برقراری آتش‌بس نامحدود میان دولت پاکستان و نیروهای طالبان

با برقراری آتش‌بس و دست کشیدن طالبان پاکستان از جنگ، آرامش به پاکستان بازخواهد گشت؛ آتش‌بسی که حاصل پادرمیانی شبکه حقانی بود

شبکه حقانی نبض اصلی جریان‌های ستیزه‌جو در افغانستان و پاکستان را در دست دارد--THIR KHAN / AFP

محمد خراسانی، سخنگوی تحریک طالبان پاکستان، روز جمعه، ۱۳ خرداد (۳ ژوئن)، اعلام کرد که رهبران این گروه در نتیجه گفت‌وگوهایی که با حضور نماینده‌های شورای قبایلی خیرپشتون‌خواه پاکستان در کابل برگزار شد، تصمیم گرفتند با دولت پاکستان آتش‌بس نامحدود اعلام کنند.

در اطلاعیه تحریک طالبان پاکستان، که در فضای مجازی منتشر شد، آمده است که در گفت‌وگوهای جاری در کابل، پیشرفت‌های زیادی حاصل شد؛ هرچند گفته نشد منظور از این «پیشرفت‌ها»، توافق بر سر کدام مسائل است.

روزنامه «دان» پاکستان، به نقل از شوکت‌الله خان، یک عضو جرگه قبایلی (مجموعه‌ای از بزرگان قبایل) که در جریان مذاکرات میان تحریک طالبان پاکستان و نماینده‌های دولت این کشور در کابل حضور دارد، توافق روی آتش‌بس نامحدود را تایید کرد. آتش‌بس یک‌ماهه میان طالبان پاکستان و دولت این کشور، روز ۳۰ ماه مه، به پایان رسیده بود.

مذاکرات میان تحریک طالبان پاکستان و دولت این کشور، با پادرمیانی سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی، در نوامبر ۲۰۲۱ آغاز شد و در نتیجه آن، دوطرف به توافق رسیدند تا به‌مدت یک ماه آتش‌بس اعلام کنند. این آتش‌بس ناموفق بود و طالبان پاکستان پس از چند روز، آن را نقض کرد.

در چند ماه اخیر، تحریک طالبان پاکستان با استفاده از سلاح‌های آمریکایی رهاشده در افغانستان، حمله‌های مرگبار را علیه نیروهای دولتی پاکستان در مناطق خیبرپشتون‌خواه و به‌ویژه در نوار مرزی با افغانستان ترتیب داد. این حمله‌ها که تلفاتی به نیروهای دولتی پاکستان وارد کرد، خشم رهبران این کشور را برانگیخت و نیروی هوایی پاکستان در اواسط ماه آوریل، با اجرای یک رشته حمله‌های هوایی به استان‌های کنر و خوست افغانستان، مدعی شد که پناه‌گاه‌های تحریک طالبان پاکستان را هدف قرار داده است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در این حمله‌ها، ۴۷ نفر از جمله تعدادی زن و کودک که اغلب مهاجرهای پاکستانی بودند، کشته شدند. تحریک طالبان پاکستان، که اعضای آن اغلب پشتون‌های پاکستان و ساکنان مناطق شمال غرب این کشورند، حدود چهار هزار جنگجو دارد که بیشتر آن‌ها با تسلط طالبان بر افغانستان، به این کشور رفته‌اند. دولت پاکستان نیز بارها مدعی شد که حمله‌هایش به داخل خاک پاکستان از پناه‌گاه‎‌هایی در خاک افغانستان سازماندهی می‌شود.

پس از حمله‌های هوایی ارتش پاکستان به استان‌های خوست و کنر افغانستان، دور جدیدی از تلاش‌ها برای راه‌اندازی مجدد مذاکرات میان تحریک طالبان پاکستان و دولت این کشور آغاز شد. سه‌شنبه، ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱، ژنرال فیض حمید، رئیس سابق اطلاعات نظامی پاکستان (آی‌اس‌آی) و فرمانده سپاه ارتش پاکستان در پیشاور، به کابل وارد شدند. میزبان ژنرال فیض حمید که از حامیان و متحدهای شبکه حقانی دانسته می‌شود، سراج‌الدین حقانی، رهبر این شبکه، بود. به دنبال فیض حمید، نماینده‌های تحریک طالبان پاکستان نیز وارد کابل شدند و گفت‌وگوها با پادرمیانی سراج‌الدین حقانی، آغاز شد.

