حسین امیرعبدالهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت موضوع «خارج کردن سپاه پاسداران از فهرست تروریستی آمریکا» تنها اختلاف باقی‌مانده در مذاکرات احیای برجام نیست و دلیل توقف مذاکرات وین را نباید به آن تقلیل داد. به گفته او، آن‌چه باعث کندی در مذاکرات شده، موضوعات مهمی ازجمله «تضمین‌های اقتصادی آمریکا» برای انتفاع کامل ایران از مزایای برجام و اطمینان از «مرتفع‌شدن اجزاء فشار حداکثری» است که طرف آمریکایی پاسخ‌های لازم را معطل کرده است.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی صبح پنجشنبه، پنجم خردادماه، در یک نشست پرسش‌وپاسخ در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس، به سوالات فرید زکریا، روزنامه‌نگار شناخته‌شده آمریکایی، درمورد سیاست خارجی دولت جدید جمهوری اسلامی، مذاکرات احیای برجام، مسئله خروج سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا، روابط ایران با ایالات متحده و عربستان سعودی، جنگ اوکراین و تحولات یمن و سوریه پاسخ داد.
امیرعبداللهیان در پاسخ به سوالی درباره این‌که چرا پذیرش درخواست خارج‌کردن سپاه پاسداران از فهرست تروریستی که اصولا مسئله‌ای فرابرجامی است، رسیدن به توافق در مذاکرات احیای برجام را با مشکل مواجه کرده است، گفت چیزی که اکنون باعث توقف در مذاکرات شده، «تضمین‌های اقتصادی» است و هنوز به نقطه‌ای نرسیده‌ایم که بتوانیم به طرف آمریکایی اعتماد کنیم.
او افزود: «نباید مسائل را تنها به یک موضوع تقلیل داد. موضوع اف‌تی‌او (FTO) [و خارج‌کردن سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی] تنها یکی از سطوح مذاکرات غیرمستقیم ما با آمریکایی‌ها بود، اما پیش از آن، هنوز مسائل دیگری باقی مانده است که آن‌ها نیز مهم‌اند. وقتی می‌گوییم بازگشت به برجام، این یعنی فعالیت اقتصادی و تجاری طبیعی ایران باید به وضعیت نرمال و طبیعی در فضای بین‌المللی بازگردد.»
وزیر امور خارجه ایران مدعی شد که طرف اسرائیلی موضوع «اف‌تی‌او» را «علنی و بزرگ‌نمایی» کرد و حالا این موضوع به عنوان مانع اصلی مطرح می‌شود. او تاکید کرد «مانع اصلی این است که ما قانع نشده‌ایم مردم ایران و ما به‌طور کامل از مزایای اقتصادی برجام بهره‌مند خواهیم شد».
اما زکریا در بخش دیگری از این گفت‌وگو بار دیگر پرسید درحالی که قرار داشتن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی، هیچ تحریم واقعی بیشتری برای ایران درپی ندارد و شاید تنها موضوعی نمادین محسوب می‌شود، چرا اجازه می‌دهید بحث مربوط به خارج‌کردن آن از این فهرست، شما را از رسیدن به توافق منحرف کند؟
امیرعبداللهیان گفت: «آمریکایی‌ها خیلی خوب می‌دانند اگر بخواهند به برجام بازگردند، چه کاری باید انجام دهند… به اعتقاد من مهم‌ترین مسئله این است که تحریم‌های اقتصادی ایران به نحو کارآمد برداشته شود. مهم‌ترین مسئله این است که اجزا سیاست فشار حداکثری دوره ترامپ از میان برداشته شود. ما چیز زیادی نمی‌خواهیم؛ ولی تقلیل دادن این مسائل اساسی به تنها یک موضوع و تمرکز بر آن، به نظرم رفتار و واکنش درستی نیست.»
