در سال‌های اخیر، نام شی جین‌پینگ در سپهر سیاسی چین پرطنین‌تر از نام اسلافش بوده است و حزب کمونیست چین با تصویب قطعنامه‌ای در سال ۲۰۲۱، او را در جایگاهی هم‌تراز با مائوتسه تونگ، بنیان‌گذار چین کمونیست، قرار داد. اما شی جین‌‌پینگ چگونه به چنین جایگاهی رسید؟ رویترز در مقاله‌ای به قلم یئو لون‌تیان به این موضوع می‌پردازد.

به نوشته يئو، یکی از اولین اقدام‌‌های شی جین‌‌پینگ پس از تکیه به کرسی ریاست حزب کمونیست چین در سال ۲۰۱۲، برقرار مجدد «جلسات زندگی دموکراتیک» بود که اعضای کمیسیون ۲۵ نفره حزب کمونیست را ملزم می‌کرد مقابل رئیس حزب از خود انتقاد کنند. این نمونه کوچک و نمادین نشان می‌دهد که شی از سیاست رهبری جمعی دهه‌های اخیر فاصله گرفت و به قدرتی رسید که از دوره مائو به این‌سو دیده نشده بود.

اما اشلی اسری، استاد علوم سیاسی در دانشگاه آلبرتا، معتقد است بی‌میلی شی ۶۹ ساله به واگذاری قدرت به جانشینی جوان‌تر و اقدام‌هایش که به شکستن هنجارهای رهبری جمعی منجر شده، چین را به کشوری کم‌انعطاف‌تر تبدیل کرده است که به سوی آینده‌ای نامطمئن پیش می‌رود.

برنامه احیای چین و بادهای مخالف

به نظر می‌رسد چالش‌های یک سال اخیر، از افت‌و‌خیزهای اقتصادی گرفته تا سیاست «کووید صفر» و حمایت از ولادیمیر پوتین، مانع تثبیت قدرت شی نشده است.

او در یک دهه زمامداری‌اش، امنیت، توسعه اقتصادی، تقویت ارتش، سیاست خارجی جسورانه‌تر و تشدید فشار برای تصاحب تایوان را در اولویت قرار داده است.

وقتی بزرگان حزب شی را به رهبری انتخاب کردند، او را که پسر یک انقلابی حزب کمونیست بود، گزینه‌ای امن و مطمئن می‌دانستند که حزب را در اولویت قرار می‌دهد و احیا می‌کند.

وقتی شی در سال ۲۰۰۷ به عضویت کمیته دائمی حزب کمونیست درآمد، لیبرال‌ها و دولت‌های غربی امید داشتند که او اصلاح‌طلب باشد. به‌هر‌حال، پدرش زمانی که دبیر حزب در استان گواندونگ بود، به دنگ شیائوپینگ، رهبر وقت، کمک کرده بود برنامه اصلاحات چین را عملی کند.

ظهور رهبری خودکامه

اما شی دستورالعمل نجات حزب را با جدیت دنبال کرد، حزب در مرکز زندگی اجتماعی چین و خود را در مرکز حزب قرار داد.

به اسم مبارزه با فساد و بازگشت اعتماد عمومی به حزب، تا آوریل ۲۰۲۲، حدود ۴.۷ میلیون نفر از مسئولان دولتی تحت تحقیق و بازجویی قرار گرفتند. شمار زیادی تصفیه شدند، از جمله رقبایی مانند بو شیلای، رئیس محبوب حزب در چونگ‌چینگ. چنین اقدام‌هایی در عین جلب حمایت عمومی، دشمنان سیاسی را ریشه‌کن کرد و دوستان را در جایگاه‌هایی که به‌تازگی خالی شده بود قرار داد.

شی همچنین هر مخالفتی را سرکوب و بحث‌های «توهین‌آمیز» اعضا در مورد حزب را ممنوع کرد. تمام اظهارنظرهای انتقادآمیز در مورد شی از اینترنت حذف شد.

در سال ۲۰۱۶، او خود را در «مرکز» حزب قرار داد و در سال ۲۰۱۸، محدودیت دو دوره‌ای ریاست‌جمهوری را حذف و راه را برای حکومت مادام‌العمرش هموار کرد.

کشور بزرگ، رئیس بزرگ

اساتید دانشگاهی وابسته به حلقه دولت معتقدند کشوری به بزرگی و تنوع چین به قدرت متمرکز مرکزی و رهبری قدرتمند نیاز دارد تا از هرج‌و‌مرج جلوگیری کند.

آن‌ها در تایید این مدعا، به موفقیت چین در کاهش فقر، احداث زیرساخت‌ها، برگزاری رویدادهایی مانند المپیک زمستانی، و مهار شیوع کرونا اشاره می‌کنند.

به عقیده جوزف توریگین، استاد دانشگاه و کارشناس سیاست استبدادی، در حالی که حزب کمونیست چین از اصلاح مسیر ناتوان نیست، بسیاری از افراد بلندپایه این حزب محصول همان سیستمی‌اند که شی از آن آمده است و احتمالا دیدگاه‌هایی مشابه دارند.

اما دالی ینگ، استاد سیاست چین در دانشگاه شیکاگو، پیش‌بینی می‌کند به‌رغم تمایل شی به حفظ قدرت مطلق، ممکن است وادار شود در دوره سوم ریاست‌جمهوری‌اش منعطف‌تر باشد، به‌ویژه با توجه به انتقادهای روزافزون از سیاست‌های «کووید صفر».

او می‌گوید: «پیش از آخرین موج شیوع کرونا، حتی وقتی سیاست‌هایش آزاردهنده بود، بیشتر مردم حمایت می‌کردند. امروز، با اقتصادی که دچار رکود شده، و کشور در سیاست کووید صفر گرفتار شده است، شاید ناچار باشد بیش از پیش پذیرای عقاید متفاوت باشد.»