«باغ‌های معلق» از مطرح‌ترین فیلم‌های عربی سال بود که ابتدا در جشنواره ونیز به نمایش درآمد و به‌تازگی در جشنواره دریای سرخ در شهر جده، جایزه بهترین فیلم را به‌دست آورد. احمد یاسین الدراجی، کارگردان عراقی این فیلم، در گفت و گوی اختصاصی با ایندیپندنت فارسی از چندوچون آن می‌گوید.

ابتدا برای مخاطبان ما از حال و هوای فیلم و داستان آن بگویید.

سلام، «چطوری؟» [به فارسی]. من احمد یاسین الدراجی هستم، کارگردان باغ‌های معلق. فیلم داستان یک پسر دوازده‌ساله به نام اسد است که در محله زباله خارج از شهر بغداد زندگی و کار می‌کند. یک روز میان آشغال‌های سفارت آمریکا، یک عروسک سکس هم‌اندازه آدم پیدا می‌کند. این عروسک را برمی‌دارد و در یک محله بسته سنتی در اطراف بغداد، ماجراهایی آغاز می‌شود.

به نظر می رسد خود عروسک و همین‌طور فضای اثر به‌شکل کامل استعاری و نمادین است...

باغ‌های معلق پر از المان‌های استعاری است. اگر از خود عروسک شروع کنیم، خب با یک عروسک سکس روبه‌روییم که از سفارت آمریکا آمده که بزرگ‌ترین سفارتخانه در خاورمیانه یا حتی در دنیاست و خودش به اندازه واتیکان وسعت دارد. این عروسک به‌شکل استعاری می‌تواند نماد خیلی چیزها باشد، ازجمله فرهنگ، اشغال، اشغال نظامی و اینکه بعد از سال ۲۰۰۳، یعنی بعد از صدام، چه اتفاقی افتاده است. در ضمن، تانکی که در فیلم می‌بینید، از زمان جنگ ایران و عراق باقی مانده است. در فیلم دو نسل داریم از نسل جوانان عراقی که می‌توانند نماینده جدال ایدئولوژیکی باشند که در داخل عراق داریم. در عین حال، یک داستان بامزه است که طنز زیادی در آن هست و وسط چیزهای خیلی جدی، یک چیزهایی هست که شما را می‌خنداند. 

داستان و فضا سیاسی است و به نظر می‌رسد برای شما این وجه سیاسی اهمیت زیادی داشته... 

مسائل سیاسی در پس‌زمینه‌اند، اما وقتی درباره عراق حرف می‌زنیم، همه چیز سیاسی می‌شود. اینکه صدام قدرت را می‌گیرد و بازی شروع می‌شود، همه سیاسی است. اما باغ‌های معلق بیشتر اجتماعی است. داستان یک پسر و برادرش است که اطرافشان را کشف می‌کنند و سعی دارند خودشان را در میانه یک درگیری، پیدا کنند. عروسک سکس می‌تواند نماینده زندگی زنان باشد. باغ‌های معلق به‌شکلی اجتماعی درباره نسلی توضیح می‌دهد که دوره صدام را تجربه نکرده‌اند. 

درباره صنعت سینما در عراق اطلاعات زیادی در دسترس نیست. برای ما توضیح دهید که اوضاع فیلمسازی در این کشور چگونه است. 

ما به ایران حسودی می کنیم. شما یک صنعت بزرگ سینما دارید که خیلی خوب کار می‌کند و بسیار پیشرفته است. صنعت سینمای عراق پیش‌تر مثل بقیه بخش‌های عراق بود که در دوران دیکتاتوری به‌شکلی کار می‌کرد که صدام از آن به‌عنوان ابزاری برای پروپاگاندا استفاده می‌کرد تا خودش و جنگ را تبلیغ کند و اهداف سیاسی خودش را پیش ببرد؛ و این‌گونه بود که ما به‌عنوان مخاطب عراقی اعتمادمان را به آن از دست دادیم. بعد از آن، چیزهایی تغییر کرد. با این حال، دولت در بغداد توجه زیادی به هنر و فرهنگ و صنعت سینما ندارد. اما حالا با یک نسل خوب سروکار داریم که تجربه سینمای جهان را دارد و می‌خواهد صنعت سینمای عراق را پیش ببرد.