«برای مذاکره مستقیم، اول ثابت کنید بایدن با ترامپ متفاوت است»
وزیر امور خارجه ایران در بخش دیگری از این گفت‌وگو به درخواست‌های آمریکا برای مذاکره مستقیم به‌منظور حل مسائل باقی‌مانده اشاره کرد و گفت: «از سپتامبر گذشته که در نشست نیویورک بودم و به‌تازگی در نشست امنیتی مونیخ و همچنین در مسیر گفت‌وگوهای غیرمستقیم و تبادل پیام‌های غیررسمی بین باقری و انریکه مورا، ما به‌طور مکرر با این درخواست ایالات متحده مواجه بودیم که می‌گفتند بیایید بنشینیم و در گفت‌وگوی مستقیم، همه مسائل باقی‌مانده، ازجمله موضوع اف‌تی‌او، را حل کنیم. من گفتم اگر نیت آقای بایدن واقعی و خوب باشد، باید این را درعمل نشان دهد.»
امیرعبداللهیان افزود: «گفتیم اگر از گفت‌وگوی مستقیم حرف می‌زنید، اول به ما ثابت کنید که بین بایدن و ترامپ تفاوت وجود دارد. بایدن همچنان همان عناصر سیاست فشار حداکثری ترامپ را تکرار می‌کند. اگر شما ادعای حسن نیت دارید، ما آماده‌ایم. اگر به ما تضمین‌های اقتصادی بدهید و اجزاء سیاست فشار حداکثری ترامپ را مرتفع کنید، این‌ها مهم‌ترین مسائل مورد تمرکز ماست.»
او همچنین گفت: «ما دستاوردهای هسته‌ای بزرگی داریم که باید متوقفشان کنیم. اما کاری که آمریکا درنهایت قرار است انجام دهد، لغو تحریم‌ها علیه ما و آزادکردن اموالمان است مسدود کرده‌اند و قرار نیست چیزی از جیب خودشان بدهند. آن‌ها فقط قرار است اموال خودمان را آزاد کنند.»
«پیام‌هایی که از مقام‌های آمریکا دریافت میکنیم، با بیانیه‌های علنی آن‌ها متفاوت است»
امیرعبداللهیان در پاسخ به سوالی در رابطه با سخنان اخیر رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، درباره احتمال ضعیف به‌نتیجه رسیدن مذاکرات وین، در سنای آمریکا، گفت: « من هم درست مثل وزیر خارجه آمریکا و رابرت مالی با فشارهای زیادی ازسوی پارلمان مواجهم. آن‌ها طیفی قوی در داخل دو کشورند که با احیای برجام مخالف‌اند و دلایل خودشان را دارند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی با اشاره به آن‌چه تفاوت پیام‌هایی که از مقام‌های آمریکا دربافت می‌کنند، با آن چیزی که از آن‌ها در بیانیه‌های علنی منتشر می‌شود، گفت: «برای من قابل درک است که رابرت مالی باید انتظارهای داخلی را هم درنظر بگیرد و ما میدانیم که صحبت درمقابل کنگره چگونه است. ولی ما پیام‌هایی غیررسمی را ازطریق مقام‌های اروپایی مانند انریکه مورا و آقای بورل و برخی وزرای خارجه اروپا و منطقه با آمریکایی‌ها ردوبدل میکنیم.»
ابتکار جدید ایران، بیعملی بایدن و «گروگان‌گیری اسرائیلی‌ها»
او گفت که از ابتدای دور جدید گفت‌وگوها برای احیای برجام، طرف‌های مذاکرات و همچنین جمهوری اسلامی ابتکارهای مختلفی را روی میز گذاشته‌اند و ایران به‌تازگی هم «ابتکار جدیدی را روی میز گذاشته است»، ولی احساس می‌کند که بایدن دچار نوعی «بیعملی» شده است.
امیرعبداللهیان تاکید کرد مهم‌ترین چیز برای ایران در بازگشت همه طرف‌ها به برجام این است که «از منافع اقتصادی برجام برخوردار شود» و «اجزاء سیاست فشار حداکثری ترامپ از میان برداشته شود».
