کمتر از چند ساعت دیگر نخستین نتایج دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در سال ۲۰۲۲ منتشر خواهد شد. گزارش‌های میدانی از رقابت بسیار نزدیک میان امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فعلی فرانسه، و مارین لوپن، نماینده راست افراطی، حکایت دارد.

انتخابات سال ۲۰۲۲، در طی بیست سال گذشته، سومین انتخابات ریاست جمهوری فرانسه است که در آن بخش‌هایی از جامعه مجبورند تا از ترس تبعات به قدرت رسیدن راست افراطی، نماینده‌ای از راست میانه را انتخاب کنند.

نخستین بار در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۲ بود که نیروهای سیاسی چپ در مقابل اقبال عمومی به راست افراطی غافلگیر شدند. در آن سال، وقتی چهار روز پیش از برگزاری دور اول انتخابات، از لیونل ژوسپن، نخست‌وزیر وقت فرانسه و نامزد سوسیالیست‌ها در همان انتخابات، پرسیده شد اگر آرای لازم را به دست نیاورد، در دور دوم انتخابات به چه کسی رای خواهد داد؟ ژوسین لبخند زد و چنان احتمالی را به سخره گرفت. با این‌حال زمانی‌که سوسیالیست‌ها دور اول انتخابات را با کمتر از ۲۰۰ هزار رای به ژان-ماری لوپن – پدر مارین لوپن و سیاستمداری که جنایت‌های رژیم هیتلر علیه یهودی‌ها را جزو جزییات کم اهمیت جنگ دوم جهانی به حساب می‌آورد – باختند، جناح چپ مجبور شد با تمام توان از ژاک شیراک حمایت کند.

وضعیت انتخابات در سال ۲۰۱۷ نیز به گونه‌ای رقم خورد که بخشی از نیروهای سیاسی جامعه فرانسه بار دیگر بر سر دو راهی انتخاب میان بد و بدتر قرار گرفتند. دور گذشته انتخابات ریاست جمهوری فرانسه نیز میان نامزدهای فعلی برگزار شد، ولی امانوئل مکرون در نهایت توانست مارین لوپن را با اختلافی ۳۳ درصدی شکست دهد.

امانوئل مکرون در سال ۲۰۱۹ گفته بود ترجیح می‌دهد در انتخابات آتی با مارین لوپن رقابت کند. گمانش این بود که وحشت ناشی از به قدرت رسیدن راست افراطی، نیروهای چپ را به حمایت از او وادار می‌کند. با این‌حال اگر چه به خواسته‌اش رسید اما تحلیلش از شرایط مطلوب درست از آب در نیامد.

امانوئل مکرون نسبت به انتخابات پنج سال قبل موقعیتی شکننده دارد. او در سال ۲۰۱۷ جوانی ۴۰ ساله بود که، از نظر افکار عمومی فرانسه، توانایی ایجاد تغییراتی ملموس در وضع موجود را داشت. با این همه حضور پنج ساله او در کاخ الیزه، بخش‌هایی از جامعه فرانسه را به این نتیجه رسانده که مکرون بیش از آنکه دل‌سوز منافع همه مردم باشد، دل‌نگران منافع ثروتمندها، طبقات بالای جامعه و نیروهای راست‌گرای این کشور است. وینست مارتینی، استاد علوم سیاسی دانشگاه نیس، می‌گوید عملکرد رئیس جمهوری فرانسه «لایه‌های وسیعی از طبقه کارگر فرانسه، که به‌صورت تاریخی بیشتر به نیروهای سیاسی چپ رای می‌دهند، را ناامید کرده است.»

به این ترتیب، برخی تحلیل‌گرهای سیاسی از مدت‌ها قبل هشدار دادند که، اگر رقابت نهایی میان راست میانه و راست افراطی باشد،  شمار قابل توجهی از پایگاه اجتماعی نیروهای سیاسی چپ در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۲ شرکت نخواهند کرد. پس از مشخص شدن نتایج نخستین دور انتخابات، تحلیل این گروه به واقعیت تبدیل شد. ژان لوک ملانشن، نامزد چپ‌گرای سال ۲۰۲۲، پس از شکست در دور نخست و به دست آوردن ۲۲ درصد آرا، از طرفدارهایش خواست تحت هیچ شرایطی به مارین لوپن رای ندهند اما رای دادن به مکرون را نیز توصیه نکرد.

