مولوی نورالله منیر، وزیر معارف (آموزش و پرورش) گروه طالبان، یک ماهی است که برای ارزیابی و نظارت بر اوضاع مدارس دولتی و دینی ( حوزه) سفر به استان‌های مختلف افغانستان را آغاز کرده است. او ضمن بازدید از مدارس رسمی دولتی، به مدارس دینی که معمولا در افغانستان به شکل رسمی یا غیررسمی فعالیت می‌کنند، هم سر می‌زند و در تمام سخنرانی‌های او در استان‌ها و شهرستان‌های افغانستان، یک جمله همواره تکرار می‌شود: «تاسیس یک تا ۱۰ مدرسه دینی در هر یک از شهرستان‌های افغانستان.»
مولوی منیر تاکید می‌کند که دانش‌آموزان و جوانان افغانستان با معارف اسلامی آشنا نیستند و برای تقویت این مسئله نیاز است تا افغانستان به یک مدرسه بزرگ دینی تبدیل شود. وزیر معارف گروه طالبان در حالی چنین ادعایی را مطرح می‌کند که سرفصل‌های آموزشی در مدارس دولتی افغانستان هیچ‌گاه از آموزه‌های دینی تهی نبوده‌اند و دانش‌آموزان از کلاس اول تا دوازدهم، قرآن، حدیث، معارف اسلامی و اصول دین را در مدرسه فرا می‌گرفتند. در برنامه‌های آموزشی دانشگاه‌های افغانستان نیز آموختن شریعت و مضامین دینی اجباری است؛ حتی در دانشکده پزشکی. با این حال، وزیر معارف طالبان طوری حرف می‌زند که انگار یک سرزمین مملو از کفار را فتح کرده و اکنون در تلاش است جامعه را اسلامی کند.
مولوی منیر روز یکشنبه، چهارم اردیبهشت، در سفر به استان لوگر و در جریان ملاقات با مسئولان معارف آن استان گفت: «بر اساس طرح وزارت معارف، به‌زودی در هر شهرستان افغانستان، سه تا ۱۰ مدرسه دینی می‌سازیم.» او افزود که جوانان افغانستان با معارف اسلامی آشنایی درست ندارند و تاسیس مدارس دینی به آنان کمک می‌کند تا در این زمینه بهتر آموزش بینند.
مولوی منیر روز ۲۸ فروردین هم به پنجشیر سفر کرده و در سخنرانی خود در مرکز آن استان، گفته بود که تصمیم بر این است که در مرکز پنجشیر، یک دارالعلوم بزرگ و در هر یک از روستاهای آن استان یک حوزه علمیه تاسیس شود.
از سخنان وزیر معارف طالبان چنین برمی‌آید که او ریشه مقاومت علیه طالبان و روحیه ضدطالبانی در پنجشیر و دیگر بخش‌های افغانستان را در کمبود مدارس دینی همسو با طالبان می‌داند. ظاهرا او به این نتیجه رسیده است که تاسیس مدرسه دینی در هر یک از روستاهای پنجشیر و ترویج افکار طالبانی می‌تواند مسیر فکری ساکنان پنجشیر را که به مقاومت علیه طالبان شهره‌‌اند و به این گروه تسلیم نشده‌اند، تغییر دهد.
البته این طرح به پنجشیر محدود نمی‌شود اما تفاوت سخنان وزیر معارف طالبان در لوگر و پنجشیر در این است که او گفته بود در هر روستای پنجشیر یک مدرسه دینی می‌سازد؛ در حالی که در لوگر می‌گوید در هر یک از شهرستان‌ها، یک ۱۰ تا مدرسه دینی خواهد ساخت.
افغانستان ۳۶۴ شهرستان دارد و در بسیاری از این شهرستان‌ها، بیش از ۱۰ مدرسه دینی رسمی و غیررسمی فعال‌اند. به نظر می‌رسد طرح وزارت معارف طالبان تاسیس مدرسه‌های جدید با سرفصل‌های آموزشی جدید است؛ چون این گروه بسیاری از مدارس دینی را متاثر از برنامه‌های آموزشی دولت پیشین افغانستان می‌داند و قبول ندارد و طالبان که خود نیروهایی برآمده از مدارس دینی‌اند، به‌خوبی بر اهمیت گسترش این مدارس در تقویت افکار طالبانی در سراسر افغانستان واقف‌اند.
