حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، ضمن تشکر از روسیه و چین برای مخالفت با قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران، ابراز امیدواری کرد که با «واقع‌بینی» طرف آمریکایی، مذاکرات احیای برجام، در آینده نزدیک به «نقطه نهایی توافق» برسد.

هم‌زمان با توقف مذاکرات جمهوری اسلامی ایران و قدرت‌های جهانی برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ و درحالی‌که تردیدها درباره به‌نتیجه‌رسیدن این گفت‌وگوها به اوج خود رسیده است، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، عصر چهارشنبه، یکم تیرماه، در سفری دوروزه به دعوت همتای ایرانی خود، وارد تهران شد و با همتای ایرانی خود، حسین امیرعبداللهیان و ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، دیدار و گفت‌وگو کرد.

پس از دیدار وزرای خارجه دو کشور در روز پنجشنبه، دوم تیرماه، امیرعبداللهیان در نشست خبری مشترکی با لاوروف، گفت که دوطرف درمورد ادامه و ازسرگیری مذاکرات احیای برجام «در آینده نزدیک» گفت‌وگو کرده‌اند و با دعوت آمریکا به «واقع‌بینی برای رسیدن به مرحله نهایی مذاکرات»، ابراز امیدواری کرد که «در آینده نزدیک به نقطه نهایی توافق برسیم».

درخواست وزیر امور خارجه ایران برای «واقع‌بینی» طرف آمریکایی به‌منظور رسیدن به توافق در مذاکرات درحالی مطرح شده است که براساس گزارش‌ها مهم‌ترین مانع نهایی‌نشدن توافقی که پیش‌نویس آن آماده شده، درخواست‌های فرابرجامی ایران، ازجمله در زمینه حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی ایالات متحده بوده است.  

امیرعبداللهیان همچنین گفت که «طرف‌های مقابل، به‌طور مشخص آمریکا و نماینده ارشد مذاکره‌کننده اتحادیه اروپا، آقای بورل و مورا به تلاش‌های خود برای بازگشت همه طرف‌ها به مذاکرات و ادامه مذاکرات ادامه می‌دهند» و ما امیدواریم بتوانیم در آینده نزدیک «ریل مذاکرات را که در مسیر درست خود قرار دارد، مجددا بر روی ریل در جریان و حرکت نگه داریم».

او در بخش دیگری از سخنانش ضمن تقدیر از «حمایت‌های مستمر روسیه از منافع و مواضع منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران»، اعلام کرد که «از کشورهای دوست روسیه و چین که مخالفت خود را با قطعنامه‌ای که به پیشنهاد طرف آمریکایی و سه کشور اروپایی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام داشتند» تشکر می‌کند.

سرگئی لاوروف نیز در این نشست خبری، با تاکید بر ضرورت احیای برجام به‌طور کامل، گفت: «باید کاری کنیم که برجام احیا شود، به همان فرم اولیه که در سال ۲۰۱۵ ایجاد شد و در قالب قطعنامه ۲۲۳۱ مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفت. برجام باید بدون هیچ کم و کاست و یا اضافه‌ای احیا شود و در همین راستا باید تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران که ناقض برجام است لغو شود و ما امیدواریم که واشنگتن در این مسیر، انتخابی منطقی داشته باشد.

او همچنین افزود: «آمریکا یک سال پیش تلاش کرد ما را به ایجاد وقفه در مذاکرات وین متهم کند، اما همه به این مسئله اذعان دارند که آمریکا به‌تنهایی در روند رسیدن به توافق ترمز می‌زد.»

امیرعبداللهیان در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به «معاهده همکاری‌های جامع و بلندمدت میان دو کشور»، ابراز امیدواری کرد که «به‌زودی جلسات کارشناسی برای نهایی‌کردن مفاد این موافقتنامه برگزار شود و تصویب آن در دولت ایران و روسیه و پارلمان‌های دو کشور را پشت سر بگذاریم».

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین درباره چگونگی مقابله مشترک با تحریم‌های آمریکا علیه ایران و روسیه، گفت: «ما توافقات مهمی را در ماه‌های گذشته برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها داشتیم که البته این موضوع باید اقدام و عمل را در پی داشته باشد و نیازی به بیان آن در مقابل رسانه‌ها نباشد.»

او علاوه‌بر این، به آماده‌سازی اسناد تفاهمی برای همکاری در زمینه «ایجاد و فعالیت مراکز فرهنگی» و در حوزه «امنیت بین‌المللی اطلاعات میان دو کشور» و همچنین مذاکره برای همکاری در سایر حوزه‌های اقتصادی، تجاری و فرهنگی، علم و فناوری و حوزه لغو روادید متقابل اشاره کرد.

وزیر امور خارجه روسیه نیز در این نشست گفت که ایران و روسیه تصمیم دارند «روابط خود را گسترش دهند» و راه‌های خاصی را در «بخش انرژی، حمل و نقل و کشاورزی، فاینانس و گمرکی»  پیدا کنیم. او همچنین به همکاری دو کشور در فاز دوم و سوم نیروگاه بوشهر و لزوم توسعه همکاری در بخش اکتشاف و نفت و گاز اشاره کرد. 

