اسکات مک‌کان، پژوهشگر حوزه روابط بین‌الملل در مقاله‌‌ای در وب‌سایت نشریه آمریکایی «نشنال اینترست»، با بررسی دلایل تیرگی روابط بین دو متحد دیرینه، یعنی ایالات‌ متحده آمریکا و عربستان سعودی، علت اصلی آن را در اولویت قرار دادن منافع ملی نسبت‌به حفظ رابطه ازسوی عربستان می‌داند و معتقد است که آمریکا نیز باید چنان رویه‌ای درپیش گیرد.  

در این مقاله که روز چهارشنبه، هفتم اردیبهشت‌ماه، در وب‌سایت «نشنال اینترست» منتشر شد، آمده است: «پادشاهی عربستان سعودی به‌مدت چند دهه‌ نزدیک‌ترین متحد منطقه‌ای ایالات متحده بوده و آمریکا به‌طور مداوم، حفظ رابطه با این کشور را به‌عنوان یکی‌از منافع ملی اصلی خود، در اولویت قرار داده است. در نتیجه، پادشاهی زیر چتر حمایت و دفاع آمریکا جسارت بیشتری پیدا کرده است. با وجود وفاداری مداوم بسیاری از دولت‌های متوالی آمریکا به این موضوع، هر رفتار متقابل به‌‌عنوان نوعی معامله میان دو طرف تبدیل شده است.» 

نویسنده مقاله در ادامه مدعی می‌شود که تحولات اخیر به‌عنوان شواهدی تجربی در رابطه میان دو کشور، نشان می‌دهد که چرا «ایالات متحده باید منافع ملی اصلی خود را برای حرکت روبه جلو در اولویت قرار دهد».

روزنامه وال‌استریت ژورنال به‌تازگی در مقاله‌ای با اشاره به تعاملات شاهزاده محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، روابط آمریکا و عربستان سعودی را در پایین‌ترین سطح خود در دهه‌های اخیر توصیف کرد. البته کمی پس‌از انتشار آن مقاله، سفارت عربستان سعودی در واشینگتن، اول اردیبهشت‌ماه، با صدور بیانیه‌ای ضمن رد این ادعا، روابط دو کشور را «تاریخی» و «مستحکم» دانست.

 با این حال، براساس مقاله دیگری در وال‌استریت ژورنال، ولیعهدهای دو کشور عربستان سعودی و امارات متحده عربی، به‌تازگی تماس‌های تلفنی جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، را رد کرده و با او صحبت نکرده‌اند. براساس گزارش‌ها، بایدن قصد داشت با آن‌ها در باره افزایش تولید نفت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) به‌منظور کاهش تاثیر جنگ روسیه و اوکراین بر بازار جهانی انرژی صحبت کند. کاخ سفید اعلام کرد که از آن زمان، درخواست افزایش تولید را متوقف کرده است. 

اسکات مک‌کان اما معتقد است که چند گفت‌وگوی تند و ردشدن تلاش‌ها برای تنش‌زدایی، موضوع اصلی در تیرگی روابط میان دو کشور نیست و مسئله در این است که به‌طور کلی «پویایی این رابطه تغییر کرده است».

براساس این مقاله، عربستان سعودی در حال اتخاذ تصمیم‌هایی برای تامین منافع خود است، که شاید حتی با منافع ایالات متحده در تضاد باشند، بنابراین «عربستان سعودی دیگر شریک قابل اعتمادی نیست و ایالات متحده باید شراکت‌های منطقه‌ای خود را بار دیگر ارزیابی کند». 

اختلاف میان این دو متحد دیرینه، در مسیر مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا زمانی آغاز شد که جو بایدن، نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، وعده داد تا پادشاهی عربستان سعودی را به‌دلیل نقض مکرر حقوق بشر، به‌ کشوری «مطرود» در جهان مبدل می‌کند. لحن بایدن با تمجیدهای دولت ترامپ از پادشاهی و روابط نزدیک آن با ولیعهد سعودی، در تضاد کامل بود.

براساس این مقاله، خبرهای حاکی‌از خصومت عربستان سعودی با مقام‌های آمریکایی نیز از انتشار خبری مبنی‌ بر ارزیابی عربستان سعودی برای قیمت‌گذاری نفت خود به یوان چین در معاملات فروش نفت به آن کشور، آغاز شد. 

