طی سال‌های اخیر، روزنامه‌نگاران در ایران علاوه بر مبارزه با سانسور و مواجهه با بازداشت‌های گاه‌و‌بی‌گاه، مانند میلیون‌ها ایرانی دیگر با فقر افسارگسیخته و شدید نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنند. کار به جایی رسیده است که در این مدت، علاوه بر خروج ده‌ها روزنامه‌نگار باسابقه از این شغل، بسیاری از شاغلان در این صنف حتی توان پرداخت کرایه تاکسی یا اتوبوس برای رسیدن به محل کارشان را هم ندارند و از خانه دورکاری می‌کنند.

تا پیش از بحرانی‌تر شدن وضعیت اقتصادی چند سال اخیر، اوضاع خبرنگاران موسسات مطبوعاتی دولتی نسبت به روزنامه‌نگاران شاغل در روزنامه‌های خصوصی به لحاظ مالی بهتر بود و حقوق، مزایا و قراردادهای مناسب‌تری شامل حالشان می‌شد؛ اما حالا روزنامه‌نگاران موسسه مطبوعاتی معروفی همچون «ایران» که زیر نظر دولت اداره می‌شود، هم از مشکلات مالی و کم‌بودن حقوقشان گلایه دارند. ماجرا زمانی تعجب‌برانگیز می‌شود که بدانیم مدیران موسسه ایران همزمان با کاهش حقوق خبرنگاران و واریز حقوق‌های نجومی به حساب خود، برای نوسازی ساختمان اصلی این موسسه و تجهیزات آن هم میلیاردی ریخت‌وپاش‌ می‌کنند.

خبرنگاران می‌گویند این سیاست ظالمانه است

یکم خرداد ۱۴۰۱ بود که ایندیپندنت فارسی در گزارشی اختصاصی از حقوق نجومی مدیران روزنامه ایران خبر داد. در این گزارش، یکی از خبرنگاران شاغل در روزنامه ایران فاش کرد که پس از واریز اشتباهی حقوق مدیران ایران به حساب چند خبرنگار و سپس مسدودشدن حساب‌ها، مشخص شد که حقوق آن‌ها بین ۴۷ تا ۱۰۰ میلیون تومان است. این در حالی است که خبرنگاران روزنامه ایران بین سه تا شش میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنند.

حالا همان خبرنگار، روز جمعه، ۱۴ مرداد، در گفت‌وگویی تازه با ایندیپندنت فارسی، خبر داد مدیران موسسه ایران همزمان با صرف هزینه‌های چند میلیارد تومانی برای نوسازی تجهیزات و ساختمان موسسه، به خبرنگاران و کارمندان اعلام کرده‌اند که از این‌ پس قراردادهای آن‌ها ماهیانه تمدید خواهد شد و روزهای جمعه نیز باید به صورت رایگان برای این روزنامه کار کنند.

این روزنامه‌نگار باسابقه می‌افزاید: «تا پیش از این شاغلان در موسسه ایران به سه شکل قرارداد دائم، قرارداد یک‌ساله و حق‌التحریری کار می‌کردند؛ اما حالا می‌گویند دیگر استخدام دائمی در کار نیست و قراردادهای یک‌ساله نیز به قرارداد یک‌ماهه تبدیل شده‌اند؛ یعنی در پایان هر ماه مختار خواهند بود خبرنگاران را به هر دلیل اخراج کنند و این یعنی امنیت شغلی برای ما نابود شده است.» 

به گفته او، «از این پس، بابت روزهای جمعه هم مانند پنجشنبه‌ها که تعطیلیم، حقوقی پرداخت نخواهد شد، اما اگر خبرنگاران در این روز سر کار حاضر نشوند، در پایان ماه اخراج می‌شوند؛ این یعنی بردگی، یعنی کاهش حقوق، یعنی ظلم آشکار به روزنامه‌نگاری که هیچ پشتیبانی ندارد. ما به کجا باید شکایت کنیم؟»

این روزنامه‌نگار اضافه کرد: «حقوق من حدود ۵.۵ میلیون تومان در ماه است؛ در حالی که ده‌ها مدیر این موسسه حقوق‌های ۷۰ و ۸۰ و ۱۰۰ میلیون تومانی دریافت می‌کنند و مزایای مختلف دارند؛ مثل اضافه‌کاری یا بن خرید از فروشگاه‌ها و استفاده رایگان از مجتمع‌های تفریحی و ورزشی. اصلا اگر کسری بودجه دارند، چرا برای ساختمان موسسه ایران چند میلیارد هزینه کرده‌اند؟ تمام دیوارها، کف، پارتیشن‌ها، پنجره‌ها، سیستم‌های کامپیوتری، مبلمان، کولرها، دستگاه‌های تصفیه آب و میز و صندلی‌ها را دور ریختند و وسایل نو و گران‌ خریدند. آیا در شرایطی که حقوق ما را به بهانه کسری بودجه کاهش داده‌اند، واریز حقوق‌های نجومی به حساب خودشان و هزینه‌های میلیاردی این‌چنینی که غیرضروری‌اند، درست است؟ تمام حق‌التحریر‌ها را هم قطع کردند و این یعنی ده‌ها روزنامه‌نگاری که با ارسال گزارش‌ها و مقالات روزانه برای روزنامه ایران درآمدی حداقلی کسب می‌کردند، حالا بیکار شده‌اند.»

این افشاگری‌ها در شرایطی انجام می‌شود که طی یک سال اخیر، شعار اصلی دولت ابراهیم رئیسی و مدیرانش «ساده‌زیستی مدیران و خدمت به اقشار ضعیف جامعه» بوده است. در شرایطی که بسیاری از روزنامه‌نگاران مستقل و باتجربه به مهاجرت از ایران یا ترک شغل روزنامه‌نگاری مجبور شده‌اند و ده‌ها روزنامه‌نگار نیز با بازداشت و احکام حبس طولانی‌مدت مواجه‌اند، به نظر می‌رسد شرایط برای ادامه حیات روزنامه‌نگاری مستقل و انتقادی در ایران بسیار بغرنج‌تر از گذشته شده است و حکومت جمهوری اسلامی و دولت آن تنها به کارمندانی مطیع و مجیز‌گو نیاز دارد.