شناسایی نور اسرارآمیزی که از فوران یک سیاهچاله به زمین رسید

ستاره‌شناسان گفته‌اند که انفجاری اسرارآمیز و فوق‌العاده شدید از نور مرئی که به سوی زمین آمده است، از سیاهچاله‌ای ناشی شده که مستقیما در جهت ما قرار گرفته است.

این کشف، از دورترین رویدادی از این دست که دانشمندان تاکنون گفته‌اند حکایت دارد و همچنین نخستین باری است که ستاره‌شناسان یک مورد [از سیاهچاله‌ها را] با استفاده از نور مرئی شناسایی کرده‌اند. این آخری [یعنی کشف سیاهچاله با استفاده از رصد نور مرئی]، تنها به این دلیل امکان‌پذیر بود که فوران خروجی تقریبا به‌ طور مستقیم در جهت زمین قرار گرفته است.

زمانی که ستاره‌ها خیلی به سیاهچاله نزدیک می‌شوند، ریزریز و تکه ‌تکه می‌شوند و می‌توان فوران انفجاری را در سراسر گیتی تشخیص داد. این رویداد با نام «رویداد اختلال کشندی» یا «تی‌دی‌ئی» (TDE) شناخته می‌شود و در حدود یک درصد از موارد، پلاسما و تشعشع را از هر سوی سیاهچاله پراکنده می‌کنند.

این رویدادهای نادر با عنوان «رخداد اختلال کشندی دارای فوران خروجی» (jetted-TDE) شناخته می‌شوند و به فشردن لوله خمیردندان و جهش و خروج فورانی ماده از هر دو طرف تشبیه شده‌اند. دانشمندان به ندرت آن‌ها را می‌بینند و حتی کمتر از این از چگونگی وقوع آن‌ها سر درمی‌آورند.

دانشمندان در قالب بخشی از تلاش برای درک بهتر آن‌ها، آسمان را برای [یافتن] نشانه‌هایی از این رویدادها رصد می‌کنند، به این امید که بتوانند در زمان وقوع آن‌، جهت تلسکوپ‌های پیشرفته را به سمت آن‌ها تنظیم کنند. در ماه فوریه، این اتفاق افتاد: اخترشناسان یک انفجار شگفت‌انگیز از نور مرئی را دیدند که دانشمندان را بر آن داشت تا برخی از پیشرفته‌ترین تلسکوپ‌های جهان را به سمت منبع تنظیم کنند.

به نظر می‌رسید که روشنایی این نور بیش از ۱۰۰۰ تریلیون برابر خورشید باشد و از بخشی از آسمان که پیش از آن چنین نوری مشاهده نشده بود، آشکار شد. این مسئله موجب هیجان در میان دانشمندانی شد که آن را رصد می‌کردند.

اکنون دانشمندان بر این باورند که آن [نور]، از یکی از آن «رخدادهای اختلال کشندی دارای فوران خروجی» به نام «ای‌تی ۲۰۲۲ سی‌ام‌سی» (AT 2022cmc) ناشی می‌شود. فوران خروجی احتمالا زمانی شکل گرفت که یک سیاهچاله به‌ طور ناگهانی شروع به بلعیدن یک ستاره نزدیک کرد و انرژی را در سراسر گیتی و دقیقا به سوی ما بیرون داد.

آن‌ها دریافتند که منشا این رویداد، از فاصله بسیار دور و دورتر از هر رویداد مشابه دیگری است. نوری که به زمین رسیده بود، سفرش را در فضا، زمانی آغاز کرد که سن گیتی، حدود یک‌سوم سن کنونی‌اش بود.

اما این نور به‌ طور غیرمعمولی روشن و قابل‌ مشاهده بود، چرا که فوران خروجی دقیقا به سمت ما نشانه رفته است، به این معنی که هم شدیدتر از حد معمول است و هم در بخش وسیع‌تری از طیف الکترومغناطیسی دیده می‌شود.

این موضوع اخترشناسان را به کشف این «رویداد اختلال کشندی» سوق داد که اینک رکوردهای بسیاری را شکسته است. دانشمندان امیدوارند که بتوان از آن برای یافتن موارد بیشتری استفاده کرد و این امکان را فراهم کند که بیشتر درک شوند و جزئیات بیشتری در مورد سیاهچاله‌ها ارائه دهند.

این یافته‌ها در دو مقاله جدید گزارش شده‌اند. یکی، «فوران خروجی بسیار درخشان ناشی از فروپاشی یک ستاره با یک سیاهچاله عظیم»، در «نیچر» منتشر شده است. دیگری، «تولد یک فوران خروجی نسبیتی در اثر ازهم‌گسیختگی یک ستاره با یک سیاهچاله کیهانی»، در «نیچر آسترونومی» منتشر شده است.