هرچند مسکو واکنش تندی به سیاست اسرائیل در قبال بحران اوکراین که نشاندهنده همگرایی بیشتر تلآویو با واشنگتن است، از خود نشان داد، منابع سیاسی و امنیتی در تلآویو بر این باورند که «سردی موقت روابط بین روسیه و اسرائیل با اندک تلاشی میتواند ترمیم شود؛ به ویژه از این رو که دو کشور منافع مشترک بسیاری دارند که موجب گرمی روابط و بازگشت به دوره روابط دوستانه قبلی میان دو کشور میشود».
منابع یادشده میافزایند که نتایج مذاکرات و تحقیقات انجام شده در سطح رهبری ارتش و سایر نهادهای عالی امنیتی اسرائیل، رایزنی در شورای امنیت ملی در تلآویو، و نشست کابینه کوچک امنیتی اسرائیل، نشان میدهد که «روسیه در برابر هرگونه نگرش منفی نسبت به جنگ در اوکراین واکنش تندی نشان میدهد، اما از آنجا که محاسباتش گسترده است و منافع مشترک بسیاری با اسرائیل در سوریه دارد، نمیخواهد روابطش با تلآویو به سردی گراید». البته هماهنگی فراگیر و موفقیتآمیز امنیتی که از سال ۲۰۱۵ میان دو کشور در سوریه جریان داشته است، نه تنها بیانگر همگرایی روزافزون مسکو و تلآویو است، بلکه ماهیت واقعی و اهمیت روابط روسیه و اسرائیل را نیز به وضوح نشان میدهد.
رهبری سیاسی و امنیتی اسرائیل شاهد برخی اقدامها از سوی روسیه بوده است که میتوان آنها را همچون «کارت زرد» در واکنش به اظهارات ضد روسی یائیر لاپید، وزیر امور خارجه اسرائیل، در نظر گرفت. ماهیت واکنش مسکو زمانی روشن شد که در پایان ماه مارس گذشته الکساندر افیموف، سفیر روسیه در دمشق، گفت تلآویو، روسیه را تحریک میکند تا به حملههای اسرائیل در سوریه پاسخ دهد. سفیر روسیه هشدار داد که هدف از حملههای اسرائیل تشدید تنش، ازسرگیری عملیات نظامی، و اجازه دادن به غرب برای انجام فعالیتهای نظامی در سوریه است. هرچند همان روز، سفارت روسیه در اسرائیل اعلام کرد که هماهنگی امنیتی بین دو کشور بدون هیچ تغییری ادامه دارد، در اسرائیل تلاشهایی آغاز شد که هدف آنها آمادگی برای برخورد با واکنش احتمالی روسیه بود. علاوه برآن، این نگرانی در بین بود که شاید روسیه تصمیمی بگیرد که مانع ادامه حملههای اسرائیل به مواضع ایران در سوریه شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
سپس، تحولات متعددی در روابط مسکو و تلآویو رخ داد. روسیه در واکنش به اظهارات لاپید، الکس بن زوی، سفیر اسرائیل در مسکو، را به وزارت امورخارجه احضار کرد و در واکنش به سخنان یاییر لاپید که عملیات روسیه در اوکراین را به جنایت جنگی توصیف کرده بود، پیام تهدیدآمیزی به او تحویل داد. در اقدام بعدی، اسرائیل به طرح اخراج روسیه از شورای امنیت سازمان ملل متحد رای مثبت داد. در مقابل، وزارت امور خارجه روسیه با صدور بیانیهای اعلام کرد که اسرائیل با ادامه اشغال غیرقانونی، قطعنامههای شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل متحد را نقض میکند، به طولانیترین اشغال در تاریخ معاصر بشر ادامه میدهد، و پیوسته در تلاش الحاق سرزمینهای فلسطین به قلمرو خود است.
از سوی دیگر، خبرگزاری رسمی روسیه روز دوشنبه گذشته، ۱۸ آوریل، با نشر بیانیهای اعلام کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، تماس گرفته است و دو رهبر در مورد تنشهای اخیر در قدس و مذاکرات روسیه و اوکراین گفتوگو کردهاند. در بیانیه مزبور آمده است که پوتین در مورد عملیات نظامی ویژه روسیه برای دفاع از منطقه دونباس در شرق اوکراین، به محمود عباس اطلاع داده است. همچنین، با توجه به افزایش بهای مواد غذایی در جهان به دلیل ادامه جنگ در اوکراین، پوتین در این تماس تلفنی به عباس اطمینان داده است که مسکو، گندم و سایر محصولات روسیه را در دسترس فلسطینیها قرار خواهد داد.
«وفا»، خبرگزاری رسمی فلسطین، اعلام کرد که پوتین «بر موضع قاطع روسیه در حمایت از حقوق مردم فلسطین تاکید کرده و افزوده است که به حمایت سیاسی خود از آرمان فلسطین در تمامی محافل و مجامع بینالمللی ادامه خواهد داد». علاوه برآن، رئیس جمهوری روسیه با اشاره به تنشهای اخیر بیتالمقدس، به اقدامهای خشونتآمیز اسرائیل را که مانع دسترسی آزادانه نمازگزاران به مسجدالاقصی میشود، انتقاد کرد و افزود که اسرائیل باید به وضعیت تاریخی موجود در این مکان مقدس احترام بگذارد.
در حالی که محافل سیاسی در تلآویو مواضع روسیه را آغازی برای ایجاد شکاف در روابط دو کشور تلقی میکنند، محافل امنیتی، موضع اخیر روسیه را جدی نمیگیرند و بر این باورند که روسیه به دلیل ادامه جنگ در اوکراین، نسبت به هر موضعی که خوشایند آن نباشد، واکنش تندی نشان میدهد. آنان معتقدند که «مسکو هرگز به تعهداتش با اسرائیل پشت پا نمیزند»، به ویژه از این رو که هماهنگی میان روسیه و اسرائیل در سوریه، منافع مشترک هر دو کشور را تامین میکند. افزون برآن، مسکو و تلآویو منافع مشترکی در محدود کردن نفوذ جمهوری اسلامی ایران در سوریه دارند و بنابراین، دو طرف تمایلی به تشدید تنش و تیرگی روابطشان نخواهند داشت.