بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق اسرائیل، در کتاب جدید خود برای نخستین بار جنبه‌‌های مهمی از عملیات سال ۲۰۱۸ موساد را برای سرقت بایگانی هسته‌ای ایران، برملا کرده است. پیش از این نیز جزئیات بسیاری در مورد این عملیات منتشر شده بود، اما نتانیاهو که تا حدود دو هفته دیگر عازم نبرد انتخاباتی مهمی می‌شود، در کتاب جدید خود جزئیات بیشتری را برملا کرده است. 

کتاب نتانیاهو با عنوان «بی‌بی: داستان من» روز جمعه، ۱۴ اکتبر (۲۲ مهر)، به زبان عبری منتشر شد و رسانه‌های اسرائیل از جزئیات آن خبر داده‌اند. این گزارش، بر اساس روایت رسانه‌های اسرائیلی تنظیم شده است. نسخه انگلیسی این کتاب روز سه‌شنبه منتشر می‌شود. 

در روایت جدید، می‌خوانیم که در سال ۲۰۱۷ (روز و ماه دقیقش ذکر نشده است) یوسی کوهن، رئیس وقت موساد، پیشنهاد سرقت بایگانی هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را از طرف این نهاد اطلاعاتی به نخست‌وزیر ارائه کرد. کوهن آن پیشنهاد را در قالب «پاورپوینت» به نتانیاهو نشان داد. در این جلسه محرمانه، نتانیاهو و کوهن تبادل‌نظرهایی در مورد این پیشنهاد فوق‌مخفی داشتند. 

در کتاب می‌خوانیم که آقای نتانیاهو نخست از کوهن پرسید: «آیا نسخه بدیلی از این اسناد دارند؟»، و رئیس وقت موساد پاسخ داد: «نمی‌دانم. اما آن‌ها اینقدر مطمئند که هیچکس از وجود این بایگانی خبر ندارد، که امکانش زیاد است که کپی آن‌ را برنداشته باشند.» نتانیاهو سپس پرسید: «یعنی فکر نمی‌کنی کپی تمام این اطلاعات را در کامپیوتری ذخیره کرده باشند؟» و کوهن پاسخ داد: «شاید اینطور نباشد، چون شاید باورشان این باشد که ما بتوانیم با عملیات هکری به این فایل‌های کامپیوتری دست پیدا کنیم. شاید فکر کرده باشند که فقط نسخه اصلی پرونده‌ها را داشتن و پنهان کردن آن‌ها، بهترین دفاع است.» 

نتانیاهو سپس به کوهن تاکید می‌کند که یکی از اهداف کلیدی عملیات، حذف داده‌های علمی هسته‌ای است، به صورتی که جمهوری اسلامی قادر به جایگزینی‌اش نباشد.

با این حساب، از مهم‌ترین نکاتی که در کتاب نتانیاهو روشن می‌شود، این است که هدف این عملیات تنها اثبات ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران نبوده، و این نیز بوده است که این برنامه به تاخیر انداخته شود. با توجه به ناقص بودن نظارت کنونی آژانس بین‌الملی انرژی اتمی بر فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران، نمی‌توان تخمین زد که اسرائیل در این زمینه تا چه حد موفق بوده است. 

اما کارشناسان می‌گویند که جمهوری اسلامی ایران موفق شده است جنبه‌هایی از برنامه هسته‌ای خود را که در این عملیات موساد و سایر عملیات‌های اسرائیل نابود شده بودند، بازسازی کند. ضربه اصلی بر تهران که در نتیجه سرقت بایگانی هسته‌ای به دست آمد، برملا شدن برخی فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در مکان‌هایی اعلام‌نشده بود که اکنون به یکی از بن‌بست‌های اصلی در مذاکرات برجام بدل شده است، چون تهران خواهان تعطیلی تحقیقات آژانس راجع به اورانیومی است که در این مکان‌ها یافت شده است. 

نتانیاهو نکته مهمی را نیز راجع به خود عملیات، برای نخستین بار برملا کرده است. او می‌نویسد که چند ساعت پس از این عملیات، چند هزار نیروی ایرانی بسیج شده بودند تا ماموران موساد را پیدا کنند. این نیروها موفق شدند یکی از نقاطی را که ماموران موساد در آن بودند، بیابند، اما زمانی به آنجا رسیدند که ماموران اسرائیل گریخته بودند و به جای دیگری رفته بودند. این نشان می‌دهد که ماموران جمهوری اسلامی ایران بیش از آنچه قبلا تصور می‌رفت، به گرفتار کردن ماموران موساد نزدیک شده بودند.

کوهن قبلا گفته بود که به محض دریافت عکس‌هایی از اسناد یافت‌شده در بایگانی، آن‌ها را به نتانیاهو فرستاده است. نخست‌وزیر سابق اینک در کتاب خود بیشتر در این مورد توضیح داده و گفته است که کوهن هر چند ساعت یک‌بار او را در جریان وضعیت عملیات قرار می‌داده است. 