لاوروف همچنین با اشاره به این‌که «آمریکا در تلاش است نظم خودش را به دیگر کشورها دیکته کند»، افزود: «ما اشتراک نظر داریم که نباید به آمریکا و اقمار آنها اجازه دهیم اصول بین‌الملل و اساس منشور سازمان ملل و برابری حاکمیت کشورها را تغییر دهند. روسیه و ایران تحریم‌های یکجانبه برخلاف منشور ملل متحد توسط آمریکا را محکوم می‌کنند و باید همه کشورهای مستقل با این روند مقابله کنند.»

وزیر امور خارجه روسیه علاوه‌بر این با اشاره به تعهد کشورش به «ثبات بخشیدن به منطقه خلیج فارس، گفت: «ما آماده‌ایم دیالوگ همکارانه بین ایران و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس ایجاد کنیم.» 

لاوروف و هیئت همراهش، روز چهارشنبه با رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز دیدار و گفت‌وگو کردند.

رئیسی در این دیدار، رایزنی‌های مستمر در سطوح مختلف میان ایران و روسیه را نشانه «اراده جدی دو کشور برای شکل‌دادن به دوران جدیدی از همکاری‌های راهبردی سودمند برای دو ملت از جمله در حوزه اقتصادی» دانست.

رئیس جمهوری اسلامی ایران همچنین گفت: «تقویت همکاری‌ها و هماهنگی‌ها، راهکار موثری برای مقابله با تحریم و یکجانبه‌گرایی اقتصادی آمریکا علیه کشورهای مستقل است.»

به گزارش خبرگزاری رویترز، وزارت امور خارجه روسیه ویدیویی از سخنان لاوروف در ابتدای دیدارش با رئیسی منتشر کرده که در آن اشاره می‌‌شود مسکو در حال وفق‌دادن خود با آن چیزی است که او سیاست‌های تهاجمی غرب می‌خواند. لاوروف در این دیدار، گفت: «همه کشورهایی که تاثیر منفی رویکرد خودخواهانه آمریکا و قمرهای آن را تجربه می‌کنند، نیاز عینی به تنظیم مجدد روابط اقتصادی‌شان دارند تا بتوانند از اتکا به هوا و هوس‌های شرکای غربی‌مان اجتناب کنند.»

علاوه‌بر این، رئیسی ضمن تاکید بر اهمیت خاتمه هرچه سریع‌تر جنگ میان روسیه و اوکراین و اعلام آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای کمک به یافتن راه‌حل دیپلماتیک در این رابطه، بار دیگر «تحریکات آمریکا و ناتو» را عامل شکل‌گیری «این درگیری‌ها» دانست و خواستار آن شد که مسکو و تهران «نسبت‌به تلاش‌هایی که برای گسترش نفوذ ناتو در هر یک از مناطق جهان، ازجمله در غرب آسیا، قفقاز و آسیای مرکزی صورت می‌گیرد»، فعال باشند. 

بنابر اعلام وزارت امور خارجه روسیه، هدف از این سفر، گفت‌وگو با مقام‌های جمهوری اسلامی ایران درباره مسائلی ازجمله توافق هسته‌ای ایران، اوکراین و افغانستان است. پیش‌تر سعید خظیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه، ۳۰ خردادماه، هدف از سفر لاوروف به تهران را «گسترش همکاری‌ها در منطقه اوراسیا و قفقاز» اعلام کرده بود. برحی رسانه‌های دولتی ایران نیز گزارش داده بودند: «در سفر لاوروف، برجام، تقویت همکاری‌های دوجانبه و همکاری در حوزه انرژی و همچنین مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای بررسی خواهد شد.»

این نخستین سفر سرگئی لاوروف به ایران از زمان آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی در مردادماه سال ۱۴۰۰ است. پیش از این در اسفندماه سال گذشته، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در راس هیئتی به مسکو سفر و با سرگئی لاوروف دیدار و گفت‌وگو کرده بود. سفر امیرعبداللهیان در اسفندماه به مسکو، همزمان با آغاز توقف مذاکرات هسته‌ای ایران، به‌طور مستقیم با آن مسئله مرتبط بود، زیرا آن زمان روسیه از آمریکا خواسته بود که با ارائه تضمینی در جریان مذاکرات وین، روابط تجاری مسکو و تهران را از تحریم‌های اخیر علیه روسیه که به‌‌دلیل حمله آن کشور به اوکراین اعمال شده است، مستثنی کند. 

به گزارش رویترز، مسکو ماه گذشته اعلام کرد روسیه و ایران که در حال حاضر هر دو تحت تحریم‌های غرب قرار دارند و از برخی بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز جهان برخوردارند، درباره مبادله نفت و گاز و همچنین ایجاد یک مرکز یکپارچه آماد (لجستیک) برای این کار، گفت‌وگو کرده‌اند.