زعفران، این طلای سرخ که تا چند سال پیش در افغانستان ناشناخته بود، اکنون کاشت آن فراگیر شده و در تمام ۳۴ استان کشور، خودنمایی می‌کند.
پس از ایران و اسپانیا، افغانستان اکنون سومین تولیدکننده بزرگ زعفران جهان است؛ محصولی از اقلام مهم صادراتی کشور که ۹۰ درصد آن، بیشتر به کشورهای عربی، چین و هند صادر می‌شود.
وزارت کشاورزی افغانستان امسال پیش‌بینی کرده است که میزان تولید زعفران به ۲۰ هزار کیلوگرم برسد.
هرچند که این رقم در مقایسه با ۴۰۴ تن زعفرانی که ایران سالانه در ۲۲ استانش تولید می‌کند، چشمگیر نیست، اما سود زیاد و امید بزرگی برای افغانستان به ارمغان آورده است.
ایران هم اکنون بیش از ۹۰ درصد زعفران جهان را تولید می‌کند. اما سردی رابطه‌اش با آمریکا و کشورهای عربی، بر صادرات زعفران آن کشور هم سایه افکنده است.
رستم اکبری، سخنگوی وزارت کشاورزی افغانستان، می‌گوید: «در سال‌های گذشته فقط در هرات کشت صورت می‌گرفت. اما حالا در سراسر کشور کشتزارهای زعفران داشته‌ایم. امسال پیش‌بینی می‌شود که تولید، به بیش از ۲۰ تن برسد. این، یعنی میزان تولید حداقل ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش خواهد یافت. کشتزارها هم بیشتر شده است. ۳۵ هزار جریب زمین در افغانستان، زعفران کشت شده است.»
بیشترین زعفران تولیدی افغانستان، در زمین‌های کشاورزی هرات که آب و هوایی شبیه به مشهد دارد، انجام می‌گیرد. اما اکنون دیگر مناطق کشور هم از این محصول بهره‌مند شده است. دولت افغانستان تلاش دارد تا میزان تولید زعفران را در دیگر استان‌های کشور هم به اندازه هرات برساند. ترویج کشت زعفران به‌عنوان محصول جایگزین خشخاش، با سرعت و حدت در افغانستان جریان دارد.
دولت افغانستان می‌گوید، یکی از مسایل مهمی است که مورد توجه رئیس جمهوری قرار دارد و در سفرهای وی به عربستان و چین و هند، شخصا تقاضا کرده است که راه برای صادرات افغانستان باز شود. صدور بیشتر زعفران افغانستان می‌تواند زنگ خطری برای برخی از قدرت‌های مالی و سیاسی دنیا باشد.
به‌تازگی، محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی، وعده کرد که تمامی محصولات زعفران افغانستان را خریداری خواهد کرد. اما وزارت کشاورزی می‌گوید که بسیاری از کشورهای دیگر نیز آماده خرید زعفران افغانستان هستند و می‌خواهد که تمام بازارهای جهان به روی طلای سرخ افغانستان باز باشد.
آقای رستمی، سخنگوی وزارت کشاورزی نیز می‌گوید: «یکی از گیاهانی که در افغانستان فوق‌العاده رشد چشمگیر داشته است، همین طلای سرخ است و گسترش کشتزارهای زعفران، بر اقتصاد کشور زراعتی ما خیلی مفید بوده است.»
او می‌گوید: «۴۰ میلیون دلار سالانه از بابت فروش زعفران به دست ما می‌آيد، چون یکی از اقلام زراعتی است که بیشترین صادرات ما را تشکیل می‌دهد. ما از کشورهایی هستیم که بیش از ۹۰ درصد زعفرانش به کشورهای مختلف جهان صادر می‌شود. از اروپا گرفته تا استرالیا، کشورهای عربی و آسیایی و آمریکا، بازار خوب است.»
به گفته این مقام افغان، دلیل استقبال از زعفران افغانستان، مرغوبیت و کیفیت آن است که گاهی حتی به محصول کشورهای همسایه نیز ترجیح داده می‌شود.
همین چند هفته پیش، عظیم فضلی پور، عضو شورای عملی سازمان علایم تجاری ایران، از گسترش کشت و صدور زعفران افغانستان و خطرات احتمالی آن برای کشاورزی ایران، ابراز نگرانی کرد.
او گفت: «در نمایشگاه برلین، زعفران افغانستان که ما به آن‌ها هدیه داده بودیم، شد بهترین زعفران جهان و این در معاهده لیسبون ثبت شده است. معاهده لیسبون می‌گوید، اگر کالای خاصی متعلق به یک سرزمین باشد، مثل زیره کرمان، اگر کشوری برود و آن را ثبت کند و کد جی آی بگیرد، برای صادراتش بقیه کشورها باید به آن کشور «حق لیسانس» بدهند. این نامه‌ای بود که من در دولت قبل و دولت روحانی نوشتم که اگر ما نجنبیم، زعفران جهان دارد به نام افغانستان ثبت می‌شود و ما باید برای صادرات به افغانستان «حق لیسانس» بپردازیم. این میراث مادری ما است».
کشت زعفران از سوی دیگر برای زنان افغانستان نیز بازار بزرگ کار ایجاد کرده است.
وزارت کشاورزی افغانستان می‌گوید که بیش از ۱۵۰ هزار تن مشغول کار در کشتزارهای زعفران هستند. به گفته مقامات افغان، ۸۰ درصد این نیروی کار را زنان تشکیل می‌دهند که نه تنها در زمینه اقتصاد کشور، بلکه در بخش توانمندسازی زنان و حقوق بشر نیز مفید است.