تا بعداز ظهر روز یکشنبه، ۲۴ آوریل، تازه‌ترین نظرسنجی‌ها نشان می دهد مکرون تنها با ده درصد اختلاف از لوپن جلوتر است. به همین دلیل، برخی ناظران سیاسی، که نگران به قدرت رسیدن راست افراطی در فرانسه‌اند، می‌گویند چنین رقمی قابل اتکا نیست. بر پایه نظرسنجی‌های انجام شده، اگرچه پس از برگزاری اولین دور انتخابات در دهم آوریل اقبال عمومی به مکرون بیشتر شده است، اما آرای لوپن نیز تقریبا به همان نسبت افزایش داشته و هر لحظه دارد فاصله‌اش را با رقیب کاهش می‌دهد.      

نگرانی ناشی از عدم قطعیت نسبت به نتیجه انتخابات روز ۲۴ آوریل ۲۰۲۲ را می‌توان در لحن امانوئل مکرون نیز شنید. وی روز پانزدهم آوریل ۲۰۲۲، و در جریان یکی از آخرین سخنرانی‌های انتخاباتی‌اش، ضمن آنکه گفت قدرت گرفتن راست افراطی خطری جدی برای فرانسه به حساب می‌آید، از رای‌دهنده‌ها خواست تا در انتخابات شرکت کنند چون، به عقیده او، «هیچ چیز مشخص نیست».

سیاست‌های داخلی لوپن و احتمال انتخاب شدن وی، گروه‌های اجتماعی زیادی از مردم فرانسه، از جمله مهاجرها، سیاه‌پوست‌ها و مسلمان‌ها را به هراس انداخته است. با این همه یهودی‌های فرانسه یکی از مهمترین  گروه‌هایی هستند که از به قدرت رسیدن لوپن به وحشت افتاده‌اند. برخی برنامه‌های لوپن حمله‌ای مستقیم به سبک زندگی یهودی‌ها به حساب می‌آید که، با توجه به سابقه خونین یهودستیزی در اروپا، می‌توان آن‌ها را مقدمه‌ای بر اعمال تبعیض‌هایی بیشتر بر یهودی‌ها در نظر گرفت. از این رو برخی یهودی‌های فرانسه می‌گویند در صورت انتخاب لوپن «فرانسه را ترک خواهند کرد.»     

برخی تحلیل‌گرها بر این نظرند که پیروزی لوپن می‌تواند به «فرکزیت»، یا خروج فرانسه از اتحادیه اروپا منجر شود. در عین‌حال دسته‌ای دیگر از ناظران نظری متفاوت دارند. به عنوان مثال نظر سیلوی کافمن، خبرنگار روزنامه فرانسوی لوموند، این است:«لوپن در حال حاضر می‌گوید قصد دارد در داخل اتحادیه اروپا بماند اما می‌خواهد این اتحادیه را از درون تغییر دهد». به نظر این روزنامه‌نگار فرانسوی، برنامه نامزد راست‌های افراطی فرانسه تبدیل کشورشان به «قدرتی سترگ و مهم» در اروپا است.

از سوی دیگر، کسانی نظر داده‌اند که اگرچه مارین‌ لوپن حمله روسیه به اوکراین را محکوم کرده است اما بدهی حزب او به بانک‌های روسی، روابط دوستانه‌اش با شخص ولادیمیر پوتین و همچنین عدم علاقه‌اش به حضور فرانسه در پیمان ناتو باعث می‌شود تا وی در مقابل روسیه از قاطعیت کافی برخوردار نباشد.

در روزهای پس از راه یافتن لوپن به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، برخی نوشتند که انتخاب او به ریاست جمهوری این کشور «باعث تضعیف اتحاد کشورهای عضو اتحادیه اروپا می‌شود» و به انسجام و اعتبار بین‌المللی این نهاد ضربه می‌زند.

در هر صورت تا چند ساعت دیگر مسیر پنج سال آینده فرانسه مشخص می‌شود و انتخاب امانوئل مکرون یا مارین لوپن فرانسه، و به تبع آن جهان  را به دو مسیر متفاوت خواهد کشاند. موسسه‌های نظرسنجی فرانسوی در حال حاضر شانس پیروزی لوپن را ۲۰ درصد برآورد می‌کنند. چنین عددی شاید احتمال اندکی به نظر برسد، اما نباید از یاد برد که در سال ۲۰۱۶ نیز شانس پیروزی دونالد ترامپ ۲۰ درصد بود اما وی توانست به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا به کاخ سفید راه پیدا کند: سیاست میدان وقوع اتفاق‌های غافلگیرکننده است.