طالبان رانندگان تاکسی را در شهرهای مختلف افغانستان به امضای برگه‌ «تعهدنامه همکاری» وادار کرده‌اند تا برای این گروه جاسوسی کنند. طالبان با این کار تلاش‌ می‌کنند مخالفان، منتقدان و چهره‌های تحت تعقیب دولت پیشین را ردیابی و بازداشت کنند.

یک راننده تاکسی در شهر مزارشریف عکسی از برگه «تعهدنامه همکاری» طالبان را که به اجبار امضا کرده است، با ایندیپندنت فارسی به اشتراک گذاشت. این راننده تاکسی گفت که او و بقیه راننده‌ها مجبورند تمامی مسافران را به دقت بررسی کنند و در صورت مشاهده هر نکته مشکوکی، به نزدیک‌ترین پاسگاه طالبان اطلاع دهند.

در متن «تعهدنامه همکاری» میان طالبان و راننگان تاکسی آمده است: «به نام خداوند سوگند یاد می‌نمایم که با وجدان عالی، صداقت، احساس، پاک‌نفسی، تعهد ایمانی، وطن‌دوستی و وفاداری به مردم افغانستان می‌خواهم با استخبارات (اطلاعات طالبان) مطابق اصول و قوانین شریعت، همکاری نمایم. وظایفی که به من سپرده شوند، به صورت احسن و بدون تعلل و خیانت انجام می‌دهم و از افشای اسرار کارم خودداری می‌کنم.»

در ادامه متن این برگه تعهد آمده است که فرد متعهد‌ باید یک اسم مستعار برای خود برگزیند و با همان اسم برای طالبان جاسوسی کند.

راننده‌ای که این برگه تعهد را امضا کرده است، به ایندیپندنت فارسی گفت طالبان به او و دیگر راننده‌ها وعده دادند که در صورت همکاری موثر و جاسوسی افراد تحت تعقیب، به آنان «کارت ویژه استخبارات» می‌دهند که امتیازهایی دارد.

شماری از ساکنان شهر مزارشریف نیز تایید کردند که هنگام استفاده از تاکسی‌های شهری، با پرسش‌های غیر معمول راننده‌های تاکسی مواجه می‌شوند. روح‌الله (مستعار) که در دولت پیشین افغانستان کارمند گمرک بلخ بود و اکنون بیکار است، گفت در یک مورد راننده تاکسی تلاش کرد بداند که او در کیفش چه چیزی دارد.

روح‌الله افزود راننده تاکسی از او پرسید در گذشته چه مسئولیتی داشته است، حالا چه کار می‌کند و نظرش در مورد طالبان و حاکمیت این گروه بر افغانستان چیست. هرچند رانندگان تاکسی در افغانستان درباره موضوع‌های مختلفی با مسافران حرف می‌زنند، اما به گفته روح‌الله‌، این پرسش‌ها غیر معمول‌اند.

در همین حال، شماری از افرادی که در بیش از یک‌سال گذشته تجربه زندان‌های طالبان را دارند، می‌گویند اداره استخبارات طالبان، افراد متهم را پس از آزادی از زندان، به جاسوسی مجبور می‌کند. این افراد که به اتهام‌های مختلف ازجمله داشتن روابط با افراد سیاسی مخالف طالبان، کار در نهادهای امنیتی دولت پیشین، همکاری با جبهه مقاومت ملی و جبهه آزادی و تبلیغ علیه طالبان بازداشت و زندانی می‌شوند، پس از آزادی مجبورند برای این گروه جاسوسی کنند و هر یک یا دو هفته، به اداره استخبارات طالبان بروند و اطلاعاتشان را در مورد افراد مورد نظر بازگو کنند.

یکی از افرادی که در دولت پیشین افغانستان  قاضی بود در ۱۵ ماه گذشته سه بار زندانی شده است. اتهام او همکاری با فرماندهان نظامی مخالف طالبان در دولت پیشین افغانستان است. این فرد به شرط محفوظ ماندن نامش گفت طالبان نه‌تنها از میان زندانیان آزاد شده، راننده‌های تاکسی و کارمندان نهادهای غیرنظامی، جاسوس استخدام کرده‌اند، بلکه به صورت گسترده نمایندگان محله‌ها، امامان مساجد، مدیران مدارس و برخی از مغازه‌داران را نیز مجبور کرده‌اند تا جاسوسی کنند. طالبان به این گروه از افراد هیچ امتیازی نمی‌دهند.

افراد طالبان به دلیل رقابت‌های شخصی کسب اطلاعات از زندگی و کار مردم، توطئه‌ کردن، متهم کردن و به دام انداختن افراد را افزایش داده‌اند. برخی از افراد همکار با طالبان، کسانی را که در گذشته یا حال بر سر منافع شخصی با آنان مشکل دارند، به اتهام‌های مختلف به دام طالبان می‌اندازند.

یکی از رایج‌ترین موارد، جاسوسی از افراد ثروتمند و متمول است. نمایندگان محله‌ها و ساکنان نواحی نسبتا مرفه‌نشین که برای طالبان جاسوسی می‌کنند، میزان دارایی و ثروت افراد را به طالبان اطلاع می‌دهند و با یک اتهام، فرد مورد نظر را در معرض اخاذی طالبان قرار می‌دهند. در چنین مواردی، مبلغ اندکی به‌عنوان پاداش به فرد اطلاع‌دهنده داده می‌شود.

ریاست اداره استخبارات طالبان به عهده عبدالحق وثیق، عضو سابق هیئت مذاکره‌کننده طالبان است. وثیق در ماه‌های اخیر مذاکرات پنهانی را با ماموران ارشد امنیتی ایالات متحده آمریکا در شهر دوحه پایتخت قطر راه‌اندازی کرده است.