ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه روز سه‌شنبه بار دیگر با علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران دیدار می‌کند.

این سفر که کمتر از یک هفته پس از سفر منطقه‌ای جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا به خاورمیانه و ملاقات با پادشاه و ولیعهد عربستان سعودی انجام می‌شود، از نگاه برخی تحلیلگران تلاشی برای نمایش اتحاد بین تهران و مسکو و انعکاس نفوذ روسیه در خاورمیانه به‌شمار می‌رود. بایدن در سفر اخیر به اسراییل و عربستان بر حفظ امنیت منطقه و جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تاکید کرد.

وال استریت ژورنال با اشاره به تلاش پوتین برای تقویت روابط با ایران و ترکیه می‌نویسد: سفر رییس‌جمهوری روسیه منعکس کننده اهمیتی است که او برای حفظ اهرم مسکو در خاورمیانه قائل است. به گزارش این روزنامه آمریکایی، پوتین می‌خواهد نشان دهد که جنگ پرهزینه روسیه در اوکراین جایگاه مسکو در خاورمیانه و صحنه جهانی را تضعیف نکرده است.

این پنجمین بار است که پوتین در طول دوره ریاست‌جمهوری خود به ایران سفر می‌کند و در همه این سفرها با خامنه‌ای دیدار داشته است.

این سفر، نخستین سفر او خارج از سرزمین‌های جماهیر شوروی سابق پس از حمله به اوکراین است.

پوتین به عنوان رییس‌جمهوری روسیه نخستین بار در مهرماه سال ۱۳۸۶ به تهران آمده بود. او در اینن سفر در نشست سران کشورهای حاشیه دریای خزر حضور داشت و با محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهوری وقت ایران و خامنه‌ای ملاقات کرد. توسعه همکاری‌های ایران و روسیه از جمله موضوعات مورد توجه در جریان نخستین سفر پوتین به تهران بود. اما باوجود تاکید دو طرف بر تقویت روابط، روسیه در همان سال‌ها که بحث پرونده هسته‌ای ایران بسیار داغ بود از همه قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران حمایت کرد و از قدرت وتوی خود به عنوان عضو دایم شورای امنیت علیه این قطعنامه‌ها استفاده نکرد.

رییس‌جمهوری روسیه هشت سال بعد در آذرماه ۱۳۹۴ نیز به تهران سفر کرد. پوتین در این سفر در نشست سران کشورهای صادرکننده گاز شرکت کرد و در جریان دیدار او با حسن روحانی، رییس‌جمهوری وقت، توافق‌‌نامه‌های متعددی امضا شد که از جمله آنها تسهیل دوجانبه سفر اتباع دو کشور بود. این دیدار پوتین هم با ملاقات با خامنه‌ای همراه بود. رهبر جمهوری اسلامی ایران در این ملاقات، پوتین را «شخصیت برجسته‌ای در دنیای امروز» عنوان کرد و گفت به آمریکایی‌ها اعتماد ندارد. پوتین هم مدعی شد که «روسیه به دوستانش از پشت خنجر نمی‌زند.» اعطای قرآن خطی به خامنه‌ای که بحث‌های زیادی درباره آن مطرح شد نیز در جریان همین سفر پوتین انجام شد.

پس از آن فاصله سفرهای پوتین به ایران کوتاه‌تر شد. پوتین بار دیگر در آبان‌ماه ۱۳۹۶ به تهران سفر کرد و در نشست سه‌جانبه روسای جمهوری ایران،‌ آذربایجان و روسیه حاضر شد. پوتین در این سفر هم علاوه بر دیدار با روحانی، با رهبر جمهوری اسلامی نیز ملاقات کرد.

رییس‌جمهوری روسیه کمتر از یک سال بعد، چهارمین سفر خود به تهران را در شهریورماه ۱۳۹۷ انجام داد. در این سفر پوتین برای سومین بار با روحانی دیدار کرد و به ملاقات خامنه‌ای رفت. رهبر جمهوری اسلامی در این دیدار همکاری روسیه و ایران در مساله سوریه را «یک نمونه برجسته و تجربه خوب همکاری» توصیف کرد.

بهانه سفر جاری پوتین شرکت در نشست سران آستانه در تهران است که رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه هم در آن حضور دارد. اما انتظار می‌رود که موضوعاتی فراتر از دستورکار نشست، از جمله روابط امنیتی و نظامی مطرح شود. در روزهای اخیر گزارش‌های متعددی درباره همکاری‌های پهپادی ایران و روسیه و سفر مقامات روسیه به ایران در همین زمینه منتشر شده است.

پیش از سفر پوتین به تهران، ابراهیم رییسی، رییس‌جمهوری ایران در مسکو و عشق‌آباد، همتای روسی خود را ملاقات کرده بود. نحوه استقبال پوتین از ابراهیم رییسی در فرودگاه و هنگام ملاقات دوجانبه، موجب شد بار دیگر موضوع استفاده ابزاری روسیه از جمهوری اسلامی ایران مطرح شود. 

همزمان با سفر پوتین به تهران، مساله بی‌اعتمادی تاریخی ایرانیان به روسیه و منفعت‌طلبی روس‌ها در برخورد با ایران نیز بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است.

قبل از پوتین، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز به تهران سفر کرده بود.