اکنون پس از دو هفته، این گفت‌وگوها به اعلام آتش‌بس نامحدود میان دو طرف منتهی شده است. هرچند تاکنون جزئیات مذاکرات، به‌ویژه خواسته‌های تحریک طالبان پاکستان، مشخص نیست، برخی رسانه‌های پاکستانی نوشته‌اند که آزادی اعضای تحریک طالبان پاکستان از زندان‌های این کشور و بازگرداندن آزادی به هفت منطقه قبایلی که در سال ۲۰۱۸ به ایالت خیبرپشتون‌خواه ضمیمه شدند، از جمله خواسته‌های این گروه در مذاکره با دولت پاکستان بوده است.

پیش از این گفته می‌شد که ایجاد دفتر سیاسی برای تحریک طالبان پاکستان در یکی از کشورهای منطقه برای تسهیل مذاکرات، از دیگر خواست‌های اساسی این گروه است که دولت پاکستان آن را با قاطعیت رد کرده است.

روز چهارشنبه، ۱۱ خرداد، ۵۰ تن از بزرگان قومی از ایالت خیبرپشتو‌ن‌خواه پاکستان، به کابل سفر کردند تا در جریان مذاکرات میان تحریک طالبان پاکستان و دولت این کشور، پادرمیانی کنند. به نظر می‌رسد این گروه ۵۰ نفری متشکل از چهره‌های بانفوذ اجتماعی، موفق شده‌اند اجرایی شدن برخی تعهدات دوطرف را تضمین کنند.

در این میان، به گفته محمد خراسانی، سخنگوی تحریک طالبان پاکستان، اعلام آتش‌بس نامحدود و پیشرفت‌ مذاکرات، بیش از همه دستاورد سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی تلقی می‌شود. برخی هواداران و اعضای شبکه حقانی در فضای مجازی، با اشاره به نقش رهبر این شبکه در پادرمیانی میان تحریک طالبان پاکستان و دولت این کشور، از او قدردانی کردند.

به نظر می‌رسد شبکه حقانی که با تحریک طالبان پاکستان، القاعده و گروه‌های ستیزه‌جوی پاکستانی روابطی درهم‌تنیده و عمیق دارد، توانسته است این مذاکرات را به‌خوبی مدیریت کند. برگزاری این مذاکرات در کابل و به نتیجه رسیدن دو طرف نشان می‌دهد که شبکه حقانی نبض اصلی جریان‌های ستیزه‌جو در افغانستان و پاکستان را در دست دارد.

گزارش اخیر کارشناس‌های سازمان ملل متحد افشا کرد که طالبان و به‌ویژه شبکه حقانی، هنوز با گروه‌های تروریستی ارتباطی مستحکم دارند و با سلطه این گروه بر افغانستان، گروه‌های تروریستی مستقر در پاکستان وارد افغانستان شده‌اند. این گزارش افزود که بزرگ‌ترین گروه تروریستی خارجی مستقر در افغانستان تحریک طالبان پاکستان است که تا چهار هزار جنگجوی مسلح دارد.

هرچند هنوز مشخص نیست که تحریک طالبان پاکستان، در ازای دست کشیدن از جنگ چه امتیازهایی از دولت پاکستان خواسته است و آیا سلاح‌های خود را به دولت پاکستان تسلیم خواهد کرد یا خیر؛ اما قانع شدن این گروه به تن دادن به آتش‌بس نامحدود می‌تواند آرامش ازدست‌رفته در پاکستان را که حاصل سلطه طالبان بر افغانستان دانسته می‌شد، به این کشور بازگرداند.