این درحالی است که از سال ۱۹۷۹ میلادی، پس‌از برگزاری کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایالات متحده-عربستان سعودی، قیمت‌گذاری صادرات نفت سعودی، به‌طور انحصاری به دلار آمریکا انجام می‌شود. از آن زمان، سعودی‌ها با استفاده از نفوذ قابل توجه خود در منطقه، سایر کشورهای عضو اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت) را نیز متقاعد کردند که صادرات نفت خود را به دلار اعلام کنند. چنین تغییری می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بر ارزش دلار آمریکا تاثیر بگذارد و برای بایدن نوعی تحقیر به‌نظر برسد، اما این هم لزوما دلیل اصلی تیرگی روابط نیست. 

روابط تجاری چین با عربستان سعودی به‌طور پیوسته درحال افزایش و درمقابل، دادوستد ایالات متحده و عربستان سعودی روبه کاهش است. 

در ادامه مقاله آمده است: «چین اکنون خریدار ۲۵درصد از صادرات نفت عربستان است. از نظر مالی، تغییر قیمت‌گذاری نفت به یوان، یک اقدام عملی برای پادشاهی محسوب می‌شود. با این حال، چنین تغییری نقدینگی دلار را کاهش می‌دهد و بر اقتصاد آمریکا تاثیر می‌گذارد. اما عربستان سعودی بدون نگرانی از این تاثیر، درحال بررسی اولویت دادن به منافع خود است. آمریکا هم باید همین کار را بکند.»

اما به نوشته «نشنال اینترست» قیمت‌گذاری نفت خام تنها موضوعی نیست که عربستان سعودی در آن منافع خود را در اولویت قرار می‌دهد و در عین حال، مشکلاتی برای واشینگتن ایجاد می کند. مقام‌های عربستان سعودی و ایران اواخر هفته گذشته برای برگزاری پنجمین دور مذاکرات دوجانبه خود در بغداد دیدار کردند و به گفته فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق، دو طرف بر سر یک یادداشت تفاهم ده ماده‌ای به توافق رسیدند. وب‌سایت نورنیوز، وابسته‌به شورای عالی امنیت ملی ایران، گزارش داده است که مذاکرات اخیر می‌تواند راه را برای نشستی در سطح وزیران امور خارجه دو کشور هموار کند.

تلاش دو کشوری که به‌نوعی دشمن محسوب می‌شوند، برای حل اختلاف‌هایشان، درنهایت در راستای صلح منطقه‌ای مفید خواهد بود. اما نویسنده مقاله به این اشاره می‌کند که «عربستان سعودی بارها تلاش کرده است تا مذاکرات احیای برجام را از مسیر خود خارج کند» و علت آن را در این می‌بیند که «این کشور نمی‌خواهد ایران و ایالات متحده با هم آشتی کنند». 

عربستان سعودی و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس اغلب ایالات متحده را تحت فشار قرار داده‌اند تا با حمایت جمهوری اسلامی ایران از حوثی‌ها در یمن و از سایر جنگ‌های نیابتی، مقابله کند. اما این موضوع خارج از حیطه مذاکرات برای بازگشت به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ است و به نوشته «نشنال اینترست»، عربستان سعودی توانایی رفع این نگرانی را در جریان مذاکراتش با ایران دارد. 

مک‌کان می‌افزاید که با این حال، پادشاهی همچنان با ناگزیر کردن واشینگتن به در اولویت قراردان حفظ رابطه نسبت‌به منافع ملی خود، «کارشکنی در تلاش‌های ایالات متحده را ادامه می‌دهد تا ایران هرگز نتواند از نظر مساعد آمریکا برخوردار شود».

در پایان این مقاله آمده است: «عربستان سعودی برای چندین دهه مهم‌ترین شریک و متحد آمریکا در منطقه خلیج فارس بوده است. با این حال، این مشارکت به نوعی معامله‌گری تنزل یافته است. پادشاهی ثابت کرده است که منافع خود را نسبت‌به روابطش با آمریکا، در اولویت قرار خواهد داد. وقت آن است که ایالات متحده نیز همین کار را انجام دهد.»