سگ‌های خیابانی، ساکنان دیرین کوچه‌ها و خیابان‌های شهرهای ترکیه‌اند و سال‌ها است که بدون دردسر در نقاط مختلف شهرهایی مانند استانبول در میان مردم و گردشگران حضور دارند. با این‌ حال، چنین به نظر می‌رسد که این روزها جان و امنیت سگ‌های خیابانی نیز به منازعات سیاسی پیوند خورده است. درخواست رجب طیب اردوغان برای جمع‌آوری سگ‌های خیابانی و راه‌اندازی اپلیکیشنی (برنامک) که مدافع کشتار سگ‌ها بود، گواهی بر این مدعاست.

گربه‌ها و سگ‌های خیابانی استانبول در ساعت‌های مختلف روز در میدان‌های عمومی و تاریخی در میان مردم راه می‌روند و توجه گردشگران پایتخت فرهنگی ترکیه را به خود جذب می‌کنند. آن‌ها احتمالا نوادگان همان سگ‌ها و گربه‌هایی‌اند که در نخستین عکس‌های شهر استانبول در اطراف مکان‌های دیدنی مانند ایاصوفیه دیده می‌شوند.

اکرم اسن، پژوهشگری که کتابی با نام «سگ‌های استانبول» را نوشته است، می‌گوید: «مردم جامعه ما با حیوانات هم‌زیستی مسالمت‌آمیز دارند و در واقع این یک سنت شرقی است که هر محله‌ای سگ‌هایی دارد که از آن مراقبت می‌کنند.»

به گفته او، برخی پیروان اسلام، سگ‌ها را موجودات بی‌گناهی می‌دانند که روز قیامت به زبان می‌آیند و راه مومنان را برای ورود به بهشت باز می‌کنند اما تا پیش از آن زمان، آن‌ها موجوداتی «نجس» تلقی می‌شوند و بهتر است که در خیابان‌ها زندگی کنند.

اسن می‌گوید به همین دلیل بسیاری از مردم ما با وجود اینکه سگ‌ها را دوست دارند آن‌ها را به خانه خود نمی‌برند و در خیابان به آن‌ها غذا می‌دهند.

زندگی مسالمت‌آمیز و احساس هم‌زمان عشق و نفرت به سگ‌ها اکنون رنگ‌وبوی سیاسی نیز گرفته است. اواخر سال گذشته میلادی (۲۰۲۱) یک جفت سگ پیت‌بول به یک دختر چهارساله در شهر غازیان تپ ترکیه حمله و او را به‌شدت مجروح کردند. اگرچه سگ‌های مهاجم، خانگی بودند اما اردوغان از این حادثه بهره‌برداری کرد و در سخنرانی روز کریسمس به مسئولان شهرداری‌های ترکیه دستور داد که سگ‌ها را از خیابان‌ها به مراکز نگه‌داری منتقل کنند.

سخنان اردوغان واکنش کاربران رسانه‌های اجتماعی را در پی داشت، زیرا آنان می‌دانستند که در پشت اظهارنظر به‌ظاهر خیرخواهانه اردوغان، حمله‌ای به اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول، نهفته است. از امام اوغلو به‌عنوان رقیب جدی اردوغان یاد می‌شود.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، شهرداری فعلی استانبول که اهداف سیاسی بلندپروازانه‌ و دانش رسانه‌ای دارد در سال ۲۰۱۹ موفق شد متحد اردوغان را شکست دهد و در مسند شهرداری استانبول قرار بگیرد.

دو ماه قبل از حمله دو سگ به دختر چهارساله، امام اوغلو یکی از کارزارهای رسانه‌ای خود را در قطارها و کشتی‌های استانبول راه انداخته بود. او یک سگ خیابانی به نام بوجی را که در ترامواها و مترو و کشتی‌ها پرسه می‌زد و عابران و مسافران دوستش داشتند، به ستاره‌‌ رسانه‌ها تبدیل کرد.

رئیس‌جمهوری ترکیه ادعا می‌کند که قصد دارد خیابان‌ها را از سگ‌هایی که مخالفان او رها کرده‌اند، خالی و امن کند، اما علی اوزونتونچ، یکی از مدافعان حقوق حیوانات، گفت که دولت حتی به شهرهای تحت رهبری مخالفان خود بودجه کافی برای ساماندهی سگ‌های خیابانی پرداخت نمی‌کند.

نگرانی برای جان و امنیت سگ‌های خیابانی با راه‌اندازی اپلیکیشنی به نام «هاریتا» بیشتر شد، زیرا کاربران از طریق این برنامه مکان دقیق سگ‌های خیابانی را گزارش می‌کردند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که پس از راه‌اندازی این برنامه در ماه مه شمار تلفات سگ‌ها افزایش یافت.

پس‌ از آن، مدافعان حقوق حیوانات فرضیه کشتار دسته‌جمعی سگ‌ها از طریق مسمومیت را مطرح کردند و دادگاه آنکارا نیز در کنار منتقدان قرار گرفت و اپلیکیشن هاریتا را مسدود کرد.

کشتار حیوانات با هدف تامین منافع سیاسی گروهی خاص پیش از این نیز در ترکیه سابقه داشته است؛ در سال ۱۹۱۰ میلادی، عثمانی‌ها بیش از ۸۰ هزار حیوان خانگی را به جزیره‌ای متروک در دریای مرمره تبعید کردند تا با هدف ایجاد حس اروپایی‌تر، شکل و شمایل مدرن‌تری به شهرهای خود بدهند.

پیر لوتی، رمان‌نویس فرانسوی که در آن زمان به استانبول رفت‌وآمد می‌کرد، می‌نویسد: «قطره‌ای آب برای نوشیدن نبود و سگ‌ها از گرسنگی و تشنگی یکدیگر را کشتند. هرگاه قایق از نزدیک جزیره می‌گذشت، همه آن‌ها به ساحل می‌دویدند و صدای ناله‌های دل‌خراش شنیده می‌شد.»

در حالی‌که شمار زیادی از مردم بر این باورند که سگ‌ها بار دیگر قربانی سیاست شده‌اند، کولان کوج، مدافع حقوق حیوانات در آنکارا، دیدگاه خوش‌بینانه‌تری دارد و می‌گوید: «مردم ما قلب‌های مهربانی دارند و هرگز اجازه نمی‌دهند یک اقلیت به حیوانات آسیب برساند.»