زمانی که آمریکا در مه ۲۰۱۱، اسامه بن لادن را در خانه‌ای در ابیت‌آباد پاکستان کشت، به فاصله چند روز، ایمن الظواهری به رهبری القاعده انتخاب شد؛ زیرا الظواهری سال‌های درازی بود که به عنوان نفر شماره ۲ القاعده و در اصل، مغز متفکر حملات تروریستی این گروه، شناخته می‌شد. اما در ۱۱ سال گذشته، آمریکا و متحدانش تعداد زیادی از چهره‌های بالقوه برای رهبری القاعده را در گوشه‌وکنار جهان از بین بردند و فقط سه تن از رهبران القاعده بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ کشته شدند. با این حال، هنوز نام دو تن از چهره‌های تاثیرگذار القاعده که تاکنون جان به در برده‌اند، به عنوان رهبران احتمالی این شبکه سر زبان‌ها است؛ سیف‌العدل و محمد عبدالله المصری.

در سال ۲۰۰۱، زمانی که طالبان در حال فرار از افغانستان بودند، پنج تن از رهبران القاعده به ایران گریختند. حتی گفته می‌شد که حمزه بن لادن، فرزند اسامه، نیز یک دوره در ایران زندگی کرده است. آنان در ایران بازداشت شدند و ظاهرا تا سال ۲۰۱۵ در زندان ماندند. جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۵ بر اساس یک توافق مبادله زندانیان، این پنج نفر را در مقابل آزادی احمد نیکبخت، دیپلمات ایرانی در یمن، آزاد کرد.

سه تن از این افراد به نام‌های ابوالخیر مصری، ابوخلاد المهندس و ابوالقاسم اردنی که به سوریه رفته بودند، در سال‌های ۲۰۱۷، ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ در این کشور کشته شدند اما سیف‌العدل و ابو محمد المصری همچنان در ایران ماندند. در سال ۲۰۲۰، مقام‌های آمریکایی گفتند که ابومحمد المصری در تهران ترور شده است. مایکو پمپئو، وزیر خارجه پیشین آمریکا، هم قتل او را تایید کرد و گفت که آمریکا به کمک اسرائیل او را در تهران ترور کرده است اما القاعده هیچ‌گاه مرگ محمد المصری را تایید نکرد. با این وضع، تنها کسی که می‌تواند به عنوان جانشین احتمالی الظواهری مطرح شود، سیف‌العدل است.

 سلطان یوسف حسن العارف معروف به سیف‌العدل که با نام محمد صلاح‌الدین زیدان نیز شناخته می‌شود، از چهره‌های مطرح القاعده به شمار می‌رود. او پس از اینکه در سال ۱۹۸۷ به طراحی کودتا علیه دولت مصر متهم شد، به افغانستان گریخت و در کنار سایر عرب‌هایی که در این کشور با ارتش سرخ شوروی می‌جنگیدند، قرار گرفت. او یک دوره هم به گروه جهاد اسلامی مصر پیوست، اما در نهایت عضو موثر القاعده شد.

سیف‌العدل به همراه محمد المصری به دست داشتن در حمله به سفارتخانه‌های آمریکا در تانزانیا و کنیا متهم‌ است و آمریکا برای سر او ۱۰ میلیون دلار جایزه تعیین کرده است. بریتانیا نیز در تعقیب او است و برای دریافت اطلاعات در مورد او شش میلیون پوند پاداش گذاشته است.

سیف‌العدل به دلیل تحت تعقیب بودن همیشه در خفا زندگی کرده است. در فاصله سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ از او به عنوان یکی از اعضای رهبری القاعده که تاکنون زنده مانده‌ است، یاد می‌شد. سازمان‌های اطلاعاتی غربی بر این باورند که سیف‌العدل همچنان در ایران است. حالا او تنها بازمانده گروه رهبری القاعده از میان موسسان این شبکه به حساب می‌آید و ظاهرا در میان هواداران القاعده، از الظواهری هم محبوب‌تر است.

بسیاری از هواداران القاعده او را به دلیل جوان‌تر بودن، نسبت به تمام اعضای رهبری القاعده، فعال‌تر و مبتکرتر می‌دانند. سیف‌العدل که روزگاری افسر نظامی در مصر بود، با اصول نظامی به‌خوبی آشنا است و در دوره‌ای، آموزش جنگجویان القاعده و حتی دیگر سازمان‌های تروریستی همسو با القاعده را بر عهده داشت.

از سوی دیگر، گفته می‌شود که رابطه سیف‌العدل با داعش به خصوص شاخه خراسان این گروه و طالبان هم بهتر و نزدیک‌تر است و به همین دلیل، او بهتر از الظواهری می‌تواند در جلب و جذب نیروی بیشتر برای القاعده فعالیت کند. عده‌ای از هواداران القاعده باور دارند که محبوبیت سیف‌العدل که او را سیف‌الاانتقام نیز می‌نامند، بیشتر از الظواهری است و او در بسیج هواداران خود برای حمله به منافع کشورهای غربی از جمله آمریکا بهتر از الظواهری خواهد بود.

از طرفی به دلیل حضور طولانی در ایران، سیف‌العدل با نیروی قدس سپاه پاسداران هم رابطه خوبی دارد و این رابطه برای سیف‌العدل این فرصت را میسر می‌کند تا با استفاده از کانال ارتباطی ایران، یک زنجیره ارتباطی از خاورمیانه تا شبه قاره هند ایجاد کند و برای سربازگیری ظرفیت بیشتری فراهم آورد.

با تمام این احوال، باید منتظر بیانیه رسمی القاعده در مورد تایید مرگ الظواهری و اعلام جانشین او باشیم. هرچند چهره دیگری از رهبری القاعده به خصوص تیم موسسان این شبکه باقی نمانده است. حمزه بن لادن که از او به عنوان رهبر آینده القاعده نام برده می‌شد، در سال ۲۰۱۹، در خاک پاکستان و در حمله هواپیماهای بدون‌سرنشین، به هلاکت رسید و حالا سیف‌العدل مدعی بلامنازع رهبری القاعده است؛ مگر اینکه ناگهان محمد المصری از جایی سر بر آورد و بگوید که قتل من در تهران دروغی بیش نبود.