الجزایر برای برگزاری سی‌ویکمین اجلاس سران عرب آماده می‌شود و توجه ملت‌های عرب که در انتظار نتایج این نشست به سر می‌برند، در آغاز ماه نوامبر [سه‌شنبه] به الجزایر معطوف خواهد شد؛ به‌ویژه اینکه نشست آتی سران عرب در شرایط جهانی، عربی و منطقه‌ای برگزار می‌شود که بسیار پیچیده و بغرنج توصیف شده است. پرسشی که در این میان مطرح می‌شود، این است که آیا نشست سران عرب در الجزایر قادر است برای مسائل عمده‌ جهان عربی و منطقه‌ راه‌حل‌هایی ارائه کند؟

در بحبوحه پیش‌بینی‌ حضور گسترده رهبران عرب در این اجلاس که در چند سال اخیر به دلیل همه‌گیری کرونا بارها به تعویق افتاد و آخرین دور آن در سال ۲۰۱۹ در تونس برگزار شد، الجزایر مقدمات لازم برای برگزاری نشست سران عرب را که قرار است در روزهای اول و دوم ماه نوامبر پیش رو انجام شود، فراهم کرده است.

این اجلاس که شعار «همبستگی مجدد» را یدک می‌کشد، به دلیل اینکه پس از سه سال غیبت و ظهور تحولات بسیار در سطح جهانی، منطقه‌‌ای و کشورهای عربی برگزار خواهد شد، «اجلاسی مهم و سرنوشت‌ساز در تاریخ نشست‌های سران عرب» محسوب می‌شود.

در همین راستا، حسین هریدی، دستیار سابق وزیر خارجه مصر، در گفت‌وگو با روزنامه الشرق‌الاوسط، گفت: «تحولات بی‌شماری که جهان عرب در چند سال گذشته شاهد آن‌ها بود، ما را به سمت محوری سوق می‌دهد که هدف از آن تلاش برای ارائه راه‌حل‌های عربی برای بحران‌های جهان عرب باشد.»

او خاطرنشان کرد: «قضاوت درباره موفقیت یا ناکامی اجلاس سران عرب در الجزایر به نحوه برخورد آن با مشکلات سنتی بستگی دارد و اینکه آیا نشست الجزایر مواضع جدیدی اتخاذ خواهد کرد یا تصمیم‌های نشست‌های قبلی در پرونده‌های سوریه، لیبی، عراق و یمن (در دوره پس از بهار عربی) را دوباره تکرار می‌کند.»

هریدی با اشاره به چالش‌های فوری و جدید در دستور کار نشست الجزایر، گفت که دشواری‌های اقتصادی و بحران‌های مالی که ثبات شماری از کشورهای عربی مانند لبنان را تحت تاثیر قرار داده است، بخشی از دستورکار نشست آینده سران عرب خواهد بود. علاوه بر این، در این نشست، بحران‌های مربوط به امنیت غذایی و افزایش بهای نفت به دلیل پیامدهای بحران روسیه و اوکراین بحث و بررسی خواهند شد. او افزود: «همه در انتظارند بدانند رهبران عرب در نشست آینده الجزایر، برای بحران‌های ناگهانی چه راه‌حل‌های ارائه می‌دهند.»

احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب، در نشستی که هفته گذشته با عبدالمجید تبون، رئیس‌جمهوری الجزایر داشت، با اشاره به «آنچه نشست آتی می‌تواند از نظر تغییر کیفی در مسیر اقدام مشترک اعراب نشان دهد»، تاکید کرد که ملت‌های عرب آرزو دارند اجلاس الجزایر بتواند در زمانی که جهان عرب با چالش‌های بزرگ و بحران‌های دشوار تحمیل‌شده از شرایط جهانی مواجه است، در راستای وحدت و همبستگی مجدد اعراب گام‌های موثری بردارد.

با این حال و به‌رغم امیدواری به نتایج نشست آتی سران عرب، محمد آدم المقرانی، سیاستمدار و وکیل حقوق بشر الجزایری، در گفت‌وگو با روزنامه الشرق‌الاوسط، گفت که معتقد است اجلاس سران عرب در الجزایر نمی‌تواند در «یافتن راه‌حل‌های مناسب برای همه چالش‌های ناشی از رکود ۱۰ ساله در اقدام مشترک اعراب» موفق شود.