او افزود: «ما درمورد رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار جدی و به آن متعهدیم. برنامه هسته‌ای ما کاملا صلح‌آمیز است. این طرف آمریکایی است که باید تصمیم بگیرد. ما پنجره دیپلماسی را باز نگه داشتیم و امیدواریم که اگر آمریکایی‌ها رویکرد واقع‌بینانه‌ای داشته باشند، به نقطه‌ای برسیم که بتوانیم توافق کنیم.»
وزیر امور خارجه ایران همچنین مدعی شد که اسرائیلی‌ها «منافع ملی آمریکا را به گروگان گرفته‌اند».
او در پاسخ به سوالی درباره گزارش‌های اخیر مربوط به سوءاستفاده جمهوری اسلامی ایران از این اسناد محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۲۰ سال گذشته برای فریب جامعه جهانی، این گزارش‌ها را «داستان‌سرایی دروغ» و «تکرارشونده» اسرائیلی‌ها دانست و گفت: «ما در برجام به نقطه‌ای رسیده‌ایم که اگر طرف آمریکایی واقع‌بینانه تصمیم بگیرد، توافق در دسترس است و این چیزی است که صهیونیست‌ها نمی‌خواهد اتفاق بیفتد و به‌همین دلیل است که چنین داستان‌سرایی‌هایی می‌کنند.»
«برای بازگشت روابط ایران و آمریکا به حالت عادی، برمبنای رفتار آمریکا تصمیم می‌گیریم»
امیرعبداللهیان در پاسخ به سوالی درباره روابط ایران و ایالات متحده گفت: «معمولا وقتی یک دولت جدید بر سر کار می‌آید، چه در ایران و چه در ایالات متحده، نخستین موضوعی که مطرح می‌شود این است که روابط بین تهران و واشنگتن چگونه خواهد بود. ما همیشه گفته‌ایم که اصول مشخص و روشنی در سایت خارجی داریم. در مسئله رابطه میان ایران و ایالات متحده، معیار آن رفتار طرف آمریکایی است. در طول ۴۰ سال گذشته ایالات متحده شاخص‌های زیادی به‌دست ما داده که عامل بی‌اعتمادی ما شده است.»
او افزود: «برای بازگشت روابط ایران و آمریکا به حالت عادی، ما برمبنای رفتار آمریکا تصمیم می‌گیریم و این برای هر نوع گفت‌وگویی مهم است که باید دست‌کم اعتمادی ظاهری بین دو طرف وجود داشته باشد.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، وضع تحریم‌های تازه علیه ایران هم‌زمان با مذاکرات وین را یکی از این موارد دانست و گفت: «آمریکایی‌ها آن‌قدر در تحریم افراط کرده‌اند که گاهی اسم یک نفر سه‌بار در تحریم‌ها آمده، درحالی‌که آن فرد، ۱۰ سال پیش فوت کرده است و وجود ندارد. این مثل نوعی جنون است، جنون آمریکا در اعمال تحریم.»
«در دور آخر مذاکرات با عربستان سعودی پیشرفت خوبی داشتیم»
حسین امیرعبداللهیان در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره رابطه ابران و عربستان سعودی، این دو کشور را دارای «بیشترین اهمیت و تاثیرگذاری در منطقه» دانست و افزود: «در مذاکرات اخیر و به‌ویژه در دور آخر، پیشرفت خوبی را داشتیم و حتی توافق کردیم که در آینده نزدیک می‌توانیم دیداری در سطح مقام‌هایی از وزارت خارجه یا حتی وزرای خارجه در کشور ثالث یا در مکان مورد توافق متقابل برگزار کنیم. پیشرفت‌ها حداقلی است، ولی خوب بوده و اگر عربستان سعودی با سرعت بیشتری حرکت کند، روابط می‌تواند به مسیر عادی بازگردد. ما از بازگشت روابط به وضعیت عادی استقبال میکنیم و امیدواریم که با مشارکت همه کشورهای منطقه، بتوانیم به صلح و امنیت بیشتر در این منطقه بسیار مهم خاورمیانه دست یابیم.»