در افغانستان، از تعداد مدارس دینی، مساجد و مراکز آموزش دینی آمار مشخصی وجود ندارد. تعداد کمی از این مدارس دینی و مساجد در وزارت ارشاد، حج و اوقاف دولت پیشین افغانستان ثبت شده بودند، اما بر آنچه در آن مراکز یا مساجد به کودکان و نوجوانان تدریس می‌شد، هیچ نظارتی وجود نداشت. همین وضعیت باعث شد تا طالبان با تمرکز بر مدرسه‌های دینی و مساجد، روحیه جنگ‌طلبی و جهادی‌گری را در نوجوانان تقویت کنند و از میان آنان نیرو جذب کنند.
در ۲۰ سال گذشته، بیشتر نیروی جنگی طالبان را نوجوانان و جوانانی تشکیل می‌دادند که یک دوره کوتاه در حوزه‌های افغانستان یا پاکستان آموزش دیده بودند. اداره امنیت ملی دولت پیشین افغانستان بارها با اسناد و شواهد اعلام کرد که طالبان، داعش و سایر شبکه‌های تروریستی فعال در افغانستان از مدارس دینی سربازگیری می‌کنند و شماری از این مدرسه‌ها با دریافت پول از افراد و سازمان‌های خیریه کشورهای مختلف از جمله کشورهایی در خاورمیانه، به فعالیت نظامی طالبان و داعش کمک می‌کنند.
در سال ۲۰۱۳، وزارت معارف دولت پیشین افغانستان بر فعالیت یک هزار و ۳۰۰ مدرسه دینی نظارتی نسبی داشت. در همان زمان، ۱۳ هزار مدرسه دینی در سراسر افغانستان فعالیت داشتند که هیچ یک از نهادهای دولتی بر فعالیت آن‌ها کنترلی نداشتند و مسئولان آن مدارس نیز به دولت افغانستان پاسخگو نبودند. این ارقام را امان‌الله ایمان، سخنگوی وزارت معارف، در مرداد ۱۳۹۲، در مصاحبه با صدای آمریکا گفته بود.
تحصیل در مدرسه‌های دینی افغانستان رایگان است و بسیاری از این مدارس امکاناتی مانند خوابگاه و سه وعده غذا در اختیار طلاب می‌گذارند. حتی برخی از این مدارس کمک‌هزینه اندکی هم به دانش‌آموزان می‌دهند که همگی از جذابیت‌های این مدارس برای جامعه فقیر و به‌شدت مذهبی افغانستان به شمار می‌روند. این مدارس خودمختار فعالیت می‌کنند و به هیچ شخص یا نهادی حساب پس نمی‌دهند. به این ترتیب، بسیاری از خانواده‌ها که توان تامین مخارج فرزندانشان برای تحصیل در مدارس رسمی دولتی را ندارند، ترجیح می‌دهند آن‌ها را به مدارس دینی غیررسمی بفرستند.
ملا عمر، بنیان‌گذار گروه طالبان، موسس یک مدرسه دینی در روستای گیشانو در شهرستان میوند قندهار بود و گروه طالبان از همین مدرسه پا گرفت. او تا سال ۱۹۹۴ که گروه طالبان را تاسیس کرد، در آن مدرسه تدریس می‌کرد و نخستین فرماندهان و جنگجویان طالبان که برای تصرف سراسر افغانستان اسلحه برداشتند، آموزگاران و دانش‌آموزان همین مدرسه بودند. آموزگاران و دانش‌آموزانی که اکنون برای دومین بار قدرت در افغانستان را در اختیار گرفته‌اند.
طالبان با درک این مسئله که قدرت امروزشان حاصل کنترلشان بر مدارس دینی است، اکنون با تمام توان می‌کوشد مدرسه‌های دینی مروج این ذهنیت را در هر روستای افغانستان تاسیس کند. در نزدیک به ۳۰ سال گذشته، بخشی از نوجوانان و جوانان افغانستان که به ادامه تحصیل در مدارس دینی تمایل داشتند، به پاکستان رفتند اما با حاکمیت دوباره طالبان و تاسیس «سه تا ۱۰ مدرسه دینی در هر شهرستان» احتمالا دیگر به مدرسه‌های دینی پاکستان هم نیازی نیست.
طالبان اگر موفق شود در هر روستای افغانستان مدرسه بسازد، این مدارس هم نیروی موردنیاز برای تحکیم پایه‌های قدرتش را تامین می‌کند و هم سودای مدنیت، دموکراسی و آزادی‌های سیاسی را از ذهن نسل فردای افغانستان دور خواهد کرد.
