورل که از مدافعان سرسخت معامله با جمهوری اسلامی ایران به‌شمار می‌رود، در ماه‌های اخیر همواره باخوش‌بینی از قریب‌‌الوقوع بودن توافق با تهران سخن می‌گفت. اما اکنون می‌گوید نمی‌تواند دستیابی به توافق را تضمین کند.

علاوه بر مانع‌تراشی روسیه، یکی دیگر از موارد مورد اختلاف باقی‌مانده در مذاکرات احیای برجام، حذف نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی آمریکا است. در حالی که گزارش‌های اولیه از آمادگی دولت بایدن برای حذف نام سپاه خبر می‌داد، اکنون برخی منابع خبری به سخت‌تر شدن موضع آمریکا در این زمینه اشاره می‌کنند.

از آنجایی که سپاه بزرگترین سهم را در سیاست و اقتصاد نظام جمهوری اسلامی دارد، لغو تحریم‌های اعمال شده بر آن نقش کلیدی در از سرگیری تجارت‌ها و دستیابی به منابع مالی دارد.

مقامات تهران و واشینگتن درحال حاضر هر کدام ادعا می‌کنند تصمیم سیاسی امضا توافق بر عهده طرف مقابل است.