در حالی‌ که تنش و رویارویی میان غرب و روسیه در اوکراین هر روز شدت بیشتری می‌گیرد، مسکو تلاش می‌کند ابزارهای قدرت خود را به‌ویژه در منطقه مهم و حیاتی اوراسیا که به دلیل قرار گرفتن بین دو قاره آسیا و اروپا از اهمیت راهبردی و ژئوپلیتیک خاصی برخوردار است، به نمایش بگذارد.

با توجه به اعمال تحریم‌های روزافزون غرب علیه روسیه در واکنش به لشکرکشی این کشور به اوکراین، مسکو در تلاش است تا این منطقه پراهمیت ازلحاظ نیروی انسانی و سرشار از ذخایر طبیعی را به ابزار قدرت سنتی خود تبدیل کند.

سران کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در چهارچوب همین تلاش‌ها، روز شنبه گذشته، از طریق ویدیوکنفرانس در اجلاس اقتصادی اوراسیا که با عنوان «چشم‌انداز توسعه راهبردی به منظور ایجاد همبستگی کشورهای اوراسیا در عصر تغییرات جهانی»، برگزار شد، شرکت کردند.

اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) یک سازمان اقتصادی بین‌ دولتی است که شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان است و دبیرکلی آن را میخائیل میاسنیکوویچ برعهده دارد. همچنین، کشورهای مولداوی، ازبکستان و کوبا نیز اعضای ناظر این اتحادیه‌اند. معاهده تشکیل این اتحادیه را بلاروس، قزاقستان و روسیه در ۲۹ مه ۲۰۱۴ امضا کردند و از اول ژانویه ۲۰۱۵، به اجرا درآمد.

روسیه و متحدانش تلاش می‌کنند با توسعه اتحادیه اقتصادی اوراسیا و افزایش شمار اعضای این اتحادیه، زمینه‌های بیشتری را برای همکاری جمعی بین کشورهای عضو فراهم کنند و از توانایی‌های اقتصادی خود به‌ویژه در زمینه بهره‌برداری از منابع انرژی به‌طور سازمان‌یافته‌تر و سودآورتر استفاده کنند.

لانا بادوان، محقق و کارشناس اقتصادی در مدرسه عالی اقتصاد مسکو، در مصاحبه‌ای با اسکای‌نیوز عربی گفت: «اتحادیه اوراسیا متشکل از شماری از کشورهای آسیایی و اروپای شرقی است که در گذشته بخشی از قلمرو اتحاد جماهیر شوروی بودند.» او افزود: «این اتحادیه در سال ۲۰۱۴ و مدت کوتاهی پس از الحاق کریمه به قلمرو روسیه که در واکنش به آن، غرب تحریم‌هایی علیه مسکو اعمال کرد، تاسیس شد. این اتحادیه از چند کشور مهم تشکیل شده است که مجموع جمعیت آن‌ها به ۱۸۵ میلیون نفر می‌رسد و تولید ناخالص داخلی آن‌ها بیش از پنج تریلیون دلار است».

لانا خاطر نشان کرد: «هدف از تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مقابله با تحریم‌های اعمال شده علیه روسیه یا هریک از اعضای دیگر است. در حال حاضر، این اتحادیه در تلاش برای ایجاد سیستم بانکی جدیدی است که جایگزین سیستم سوئیفت غربی شود و غرب هیچ‌گونه کنترلی بر آن نداشته باشد».

با این حال، اتحادیه اقتصادی اوراسیا از هنگام تاسیس تاکنون آن‌گونه که انتظار می‌رفت ابتکار قابل ذکری در راستای توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی و صنعتی کشورهای عضو و کمتر کردن میزان وابستگی آن‌ها به کشورهای غربی نداشته است. برای مثال، روسیه با این اعتقاد که اختلاف‌نظر در برخی از مسائل و ناسازگاری‌های سیاسی، تاثیری بر اقتصاد، تجارت و تبادل فناوری نخواهد داشت، در عرصه‌های بسیاری به فناوری غرب تکیه کرده بود، اما پیامدهای جنگ اوکراین واقعیتی را نشان داد که برخلاف تصور مسکو بود. به همین دلیل ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، با هدف فعال‌سازی و تقویت این اتحادیه، شخصا در اجلاس سران شرکت کرد و تاکید کرد که منزوی کردن روسیه ممکن نیست.

لانا بادوان با اشاره به اهمیت این نشست، گفت: «اتحادیه اقتصادی اوراسیا با برگزاری این نشست به دنبال اتخاذ سیاست‌های عملی و تسهیل توسعه همکاری‌های اقتصادی، مبادلات تجاری و معاملات گمرکی بین کشورهای عضو این اتحادیه است و تلاش می‌کند به‌جای دلار و یورو به ارزهای ملی خود اعتبار بخشد و خود را از محدود‌یت‌های مرتبط با ارزهای غربی در اولین فرصت ممکن خارج کند.»

البته اتحادیه اقتصادی اوراسیا در تلاش برای اتخاذ سیاست‌های مشترک در بخش‌ها و زمینه‌های مختلف تجارت، انرژی، صنعت، کشاورزی، حمل‌ونقل، گردشگری، سرمایه‌گذاری، گمرک، مقررات فنی و ضد انحصار بین کشورهای عضو است، علاوه بر این‌که این اتحادیه قصد دارد در آینده مانند اتحادیه اروپا، واحد پولی مشترکی داشته باشد.