ادامه جنگ اوکراین، تصمیم اروپا برای تحریم نفت و گاز روسیه که منبع اصلی تامین انرژی اروپا را تشکیل می‌دهد و اقدام روسیه به قطع عرضه انرژی به اروپا در واکنش به تصمیم کشورهای اروپایی، باعث شد بازارهای جهانی انرژی با بحران سخت و دشواری که در طول چند دهه گذشته بی‌سابقه بوده است، روبرو شوند.

البته اینکه اروپا چگونه تصمیم به تحریم گاز و نفت روسیه گرفت، برای همه تعجب‌آور بود. تردیدی نیست که اروپا قصد داشت با اتخاذ این تصمیم، حمایت خود را از اوکراین و مخالفت خود با تهاجم روسیه را ابراز کند، درست همان‌گونه که ایالات متحده از چند دهه پیش به این سو، پیوسته بر اروپا فشار وارد کرده است تا به گاز روسیه وابسته نشود.

با این حال، این امر غیرقابل درک است که چگونه کشورهای بزرگ صنعتی منبع اصلی انرژی خود را با اتخاذ تصمیم‌های فوری و بدون آمادگی برای تامین انرژی از منابع جایگزین، تحریم می‌کنند.

در واقع، تصمیم اروپا برای تحریم گاز و نفت روسیه اساسا تعجب‌برانگیز است، زیرا اتخاذ چنین تصمیمی پیش از آنکه حریف را آسیب‌پذیر کند، کشورهای تحریم‌کننده را متضرر می‌کند و به همین ترتیب، از زمان سیاسی شدن تحریم نفت و گاز روسیه، اروپا به‌شدت دستخوش بحران‌های ناشی از کمبود انرژی شده است.

اروپا سنگینی بار تصمیمی را که برای تحریم نفت و گاز روسیه گرفته بود احساس کرد و اولین واکنش آن افزایش شدید قیمت برق برای مصرف‌کننده اروپایی بود. مبلغ چشمگیری که در قبض ماهانه برق خانه‌های مردم افزوده شده است، ماهیت این چالش را آشکار می‌کند، علاوه براینکه افزایش قیمت برق شرکت‌های صنعتی و خدماتی، باعث بالارفتن نرخ تورم در اروپا شده است.

هرچند پس از تصمیمی که برای تحریم گاز و نفت روسیه اتخاذ شد، کشورهای اروپایی بلافاصله با صادرکنندگان عمده گاز مانند قطر، ایالات متحده، الجزایر، نیجریه، مصر و اسرائیل تماس گرفتند، اما همان‌گونه که انتظار می‌رود، دشوار است که ظرفیت‌های تولید اضافی این کشورها در مجموع بتواند گازی را که از روسیه به اروپا عرضه می‌شد جبران کند. البته این واقعیتی است که باید کارشناسان و مقام‌های اروپایی در زمان تصمیم‌گیری برای تحریم گاز و نفت روسیه، از آن آگاهی می‌داشتند.

همچنان مشخص است که توافق شتابان با کشورهای صادرکننده گاز به این معنی است که کشورهای اروپایی ناگزیرند برای تامین انرژی، مبلغی بیشتر از آنچه با انعقاد قراردادهای بلندمدت از روسیه خریداری می‌کردند، بپردازند. البته اروپا در حال حاضر با این واقعیت دشوار روبرو است و کشورهای اروپایی سعی می‌کنند قبل از فرا رسیدن زمستان سرد اروپا، گاز مورد نیاز برای گرمایش را ذخیره کنند.

کشورهای اروپایی برای دور زدن بحرانی که در حال حاضر آن‌ها را با چالش مواجه کرده است، راهکارهای متعددی را اتخاذ کرده‌اند. پس از آنکه اروپا گاز روسیه را تحریم کرد، مسکو در یک اقدام متقابل تصمیم گرفت عرضه گاز به اروپا را برای مدت نامحدودی قطع کند.

به همین ترتیب، مسکو خط لوله نورداستریم۱ که گاز آلمان و سایر کشورهای شمال اروپا را تامین می‌کند به روی این قاره بست. البته برای آلمان که کاملا وابسته به واردات گاز از طریق خطوط لوله است، دشوار است که بدون داشتن تاسیسات و قراردادهای واردات گاز مایع از طریق تانکرها، به راحتی بتواند برای گازی که از روسیه وارد می‌کرد، جایگزین درستی پیدا کند.

از این‌رو، باید بازار مشترک اروپا در نبرد «سیاسی شدن انرژی»، قیمت مشخصی را برای صادرات نفت روسیه تعیین کند، هرچند اروپا در ماه ژوئن گذشته تصمیمی در این زمینه اتخاذ کرد، اما تصمیم یادشده تاکنون پیگیری و عملی نشده است.

بر اساس گزارش منابع نفتی، جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، در نشست‌های اخیر سران کشورهای «گروه هفت» به منظور حفظ فشار بر روسیه و رانت‌های نفتی آن، محدود کردن افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی و جلوگیری از افزایش بی‌سابقه‌ای نرخ تورم، به‌ویژه قبل از برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در ماه نوامبر آینده، بار دیگر بر لزوم احیای این پیشنهاد تاکید کرد.

طرح جو بایدن از طریق تحریم‌های ثانویه آمریکا بر صنعت نفت و تصمیم‌های تحریمی اجرایی می‌شود که خزانه‌داری آمریکا را واجد شرایط برای تعقیب و مجازات بانک‌ها و شرکت‌های حمل‌ونقل و بیمه که با قراردادهای روسیه سر و کار دارند می‌کند، بدون اینکه در کشورهای واردکننده سقف مشخصی را برای قیمت‌ها تعیین کند. واشنگتن امیدوار است که این تصمیم، مسکو را از دستیابی به بازارهای نفتی جدید برای جایگزینی بازارهای اروپایی باز دارد.

البته تا به حال از جزئیات تصمیم واشنگتن برای تحریم‌هایی که قصد اعمال آ‌ن‌ها را دارد، خبری در دست نیست. مشخص است که پس از قرار گرفتن روسیه در محاصره اروپا، شرکت‌های روسی برای اینکه زمینه صادرات مقادیر نفتی بیشتری را فراهم کنند، با شرکت‌های چینی و هندی در تماس بوده‌اند، به‌ویژه اینکه روسیه به‌عنوان عمده‌ترین منبع نفت برای دو کشور بزرگ آسیایی شناخته می‌شود.

از سوی دیگر، بر اساس گزارش فایننشال تایمز، شرکت برق فرانسه (EDF) نیز به نوبه خود، با توجه به فشارهای وارده از طرف وزیر نیرو، تصمیم به راه‌اندازی دوباره ۳۲ رآکتور هسته‌ای که در حال حاضر غیرفعال‌اند، گرفت و این شرکت سعی دارد کار تعمیر، بازسازی و راه‌اندازی رآکتورهای مزبور را قبل از فرا رسیدن فصل سرمای زمستان تکمیل کند. البته پس از تعلیق رآکتورهای هسته‌ای و توقف عرضه گاز روسیه، فرانسه با چالش شدید کمبود انرژی روبرو شد و برای جبران کمبود انرژی، ناگزیر به وارد کردن برق از بریتانیا و سایر کشورهای همسایه شد و در نتیجه، قیمت برق در فرانسه افزایش یافت.