سازمان علمی فرهنگی ملل متحد (یونسکو) روز جهانی آموزش امسال را که گرامیداشت آن ۲۴ ژانویه برگزار می‌شود، به دختران و زنان افغانستان اختصاص داد. دراعلامیه خبری که دفتر این سازمان در ژنو منتشر کرده، هشدار داده شده است که ممنوعیت حضور دختران و زنان جوان در کلاس‌های درس در افغانستان می‌تواند دستاوردهای عظیم آموزش را از بین ببرد و «نسل گمشده‌ای» ایجاد کند.

 یونسکو روز پنجشنبه، ۲۹ دی‌ماه، اعلام کرد که ۲۴ ژانویه، روز جهانی آموزش، را به دختران و زنان جوان افغانستان اختصاص داده است. آدری آزولای، مدیرکل یونسکو، گفت که آموزش یک حق جهانی بشر است که باید رعایت شود و هیچ کشوری در جهان نباید زنان و دختران را از حق تحصیل محروم کند. مدیرکل یونسکو افزود: «جامعه جهانی مسئولیت دارد تا تضمین کند که حقوق دختران و زنان افغان بدون تاخیر احیا می‌شود. برخورد با زنان باید متوقف شود.» در اعلامیه خبری یونسکوهمچنین آمده است که افغانستان یا هر کشوری در جهان باید بداند درصورتی‌که نصف نفوس خود را از تحصیل و حضور در متن جامعه محروم سازد، نمی تواند پیشرفت کند. یونسکو خواستار دسترسی فوری و غیرقابل مذاکره زنان به آموزش و بازگشت همه دختران و زنان جوان در افغانستان به مدرسه شده است. این نهاد فرهنگی سازمان ملل متحد تاکید کرد همه در افغانستان حق دسترسی به آموزش را دارند، اما دختران و زنان در این کشور از آموزش محروم شده‌اند. 

براساس گزارش یونسکو، در فاصله سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۸، تعداد کودکانی که به مدرسه رفتند، ده برابر شد. یعنی از یک‌میلیون نفر در سال ۲۰۰۱ به حدود ۱۰میلیون تن در سال ۲۰۱۸ رسید. همچنین تعداد دخترانی که به مدرسه رفتند، در فاصله دو دهه، از صفر در سال ۲۰۰۱ به ۲.۵میلیون تن رسید. بررسی‌های یونسکو نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۱ از هر ده دانش‌آموز دوره ابتدایی در افغانستان، ۴ تن آنان دختران بودند. حضور دختران و زنان در سطح آموزش عالی نیز چشمگیر بود و در این مدت ۲۰برابر شد. یعنی از ۵هزار تن در سال ۲۰۰۱ به یک‌صدهزار نفر در سال ۲۰۲۱ رسید. 

با فرمان طالبان مبنی‌بر محرومیت دختران دوره متوسطه به بالا، ۸۰درصد دختران افغانستان از آموزش محروم شدند، یعنی چیزی درحدود ۲.۵ میلیون تن. همچنین فرمان تعلیق آموزش در سطح عالی نیز حدود یک‌صدهزار دختر و زن جوان را متاثر کرده و از ادامه تحصیل بازداشته است. 

با این حال، یونسکو پس از فرمان‌های طالبان که زنان را از سطوح مختلف آموزش محروم کرد، در روش‌های آموزشی خود تغییراتی داده و برنامه‌های آموزشی همراه با آموزش حرفه‌وفن را در آن گنجانده است که ۲۵هزار تن را زیر پوشش قرار خواهد داد. 

فرمان‌های پشت سر هم رهبری طالبان برای منع آموزش دختران و زنان سروصدای زیادی در افغانستان به راه انداخت. علاوه‌بر تعدادی از اعضای رهبری طالبان، بیشتر سازمان‌های داخلی و بین‌المللی و همچنین سران تعدادی از کشورهای جهان، از طالبان خواستند تا رویکردشان درقبال دختران و زنان افغان را تغییر دهند؛ اما تاکنون طالبان به این خواسته جامعه جهانی تن نداده است.