«از ادامه آتش‌بس در یمن استقبال میکنیم»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران درباره تحولات یمن نیز گفت: «ما همیشه طرف مثبت بودیم و معتقدیم که همه طرف‌های یمنی باید در آینده یمن نقش داشته باشند، نه یک گروه و جریان خاص. البته انصارالله و متحدانش در پایتخت و شمال یمن توانستند در طول سال‌های گذشته مقابل تهاجم و جنگ بایستند و به‌شکلی امن‌ترین مناطق علیه تروریست‌ها را در آن‌جا ایجاد کنند، درحالی‌که مناطق جنوبی، با حملات تروریستی بسیاری مواجه‌اند. ما از ابتدا اعلام کردیم آغاز جنگ در یمن نادرست بود و معتقدیم که آتش‌بس باید ادامه پیدا کند و محاصره یمن باید به‌طور کامل پایان یابد و همه طرف‌های یمنی دور یک میز بنشینند و درباره آینده کشورشان تصمیم بگیرند. ما از استمرار آتش‌بس و پیشرفت در این حوزه استقبال میکنیم.»
«ما استاندارد دوگانه نداریم و هرکجای جهان جنگ و تجاوز نظامی صورت گیرد، با آن مخالفیم»
زکریا در این نشست درمورد دلیل امتناع ایران از محکوم‌کردن روسیه به‌دلیل حمله به اوکراین هم پرسید. امیر عبداللهیان در پاسخ گفت که درمورد اوکراین، اول از همه، اتفاقی که در آن‌جا رخ داده است، این جنگ و عملیات نظامی را «ما قویا محکوم کردیم» و حتی رهبری جمهوری اسلامی ایران در عالی‌ترین سطح به صراحت و علنی اعلام کرد که ما مخالف جنگیم.
اما زکریا تاکید کرد که «مخالفت با جنگ، با محکوم کردن کشوری که جنگ را آغاز کرده، متفاوت است» و بار دیگر پرسید: «آیا شما روسیه را به‌دلیل آغاز این جنگ، محکوم می‌کنید؟»
اما امیرعبداللهیان با طفره از پاسخ مستقیم، گفت: «ما همان‌طوری که جنگ علیه اوکراین را محکوم کردیم، جنگ علیه افغانستان، عراق، یمن و فلسطین را نیز اقدام نادرستی میدانیم. ما معتقدیم که جنگ در هرکجا که باشد نادرست است، اما درباره اوکراین، این واقعیت وجود دارد که آمریکا و ناتو دست به اقدام‌های تحریک‌آمیز در منطقه زدند. مسبب این جنگ اقدام‌های تحریک‌آمیزی بود که آمریکا و ناتو برای توجیه حضورشان و گسترش آن انجام دادند و کرملین را به این کار تحریک کردند. این واقعیتی است که باید مورد توجه قرار گیرد، اما آیا راهکار آن جنگ است؟ خیر، ما از گفت‌وگو و دیپلماسی حمایت میکنیم. من هفته پیش دوبار با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، صبحت کردم و به او پیشنهاد دادم که ما آماده‌ایم در ایران میزبان هر دو طرف، یعنی اوکراین و روسیه، باشیم. جنگ باید خاتمه یابد و اوکراینی‌هایی که آواره شده‌اند، یک تراژدی انسانی است که قلب همه افراد نوع بشر را به‌درد می‌آورد. امیدوارم تلاش‌های ما به متوقف‌کردن جنگ و پی‌گیری روند سیاسی کمک کند. ما استاندارد دوگانه نداریم. اوکراین، افغانستان، یمن و هرکجا در جهان که حقوق‌بشر این‌گونه نقض شود، هرکجا که جنگ و تجاوز نظامی صورت گیرد، ما با آن مخالفیم و محکومش میکنیم.»
وزیر امور خارجه ایران، در نهایت در این زمینه گفت:«معتقدم ما همه باید تلاش کنیم که جنگ اوکراین هرچه زودتر خاتمه پیدا کند و اختلاف‌های میان روسیه و اوکراین که سراسر جهان را به‌طور گسترده تحت تاثیر قرار می‌دهد، از مسیر گفت‌وگوی سیاسی برطرف شود.»
