شورای امنیت سازمان ملل متحد روز دوشنبه به منظور بررسی اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا که در سال ۲۰۱۵ تصویب شد و ناظر بر اجرای برجام است، جلسه‌ای برگزار کرد. در این نشست، آمریکا و برخی کشورها از جمهوری اسلامی به دلیل نقض برجام، دسترسی ندادن به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ارسال پهپاد به روسیه و سرکوب مردم در ایران انتقاد کردند. در همین حال، چین از آمریکا خواست «وسط راه» با ایران به توافق برسد. در مقابل، نماینده جمهوری اسلامی با رد اتهام‌ها گفت که این حکومت حاضر است مذاکرات وین را بدون پیش‌شرط از سر بگیرد.

رزماری دی کارلو، معاون دبیر کل سازمان ملل در امور سیاسی، در آغاز این جلسه، خاطرنشان کرد که علی‌رغم فراخوان‌های متعدد، برجام همچنان اجرا نمی‌شود و فضای دیپلماسی هر روز تنگ‌تر می‌شود. او هشدار داد که با اجرا نشدن برجام، میزان اورانیوم غنی‌شده ایران به چندین برابر میزان مجاز در برجام رسیده است.

دی‌کارلو که در زمان اوباما سفیر آمریکا در سازمان ملل بود، از حکومت ایران خواست غنی‌سازی اورانیوم را به سطح موردتوافق در برجام کاهش دهد و از آمریکا هم خواست در مقابل، تحریم‌ها را لغو کند. او سپس به ارسال موشک‌ و پهپاد از ایران به یمن و اوکراین هم اشاره کرد و گفت بسیاری نگران‌اند که این امر ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ باشد. هرچند خوانش حکومت ایران از این قطعنامه همیشه چنین بوده است که برنامه موشکی ایران مشمول آن نمی‌شود.

نماینده اتحادیه اروپا هم در سخنرانی خود، به نقش مهم آژانس در روند نظارت بر اجرای برجام اشاره کرد و به متن توافقی که این اتحادیه در ماه اوت به عنوان متن آخر مذاکرات وین ارائه کرده بود، پرداخت. او علت دست‌ نیافتن به توافق را برخی «پیچیدگی‌ها» اعلام کرد. منظور از این پیچیدگی‌ها درخواست‌‌ ایران مبنی بر توقف تحقیقات آژانس در مورد اورانیوم پیداشده در سه سایت اعلام‌نشده است که غربی‌ها به‌شدت با‌ آن مخالفت می‌کنند.

نماینده اتحادیه اروپا همچنین تصریح کرد که سرکوب زنان در ایران و اعطای سلاح به روسیه هرچقدر هم تاسف‌بار باشند، خارج حیطه برجام محسوب می‌شوند و احیای این قرارداد هنوز «بهترین گزینه» است.

نماینده ایرلند که از طرف شورای امنیت مسئول نظارت بر روند اجرای این قطعنامه بود، از اینکه احیای برجام در دوره نظارت این کشور ممکن نشد، ابراز تاسف کرد. این نماینده به گزارش‌های آژانس درباره سد راه شدن جمهوری اسلامی برای بازرسی‌ها اشاره کرد.

نماینده آمریکا هم در سخنان خود، از شورای امنیت خواست بر ارسال سلاح از جمهوری اسلامی به روسیه و یمن چشم نبندد و آن‌ را ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ خواند. در سخنان نماینده آمریکا، انتقادی تلویحی از مسئولان سازمان ملل و ایرلند به دلیل توجه کافی نشان ندادن به این موضوع نهفته بود.

نماینده گابن یادآوری کرد که تا پیش از خروج آمریکا از برجام (در سال ۲۰۱۸ در دولت ترامپ) پیشرفت‌های بسیاری در زمینه اعمال این توافق به دست آمد. با این حال او افزود که «خواسته‌های حداکثری» و غیرمنطقی اعتماد شورا را زیر سوال می‌برند. سفیر گابن در عین حال، خواهان پایان تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا شد.

نماینده امارات متحده عربی از شورای امنیت خواست برای جلوگیری از رسیدن سلاح به دست تروریست‌ها بیشتر تلاش کند.

نماینده چین، یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت و از مذاکره‌کنندگان برجام، فشارهای آمریکا را از دلایل اصلی بحران کنونی مربوط به ایران دانست. او از آمریکا و سایر شرکایش خواست «وسط راه» با ایران به توافق برسند و به تحریم‌های یک‌جانبه پایان دهند. او در ضمن اعلام کرد که پکن با تهدیدهای مستقیم و تلویحی برای حمله به ایران مخالف است.

از میان کشورهای عضو برجام، نمایندگان روسیه، بریتانیا، فرانسه و آلمان نیز صحبت کردند. نماینده فرانسه از فعالیت‌های «مخل‌ثبات» ایران و دسترسی ندادن به بازرسان آژانس ابراز تاسف کرد. او در ضمن گفت که استفاده روسیه از پهپادهای ساخت ایران می‌تواند به «انزوای بین‌المللی» جمهوری اسلامی منجر شود.

نماینده آلمان هم از ایران خواست به تسلیح روسیه، سرکوب مردم خود و غنی‌سازی بالاتر از درصد مجازشده در برجام خاتمه دهد و سوالی ساده از جمهوری اسلامی پرسید: «اگر فعالیت‌هایتان صلح‌آمیز است، چرا به بازرسان دسترسی نمی‌دهید؟‌»

در مقابل، نماینده روسیه گفت که سازمان ملل تصویر دقیقی از روند فروپاشی برجام ارائه نداده است. این دیپلمات در ضمن مدعی شد که دغدغه شورا در مورد بازرسان آژانس با برجام «بی‌ربط» است و همین‌ را در مورد ارسال سلاح از ایران به این کشور هم تکرار کرد.

امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل، یکی از آخرین سخنران‌ها بود. او در سخنانش، دلیل اصلی بحران مربوط به برجام را که خروج آمریکا بود، یادآور شد و افزود که افزایش فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی اقدامی جبرانی در قبال این کار آمریکا بوده و بخشی از برجام است. ایروانی در ضمن گفت که جمهوری اسلامی خواسته‌ای فرای برجام ندارد و حاضر است بی‌هیچ پیش‌شرطی مذاکرات وین را از سر بگیرد.

نماینده آمریکا در پاسخ به این ادعا وقت گرفت تا مجددا صحبت کند. او در سخنانی بسیار کوتاه گفت که واقعیت مسلم نشان می‌دهد جمهوری اسلامی خواسته‌هایی فراتر از برجام داشته و به همین علت است که کار احیای این توافق به بن‌بست رسیده است. او گفت: «توپ در زمین ایران است، نه آمریکا.»