سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، هرگونه «مذاکره مستقیم» با آمریکا را تکذیب کرد و گفت: «مذاکرات به صورت غیرمستقیم و با تسهیل‌گری اتحادیه اروپا انجام خواهد شد.»

سخنگوی وزارت امور خارجه به سفر جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به ایران اشاره کرد و با اذعان بر «تلاش‌های جدی» او در هفته‌های اخیر برای ادامه مذاکرات، گفت: «ما از نقش تسهیل‌گری اروپا استقبال می‌کنیم.»

خطیب‌زاده گفت که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جریان سفر به تهران، با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، گفت‌وگویی یک ساعته و خصوصی داشت اما جزئیات آن را فاش نکرد.

او در آخرین نشست خبری خود در سمت سخنگوی وزارت امور خارجه، با تکرار سخنان پیشین، توقف مذاکرات هسته‌ای ایران را به گردن طرف مقابل انداخت و گفت: «توپ در زمین واشنگتن است؛ اگر با پاسخ بیایند، توافق انجام خواهد شد.»

سخنگوی وزارت امور خارجه با تایید اینکه جوزپ بورل حامل پیام آمریکایی‌ها برای جمهوری اسلامی ایران بود، گفت: «امیرعبداللهیان پیشنهاد کرد بورل به ایران بیاید و در تهران، پاسخ‌هایی که آمریکا تا آن زمان می‌داد، بررسی کنند.»

او در ادامه افزود: «اینکه در محتوا و در شکل و موضوع توافق‌هایی شده است، آن را تایید می‌کنم. آمریکا تعهد داد که با عمل به برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ انتفاع اقتصادی ایران را تضمین می‌کند اما اینکه آمریکایی‌ها از میراث ترامپ عبور می‌کنند باید منتظر باشیم و ببینیم. امیدواریم پیام‌های بورل در عمل هم اجرایی شوند.»

خطیب‌زاده افزود: «ما مذاکرات را با قاطعیت و جدیت و با فرض نبود اعتماد قطعی به آمریکا جلو بردیم.»

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز شنبه، چهارم تیرماه، در نشست خبری با رسانه‌ها در هتل اسپیناس تهران، خبر داده بود که مذاکرات میان ایران و آمریکا به صورت غیرمستقیم و در یکی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس انجام می‌شود. یک روز پس از اعلام این خبر، سایت نورنیوز، نزدیک به شورای عالی امنیت ملی، اعلام کرد که قطر میزبان گفت‌وگوهای احیای برجام است. سعید خطیب‌زاده نیز در نشست خبری روز دوشنبه، ششم تیر، گفت: «یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس میزبان مذاکرات خواهد بود و طی روزهای آتی و در همین هفته، این ملاقات انجام می‌شود.»

آن‌طور که خطیب‌زاده می‌گوید، مذاکرات غیرمستقیم جمهوری اسلامی ایران و ایالات‌متحده با اقدام‌های تسهیل‌‌کننده اروپا درباره مسائل هسته‌ای نیست بلکه در مورد «رفع تحریم‌ها» است. او با بیان اینکه به توافق وین چیزی افزوده یا کم نمی‌شود، اذعان کرد مذاکرات پیش رو درباره موضوع‌های اختلافی است.

از نظر جمهوری اسلامی ایران، شرط دستیابی به توافق هسته‌ای خروج نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی است اما در سوی دیگر ماجرا، طرف آمریکایی می‌گوید حکومت ایران باید خواسته‌های فرابرجامی خود را کنار بگذارد. حالا قرار است دو طرف در کشوری نزدیک به ایران غیرمستقیم درباره اختلاف‌ها گفت‌وگو کنند. با این حال سخنگوی وزارت امور خارجه همچنان بر مواضع جمهوری اسلامی ایران پافشاری کرد و گفت: «تا درباره همه‌چیز توافق نشود، درباره هیچ‌‌چیزی توافق نخواهد شد.»

او افزود: «آنچه ایران انجام داد، همه برگشت‌پذیرند؛ به شرطی که طرف مقابل به تعهداتش عمل کند.»

بنا بر اعلام سخنگوی وزارت امور خارجه، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در جریان سفر جوزپ بورل به تهران، درباره حمید نوری و اسدالله اسدی که در اروپا زندانی‌اند، نیز با او صحبت کرده‌اند. حمید نوری، دادیار سابق زندان به اتهام دست داشتن در کشتار زندانیان سال ۱۳۶۷ محاکمه شد و در سوئد زندانی است. اسدالله اسدی، دیپلمات جمهوری اسلامی ایران، نیز به جرم فعالیت‌ تروریستی و اقدام برای بمب‌گذاری در بلژیک دستگیر و محاکمه شد؛ اما مقام‌های جمهوری اسلامی ایران ادعای «بی‌گناهی» این دو فرد را مطرح کرده‌اند. سعید خطیب‌زاده در نشست اخیر خود با تکرار این ادعا گفت: «دیپلمات ما با نقض حقوق اولیه در اروپا زندانی است.»

او در واکنش به گزارش اخیر نشریه وال‌استریت ژورنال درباره نشست محرمانه آمریکا، اسرائیل و عربستان برای مقابله با تهدید ایران گفت: «برخی از رسانه‌ها به دلیل اهداف سیاسی مجددا این گزارش را منتشر ‌کردند. رژیم جعلی اشغالگر قدس سعی می‌کند در منطقه ناامنی نهادینه ایجاد کند اما ایران اجازه نمی‌دهد.»

وال‌استریت ژورنال در گزارشی جدید، به نقل از مقام‌های آمریکایی و خاورمیانه‌ای، گزارش داد که ایالات‌متحده در ماه مارس با مقام‌های ارشد اسرائیل و کشورهای عرب در شرم‌الشیخ نشستی محرمانه داشت تا درباره نحوه اقدام هماهنگ علیه قابلیت‌های روبه‌گسترش موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی ایران در منطقه مذاکره کنند.

خطیب‌زاده بدون تایید یا تکذیب این گزارش، گفت عربستان سعودی برای مذاکرات دیپلماتیک با ایران در بغداد آمادگی دارد. سخنگوی وزارت امور خارجه دخالت‌های جمهوری اسلامی ایران در امور داخلی عراق را نیز انکار کرد و گفت: «موضوع‌های داخلی عراق به خود عراق مربوط است. ما همواره خواستار وحدت و هم‌اندیشی طیف‌های مختلف در عراق‌ایم و امیدواریم تنش‌ها کاهش پیدا کند.»