بارش شدید باران در روز چهارشنبه سرانجام آتش‌سوزی گسترده در جنگل‌های نورستان را دو هفته پس از شروع، خاموش کرد. این آتش‌سوزی ۱۴ روز پیش از جنگل‌های منطقه نورگرام دره شام آغاز شد و طی دو هفته، مساحت زیادی از جنگل‌های نورستان را فرا گرفت. نقشه ماهواره‌ای سازمان ملل متحد هم نشان می‌دهد که ۶۸ هکتار (۱۶۸ جریب) از جنگل‌های دره شام و لانی نورستان در این آتش‌سوزی نابود شدند.

سجاد نورستانی، خبرنگار افغان که پیش‌تر ساکن نورستان بود، به ایندیپندنت فارسی گفت که در روزهای نخست، مهار آتش‌سوزی ممکن بود و مردم محلی می‌خواستند آتش را خاموش کنند اما جنگجویان طالبان به بهانه‌های گوناگون مانع از تلاش‌های مردم برای مهار آتش شدند و غیرمستقیم کوشیدند دامنه این آتش‌سوزی گسترش یابد. این آتش‌سوزی‌ها در ۲۷ نقطه از جنگل‌های نورستان که محل کشمکش و نزاع میان دو گروه طالبان است، رخ داد. سجاد نورستانی برای جمع‌آوری اطلاعات به منظور تهیه این گزارش درباره چگونگی وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های نورستان هم با گزارشگر ایندیپندنت فارسی همکاری کرده است.

در حالی که مسئولان طالبان ادعا می‌کنند این آتش‌سوزی غیرعمدی و در نتیجه مصرف مواد مخدر در جنگل‌های دره شام بوده است و البته مدرکی هم که نشان دهد این ادعا درست است منتشر نکرده‌اند، ساکنان بومی دره شام تاکید می‌کنند که آتش‌سوزی اخیر در جنگل‌های دره شام در نتیجه اختلاف شدید مقام‌های طالبان سر تقسیم محصول درختان جلغوزه در نورستان رخ داده است.خوشحال عزیزی (نام مستعار)، ساکن پاسگاه شماره ۱ دره شام، که شاهد بود گروهی از طالبان گجر جنگل‌های دره شام را آتش زدند، گفت که چند روز پیش، چند تن از جنگجویان طالبان گجری پس از مدتی بحث و مشاجره لفظی با اهالی شهرستان نورگرام، با سه بشکه نفت به جنگل رفتند و جنگل دره شام همان شب آتش گرفت.

ادعای این فرد محلی در شرایط دشوار اطلاع‌رسانی در افغانستان قابل راستی‌آزمایی نیست ولی منابع محلی در شهرستان نورگرام هم تایید می‌کنند که قوم گجر و نورستان سال‌ها است که بر سر محصولات جنگل‌های دره شام با هم اختلاف دارند و نزاع‌های سختی بین آن‌ها در گرفته است.

به باور مردم محلی، پیش از آغاز آتش‌سوزی، یک گروه از طالبان گجر همراه با سران قبیله خود به شهرستان نورگرام رفتند و از مقام‌های محلی طالبان خواستند محصول جنگل‌های دره شام را تقسیم کنند. آن‌ها پیش از آتش‌سوزی چند بار در شهرستان نورگرام با هم دیدار کردند که در مواردی با مشاجره لفظی توام شد.

به گفته چندین منبع حاضر در محل، وقتی طالبان نورستانی تقسیم عواید و محصول این جنگل‌ها را که بیشتر چلغوز و چوب است، رد کردند، گجرها با دستور برخی فرماندهان پشتون در لغمان و ننگرهار تصمیم گرفتند در صورت منتفع نشدن از محصول، سایر طالبان را نیز از عواید جنگل محروم کنند و به این ترتیب بر آن شدند که جنگل‌ها را آتش بزنند.

در پی گسترش آتش‌سوزی جنگل‌های دره شام در غرب نورستان، گروه دیگری از جنگجویان طالبان در منطقه بونی شهرستان واما در نورستان هم جنگل‌های این منطقه را آتش زدند اما مردم این آتش‌سوزی را در همان ساعت‌های اول مهار کردند و جلو گسترش آن را گرفتند. با این حال، در هفتمین روز آتش‌سوزی، وزش باد باعث شد آتش دوباره در این جنگل‌ها شعله‌ور شود که در نتیجه آن، دو کیلومترمربع از جنگل‌های حاصلخیز واما هم در آتش سوخت.

بر اساس تخمین‌های مردم محلی، حدود ۵۰۰ خانوار از این جنگل‌ها امرار معاش می‌کنند و با فروش محصول آن مانند جلغور و چوب زندگی خود می‌چرخانند. این خانواده‌ها اکنون منبع درآمد خود را از دست داده‌اند.

پیشینه نزاع بین گجر و نورستانی‌ها در دره شام

شماری از دامداران گجر در تابستان ۲۰۱۵ به جنگل‌های دره شام رفتند اما در پایان تابستان بر خلاف سال‌های گذشته، تصمیم گرفتند منطقه را ترک نکنند و در دره شام ماندند. این کار ساکنان اصلی نورستان را خشمگین کرد و میان گجرها و نورستانی‌ها در دره شام درگیری خونینی درگرفت. این درگیری پس از مداخله والی لغمان و نورستان در آن زمان، موقتا آرام شد.

پس از مدتی، بیشتر مردان قوم گجر در نورستان به صفوف جنگجویان طالبان پیوستند و در ناآرام کردن مسیر نورستان-لغمان ‌و بزرگراه جلال آباد-کابل نقش کلیدی ایفا کردند. پس از حاکم شدن طالبان، بیشتر جنگجویان گجری طالبان در پی کسب قدرت برآمدند و در استان‌های کنر و لغمان به مناصبی هم رسیدند ولی در نورستان، به دلیل اختلاف‌های دیرینه‌ و حساسیت مردم، گجرها در قدرت محلی شریک نشدند و در حاشیه ماندند.

 نورستان

بر اساس آمارهای اداره محیط زیست افغانستان، تنها ۲.۵ درصد از کل مساحت این کشور جنگلی است و ۷۰ درصد این منطقه سبز در استان نورستان در شرق افغانستان واقع است.

استان نورستان از شمال با استان بدخشان از شرق به چترال پاکستان از جنوب به کنر و از غرب با استان پنجشیر، کاپیسا و لغمان هم‌مرز است. نورستان که به دلیل ویژگی‌های خاص خود سالانه هزاران گردشگر داشت، یکی از مناطق دارای طبیعت بسیار زیبا در افغانستان است. جنگل‌های انبوه و کوه‌های سربه‌فلک کشیده این منطقه دوردست افغانستان چهره‌ای زیبا و متفاوت به آن‌ بخشیده و تنوع فرهنگی، زبانی، مذهبی و قومی در نورستان هم به زیبایی و جذابیت این منطقه افزوده است.

دولت پیشین افغانستان در خرداد ۱۳۹۹ طی یک فرمان ویژه، جنگل‌های استان نورستان را «مناطق حفاظت‌شده و پارک ملی» اعلام کرد.

نورستان یکی از ۱۰ منطقه دیدنی افغانستان به شمار می‌رود و تا پیش از سقوط دولت جمهوری و فرار اشرف غنی، آخرین رئیس‌جمهوری افغانستان، در صدر توجه گردشگران داخلی در افغانستان بود و روزانه ده‌ها گردشگر داخلی از این منطقه زیبا دیدن می‌کردند.