نشریه «فردای اقتصاد» در گزارشی نوشت بررسی وضعیت فقر در ایران در سال ۱۴۰۰، نشان می‌دهد که حدود ۳۰ درصد از مردم ایران، معادل بیش از ۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از جمعیت، به فقر مطلق‌ دچارند. این گزارش در عین حال می‌گوید که در مناطق روستایی، نرخ فقر از ۳۵ درصد هم عبور می‌کند. 

بر اساس این بررسی، میانگین نرخ فقر در کشور در چهار سال گذشته از حدود ۲۰ درصد به جانب ۳۰ درصد سیر کرده است و گرفتار شدن جمعیت بیشتری از ایرانیان به فقر، لزوم بازنگری در سیاست‌های اقتصادی را یادآور می‌شود. 

این دومین سال پیاپی است که دفتر مطالعات رفاه اجتماعی، وابسته به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، «گزارش پایش فقر» منتشر می‌کند و به نوشته نشریه فردای اقتصاد، تنها گزارش رسمی و دولتی از وضع فقر و محاسبه خط فقر به‌حساب می‌آید. پیش‌تر، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش‌هایی، خط فقر را محاسبه و تعیین کرده بود. 

بانک جهانی در سپتامبر ۲۰۲۲ خط فقر جهانی را به‌روزرسانی، و اعلام کرد که این رقم، معادل ۲.۱۵ دلار به ازای هر نفر در روز است. 

بنا به گزارش نشریه فردای اقتصاد، فردی «فقیر مطلق» است که نمی‌تواند حداقل نیازهای اساسی زندگی خود را تامین کند، و ناتوانی در تهیه سبد خوراکی تامین‌کننده ۲۱۰۰ کیلوکالری در روز، نشان «فقر خوراکی» است. طبق برآوردها در چهار سال گذشته، بیش از نیمی از جمعیت ایران، کمتر از حداقل کالری مورد نیاز خود را تامین کرده‌اند. 

در محاسبه میانگین خط فقر کشور، شاخص‌های دیگری نیز، مانند تفاوت قیمت در مناطق مختلف و قیمت مسکن در شهرها، روستاها و شهرهای کوچک و بزرگ، در نظر گرفته می‌شود. 

تخمین گزارش مورد نظر می‌گوید که خط فقر سرانه در سال ۱۴۰۰ برای کل کشور، به یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان در ماه رسید و با توجه به تورم، احتمالا تا شهریور ۱۴۰۱ به حدود دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان افزایش یافته است. 

نشریه فردای اقتصاد می‌نویسد بر اساس گزارش دفتر مطالعات رفاه اجتماعی صعود خط فقر از ۲۰ به ۳۰ درصد، باعث شده است که حدود یک‌سوم مردم ایران قادر به تامین حداقل نیازهای اساسی خود نباشند. این واقعیت، نشان می‌دهد که سیاست‌های مبتنی بر شعار حمایت از اقشار کم‌درآمد، از جمله قیمت‌گذاری دستوری، وضعیت اقشار کم‌درآمد را بدتر کرده است. 

علاوه بر این، بنا به این گزارش، «آن ۳۰ درصدی که کمتر از خط فقر درآمد و هزینه دارند، ظاهرا دچار وضعیت بدتر شده‌اند، زیرا فاصله آن‌ها با خط فقر محاسبه‌شده، افزایش یافته است.» 

خط فقر در شهر تهران در سال ۱۴۰۰، برای یک خانوار سه‌نفره، حدود هفت میلیون و ۴۰۰ هزار تومان محاسبه شده است، در حالیکه حداقل حقوق در این سال، حدود چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بوده است. 

بر پایه اطلاعات منتشر شده در «گزارش پایش فقر»، محروم‌ترین استان‌ ایران، سیستان‌ و بلوچستان است و پس از آن، استان‌های خراسان شمالی، گلستان و کردستان قرار دارند.