یکی از نکات مجهول این ماجرا، میزان هماهنگی بین دولت اسرائیل و دولت آمریکا به ریاست‌جمهوری وقت دونالد ترامپ بود. پیش از این نمی‌دانستیم که آمریکا کی از این عملیات باخبر شده و اسرائیلی‌ها چه زمانی اطلاعاتی را که به دست آورده بودند، به این کشور ارائه کرده‌اند. نتانیاهو در کتاب خود به این موضوع می‌پردازد. به گفته او، روز ۵ مارس ۲۰۱۸ بود که نخست‌وزیر اسرائیل و تیمش گزارشی ویدیویی به ترامپ و اعضای ارشد کابینه و مشاوران‌ آنان ارائه می‌کنند که خلاصه‌ای از مهم‌ترین یافته‌های عملیات مزبور است. 

به گفته نتانیاهو، ترامپ می‌گوید، حتی اگر یافته‌های موساد و ثابت کردن دروغ‌های جمهوری اسلامی ایران هم نبود، او از برجام خارج می‌شد. رئیس‌جمهوری وقت آمریکا در پاسخ به گزارش اسرائیلی‌ها، به نتانیاهو می‌گوید: «شاید این مشاوران نیاز داشتند چنین چیزی را ببینند، اما من چنین نیازی نداشتم. من تصمیم خود را برای خروج از برجام گرفته‌ام.»

موضوع حساس‌تر، چگونگی و زمان اشتراک اطلاعات یافت‌شده با کشورهای اتحادیه اروپا است. طبق روایت کتاب، نتانیاهو و کوهن در این زمینه اختلاف‌نظر داشتند. رئیس موساد می‌خواست پیش از نشست خبری نتانیاهو که روز ۳۰ آوریل ۲۰۱۸ برگزار شد، شرکای اطلاعاتی اسرائیل در اروپا را از جزئیات باخبر کند؛ به این امید که اروپایی‌ها از تصمیم ترامپ برای ترک برجام حمایت کنند. اما نتانیاهو به شدت با چنین کاری مخالفت کرد و گفت اروپایی‌ها مدعی خواهند شد که هیچ اطلاعات جدیدی در این بایگانی موجود نیست، و همچنان خواهند کوشید ترامپ را به ترک نکردن برجام متقاعد کنند. اینجا است که علت زمانی که نتانیاهو برای نشست خبری خود انتخاب کرد، معلوم می‌شود. او توضیح می‌دهد که می‌خواسته است این نشست را چند روز پیش از سفر آنگلا مرکل، صدراعظم وقت آلمان، و امانوئل ماکرون، رئیس‌ جمهوری فرانسه، به واشنگتن، برگزار کند تا تلاش‌های آن‌ها برای حفظ برجام خنثی شود. 

نکاتی از روابط اسرائیل و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس هم در کتاب نتانیاهو برملا شده است. نخست‌وزیر سابق اسرائیل می‌گوید که کوهن در رقم زدن دیدار او با سلطان قابوس فقید، حاکم وقت عمان، نقشی کلیدی داشته است. کوهن نیز پیش‌تر در سخنرانی‌ای در ژوییه ۲۰۱۹، از نقش مهم سلطان قابوس و مسقط در پیشبردهای دیپلماتیک اسرائیل در جهان عرب سخن گفته بود.

نتانیاهو همچنین می‌گوید که موساد نقش مهمی در مدیریت روابط اسرائیل با مراکش، و پیشرفت این روابط با بحرین داشته است. اما می‌افزاید که موساد و کوهن از جزئیات مرحله نهایی مذاکرات که به برقراری روابط با امارات متحده عربی منجر شد، اطلاعی نداشته‌اند. به گفته او، تنها سه مقام اسرائیلی از دور آخر مذاکرات در تابستان ۲۰۲۰ در واشنگتن که منجر به امضای «پیمان ابراهیم» شد، خبر داشتند، و این سه تن عبارتند از: ران درمر (سفیر سابق اسرائیل در آمریکا و مذاکره‌کننده ارشد اسرائیلی‌ها)، مئیر بن شابات (رئیس سابق شورای امنیت ملی)، و یاریو لوین (وزیر سابق و از نزدیکان نتانیاهو). کوهن هنوز به این روایت نتانیاهو واکنش نشان نداده است. 

نتانیاهو اشاره‌های مبهمی نیز به این‌ نکته می‌کند که تل‌آویو در مورد پیشرفت‌های دیپلماتیک با کشورهای عضو «پیمان ابراهیم» (امارات،‌ بحرین، مراکش و سودان)، به عربستان سعودی هم اطلاع می‌داده است. باور عمومی این است که این اطلاع‌رسانی را موساد انجام داده است. دولت اسرائیل پیش از این تایید کرده است که کوهن و تامیر پاردو، رئیس سابق موساد، دیدارهایی با مقام‌های ارشد عربستان سعودی داشته‌اند.