تجارت مواد مخدر با روی کار آمدن طالبان در افغانستان، رونق پیدا کرد و کوکنار در زمین‌های زیادی کشت ‌شد. منابع آگاه به ایندیپندنت فارسی می‌گویند که طالبان در تلاش برای کنترل بیشتر بر تجارت مواد مخدر است.

استان فراه هم‌مرز با جمهوری اسلامی ایران، یکی از مراکز کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان است.

یک منبع آگاه به ایندیپندنت فارسی گفت که نیروهای طالبان کشت و برداشت خشخاش و کوکنار و تولید مواد مخدر را به انحصار افراد معتمدشان درآورده‌اند و تنها این افراد اجازه مدیریت میزان تولید مواد مخدر را دارند.

این منبع آگاه افزود که کشت خشخاش در شهرستان خاک سفید استان فراه در بالاترین میزان قرار دارد و طالبان اجازه کشت خشخاش در شهرستان بالابلوک را نداده‌اند. او گفت: «جمعه‌بازارها برای فروش مواد مخدر در مناطق دورافتاده شهر و شهرستان‌های فراه فعال‌اند. تفاوت حالا با نظام جمهوری در بخش مواد مخدر این است که طالبان کشت، برداشت مواد مخدر را در انحصار خود درآورده‌اند.»

به گفته این منبع آگاه، روایت غالب این است که کوکنار در استان هلمند کشت می‌شود، در فراه آماده و از طریق نیمروز به خارج از کشور قاچاق می‌شود.

این منبع آگاه گفت که قیمت تریاک هم‌اکنون در بازارهای افغانستان نسبت به دولت پیشین افزایش چشمگیری داشته است. او افزود: «تریاک تا پیش از حکومت طالبان هر کیلوگرم به ۱۳ هزار افغانی معامله می‌شد، اما حالا هر کیلو تریاک تا ۵۶ هزار افغانی نیز می‌رسد.»

این منبع آگاه ادعا می‌کند که مانند نظام جمهوری، برخی از مقام‌ها و افراد با نفوذ طالبان در تجارت مواد مخدر سهیم‌اند و پول‌های هنگفتی به دست می‌آورند.

او افزود که بیشتر کارگاه‌های تولید مواد مخدر در شهرستان بکوا قرار دارند و بدون داشتن مجوز از طالبان و بزرگان قوم، به هیچ‌کس اجازه ورود به این کارخانه‌ها داده نمی‌شود. او گفت: «اگر فرد ناشناس برای بازدید به نزدیکی این کارخانه‌ها برود، فکر می‌کنم که زنده نمی‌ماند. اگر کسی می‌خواهد به مناطقی که کارخانه‌های تولید مواد مخدر وجود دارد برود، باید از طالبان اجازه بگیرد، یا بزرگان قوم را بشناسد تا خطری برایش پیش نشود.»

این منبع آگاه به ایندیپدنت فارسی گفت که در استان هلمند در جنوب افغانستان روستای «بهرامچه» - بزرگ‌ترین مرکز تولید و تجارت مواد مخدر در جهان- قرار دارد و این روستا در نزدیکی کویته پاکستان است. او افزود: «قاچاقچی‌های زیادی در بهرامچه حضور دارند و به تولید و تجارت پرسود مواد مخدر مصروف‌اند. از این روستا جزئیات کمی در دسترس است.»

با تلاش حکومت طالبان حاجی بشیر نورزی، قاچاقچی بین‌المللی و از نخستین حامیان مالی طالبان، شهریور سال جاری وارد کابل شد. او در سال ۲۰۰۵ در آمریکا بازداشت و به حبس ابد محکوم شده بود. طالبان در جریان مذاکرات صلح با ایالات متحده آمریکا بر آزادی حاجی بشیر تاکید داشتند. گفته می‌شود که او به بازارهای فروش مواد مخدر دسترسی دارد و در تامین مالی طالبان نقش مهمی دارد.

هیئت معاونت سازمان ملل متحد (‌یوناما) در ماه دسامبر ۲۰۲۲ اعلام کرد که افغانستان ۸۵ درصد تریاک جهان را تولید می‌کند. روزا اوتنبایو، نماینده ویژه سازمان ملل متحد برای افغانستان، در دیدار با عبدالحق آخوند، معاونت مبارزه با مواد مخدر وزارت داخله (کشور) طالبان، بر مبارزه با کشت و قاچاق مواد مخدر تاکید کرده بود.

گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل متحد که در ماه نوامبر ۲۰۲۲ منتشر شده بود، نشان می‌داد که در این سال ۲۳۳ هزار هکتار زمین در افغانستان زیر کشت خشخاش بوده است که نسبت به سال ۲۰۲۱، سه برابر افزایش را نشان می‌داد.

ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، طی فرمانی در ماه آوریل ۲۰۲۲، کشت، برداشت، تولید و قاچاق مواد مخدر را ممنوع اعلام کرد، اما پس از این اقدام، قیمت تریاک در بازارهای افغانستان افزایش یافت.

بر اساس گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل متحد، کشاورزان در سال ۲۰۲۲ از کشت خشخاش یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار سود کسب کردند و این در حالی بود که درآمد سال قبل آن‌ها معادل ۴۲۵ میلیون دلار بود.

غلام حیدر، یکی از ساکنان استان فراه است و به روزنامه ایندیپندنت فارسی می‌گوید که جوانان زیادی به‌دلیل بیکاری مجبور می‌شوند که به کار قاچاق مواد مخدر اقدام کنند. او گفت: «‌قاچاقچی‌ها برای انتقال یک کیلوگرم مواد مخدر به ایران ۲۰۰ الی ۳۰۰ دلار آمریکایی  پرداخت می‌کنند.»

او افزود که مواد سازنده مشتقات مواد مخدر از کشورهای خارجی و از طریق گذرگاه اسلام‌قلعه استان هرات وارد کشور می‌شود.

اما طالبان ادعا می‌کنند که به‌طور جدی با کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان مبارزه می‌کنند.

محمد عوض که یکی از کشاورزان در شهرستان «پشتون‌زرغون» استان هرات در غرب افغانستان است، به ایندیپندنت فارسی می‌گوید که دو سال است که دوباره به کشت خشخاش روی آورده و از رونق گرفتن بازار فروش تریاک خرسند است.

او می‌گوید که طالبان مانع کشت خشخاش نمی‌شوند و به همین خاطر از کشت زعفران به خشخاش روی آورده است. او افزود: «من در حکومت سابق زعفران کشت می‌کردم و در اوایل قیمت زعفران زیاد بود و ما هر کیلوی زعفران را تا ۸۰ هزار افغانی به فروش رساندیم‌، اما کم کم بازار زعفران خراب شد و من دوباره زعفران کشت نکردم. ما از مجبوری تریاک کشت کردیم و حالا قیمت تریاک هم از وقتی طالبان آمدند، بیشتر شده است.»

علاوه بر محمد عوض، شمار دیگری از کشاورزان در شهرستان پشتون‌‌زرغون نیز به کشت کوکنار روی آورده‌اند.

طالبان در نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی نیز بر افغانستان حکومت می‌کردند و در آن زمان نیز کشت، تولید و ترانزیت مواد مخدر در بالاترین سطح انجام می‌شد، اما پس از سرنگونی رژیم طالبان‌، سطح کشت کوکنار در افغانستان کاهش یافت.

در آخرین سال‌های نظام جمهوری که مورد حمایت کشورهای غربی بود‌،  میزان کشت کوکنار دوباره در افغانستان افزایش یافت.

طی دو دهه اخیر بخشی از هزینه جنگ‌های طالبان از کشت، تولید و فروش مواد مخدر تامین می‌شود و کشت کوکنار در مناطق تحت تسلط طالبان آزاد است.

طالبان در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ توانستند حکومت افغانستان را سرنگون کنند و پس از دو دهه جنگ خونین، برای بار دوم بر افغانستان مسلط شوند. حکومت طالبان را هیچ کشوری به رسمیت نشناخته است و این باعث شده که بخش زیادی از کمک‌های کشورهای خارجی به افغانستان متوقف و طالبان برای تامین بودجه‌ با مشکل مواجه شود.

طالبان ویدیوهایی تبلیغاتی مبنی بر تخریب مزارع کوکنار در بخش‌هایی از افغانستان در رسانه‌ها منتشر می‌کنند و در این ویدیوها بر ممنوعیت کشت کوکنار تاکید دارند.

طالبان افراد معتاد به مواد مخدر را از منطقه پل سوخته، یکی از مشهورترین مکان‌های تجمع معتادان، جمع‌آوری و به مرکز ترک اعتیاد منتقل کردند.

منابع آگاه به ایندیپدنت فارسی گفتند که مواد مخدر افغانستان به ایران و پاکستان منتقل و از طریق این کشورها، به اروپا و آمریکا فرستاده می‌شود.