محققان می‌گویند حسگر جدیدی از جنس «فیبر یاقوت کبود» (sapphire fibre) می‌تواند هواپیماها را متحول کند و به فناوری‌هایی مثل تولید برق همجوشی (fusion power) کمک کند.

محققان این پروژه می‌گویند این حسگر قادر به تحمل دماهای شدید است و می‌تواند در دمای بیش از ۲۰۰۰ درجه سانتی‌گراد همچنان کار کند.

عکس ازسایت رسمی دانشگاه آکسفورد

به این ترتیب، می‌توان آن را بر فرض درون موتور جت قرار داد و با استفاده از داده‌های آن، چگونگی کارکرد موتورها را سامان‌دهی کرد و انتشار آلاینده‌ها را کاهش چشم‌گیری داد.

به گفته دانشمندان، «فیبر یاقوت کبود» در برابر تشعشع نیز مقاوم است و به همین دلیل می‌توان از آن در فضا و تولید برق همجوشی نیز استفاده کرد.

راب اسکیلتون، رئیس بخش دورکاربری در محیط‌های چالشی در سازمان انرژی اتمی بریتانیا (UKAEA)، می‌گوید: «این فیبر نوری یاقوت کبود می‌تواند کاربردهای احتمالی بسیار متنوعی در محیط‌های دشوار نیروگاه‌های برق همجوشی داشته باشند.»

«این فناوری قابلیت آن را دارد که توانمندی‌های حسگرهای آینده و سامانه‌های تعمیر و نگهداری روباتی در این بخش را افزایش چشمگیری دهد و به ماموریت سازمان انرژی اتمی بریتانیا در تحویل برق همجوشی ایمن، پایدار، و کم‌کربن به شبکه کمک کند.»

این فیبر جدید از یاقوت کبود صنعتی ساخته شده و ضخامت آن فقط نیم میلی‌متر است. اگر نور از یک سر آن به داخل  فرستاده شود و از نقطه‌ای در طول آن به عقب بازتاب ‌کند، از رنگ آن نور می‌توان برای اندازه‌گیری دما در آن نقطه استفاده کرد.

گونه‌های موجود این حسگرها ده‌ها سال با مشکلاتی مواجه بوده‌اند، زیرا این فیبر با آن که کوچک به نظر می‌رسد، در مقایسه با طول موج نور خیلی پهن است. به این ترتیب، نور می‌تواند در مسیرهای مختلفی در این فیبرحرکت کند و هم‌زمان طول موج‌های مختلفی را بازتاب دهد.

اما در این تحول جدید کانالی در امتداد فیبر ایجاد می‌شود، یعنی نور فقط از سطح مقطع نازکی به پهنای حدود یک‌صدم میلی‌متر گذر می‌کند.

یعنی این حسگر در اصل فقط یک تک‌طول ‌موج نور را بازتاب می‌دهد و به همین دلیل خیلی کارآمدتر است.

این کشف در مقاله‌ای تحت عنوان «توری براگ فیبر تک‌مدی یاقوت کبود» (Single-mode sapphire fiber Bragg grating) در مجله اپتیکس اکسپرس (Optics Express) شرح داده شده است. این کار را دانشگاه آکسفورد با همکاری چند شرکت و سازمان انرژی اتمی بریتانیا انجام داده است.