او افزود: «انتظار می‌رود اجلاس آتی روی موضوع‌های خاصی از جمله حمایت از تلاش‌های آشتی فلسطینی‌ها که در الجزایر آغاز شد و تلاش برای نزدیک کردن دیدگاه‌های طرف‌های درگیر در مورد مسئله لیبی تمرکز کند.» به گفته المقرانی، همچنین احتمال می‌رود نشست الجزایر تلاش‌هایی را در راستای متقاعد کردن کشورهای عضو به پذیرش بازگشت سوریه به اتحادیه عرب انجام دهد. این در حالی است که سوریه در ۱۰ سال گذشته، در نشست‌های اتحادیه کشورهای عربی حضور نداشت.

المقرانی خاطرنشان کرد: «در نشست سران عرب در الجزایر از پرداختن به مسائل اختلاف‌برانگیز بین اعضای اتحادیه عرب به‌ویژه جنگ یمن و ناسازگاری‌هایی که میان مراکش، تونس و الجزایر به وجود آمده است، خودداری خواهد شد. اجلاس آتی ممکن است آغازی برای حل برخی از مسائل حل‌نشده باشد؛ مشروط بر اینکه تلاش برای پیگری پرونده‌های مطرح‌شده همچنان ادامه یابد و الجزایر که ریاست اجلاس را بر عهده دارد، برای پیگری موضوع‌های مورد بحث، دست از تلاش برندارد.»

المقرانی ادامه داد: «اجلاس سران عرب در الجزایر مانند نشست قبلی که در تونس برگزار شد، یک گردهمایی نمادین و نمایشی نخواهد بود و انتظار می‌رود رسیدگی به مسائل محوری جهان عرب را با جدیتی خاصی آغاز کند.»

باید یادآور شویم که گروه‌های فلسطینی در آغاز ماه اکتبر، توافق‌نامه آشتی را در الجزایر امضا کردند که شامل ۹ ماده بود. این توافق‌ با استقبال جهان عرب مواجه شد و طرف‌های مختلف خواستار اجرای مفاد آن شدند.

در همین حال، دستیار سابق وزیر خارجه مصر به نتایج این نشست که به گفته او در شرایط بسیاری پیچیده بین‌المللی، عربی و منطقه‌ای برگزار می‌شود، ابراز خوش‌بینی کرد و گفت که بیانیه‌های رسمی و اظهارات رهبران جهان عرب حاکی از تمایل به اتخاذ تصمیم‌های مدبرانه و رسیدگی به همه مسائل است.

المقرانی می‌گوید بر اساس اطلاعاتی که الجزایر می‌رسد، در نشست آتی، ۱۹ تن از سران کشورهای عربی شرکت خواهند کرد و این نشان می‌دهد که رهبران جهان عرب برای نشست الجزایر اهمیت بسیاری قائل‌اند. او با اشاره به خبرهای امیدوارکننده درباره احتمال حضور پادشاه مراکش در این اجلاس، گفت که انتظار می‌رود روابط دیپلماتیک بین الجزایر و مراکش از سرگرفته شود و دو کشور بار دیگر در مسیر همبستگی و همکاری گام بردارند.

المقرانی افزود: «الجزایر برای تضمین حضور استثنایی رهبران عرب در اجلاس سران، تلاش‌های دیپلماتیک بسیاری انجام داد و البته حضور گسترده رهبران کشورهای عربی در اجلاس الجزایر هم اهمیت موضوع‌های درج‌شده در دستورکار این نشست را نشان می‌دهد.»

از سوی دیگر، دکتر عبدالفتاح الفاتحی، مدیر مرکز مطالعات راهبردی صحرا و آفریقا در مراکش، در گفت‌وگو با روزنامه الشرق‌الاوسط، گفت که به توانایی نشست سران کشورهای عربی در الجزایر برای حل اختلاف‌های اعراب امید زیادی ندارد. او افزود: «با توجه به شرایط حساسی که الجزایر در آن آماده‌سازی برای نشست سران را آغاز کرد، انتظار ندارم سران کشورهای عربی در این اجلاس حضور پررنگی داشته باشند.»

الفاتحی خاطرنشان کرد: «الجزایر مسئله فلسطین را در راس اولویت‌های خود قرار داده است و می‌کوشد با استفاده از نشست سران عرب در الجزایر، خود را به عنوان کشوری پیشگام در پرونده فلسطین نشان دهد.»

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط