خبرگزاری‌های داخلی ایران به نقل از ربیع‌الله قربانی، دادستان عمومی و انقلاب اراک، خبر دادند که به دلیل آتش‌سوزی در یکی از مراکز نگهداری معلولان در این شهر، یک فرد دارای معلولیت جان باخته است.

فرد درگذشته «بیمار اعصاب و روان» معرفی و ادعا شد که «به دلیل جلوگیری از آسیب‌ رساندن به خود، به تخت بسته شده بود». بر اساس روایت ربیع‌الله قربانی، یک فرد دارای معلولیت ذهنی در این مرکز تحت پوشش بهزیستی، کنار تخت فرد جان‌باخته فندک روشن کرد و این اقدام به آتش‌سوزی و سپس فوت بیماری منجر شد که به تخت بسته شده بود و امکان نجات خود را نداشت.

دادستان عمومی و انقلاب اراک گفت که دستورهای قضایی برای بررسی بیشتر این حادثه و برخورد با «مسببان احتمالی» در دستور کار است. او افزود: «پس از این حادثه تلخ با دستور بازپرس، مرکز نگهداری پلمب و رسیدگی به ابعاد حادثه از جمله رعایت نشدن نظامات دولتی در شیوه نگهداری معلولان، سهل‌انگاری مجموعه، نبود سیستم اطفای حریق، میزان قصور کادر مرکز و صلاحیت مرکز نگهداری در دستور کار دستگاه قضایی قرار گرفت.»

به تخت بستن بیماران اعصاب و روان که احتمال می‌رود به خود یا دیگران آسیب برسانند، رویه‌ای مرسوم در مراکز درمانی است؛ اما با این شرط که فرد بیمار تحت نظر باشد نه اینکه به حال خود رها شود.

این نخستین بار نیست که افراد دارای معلولیت در مراکز تحت پوشش بهزیستی دچار حادثه می‌شوند. در موارد پیشین هم مقام‌های قضایی پیگیری و برخورد با مسببان حادثه را وعده دادند و مسئولان سازمان بهزیستی نیز همواره کسری بودجه و فقدان امکانات مناسب و کمبود نیروی کار را بهانه کردند.

علی‌محمد قادری، رئیس سازمان بهزیستی، اوایل دی‌ماه گفت که هر سال بین ۴۰ تا ۶۰ هزار فرد دارای معلولیت به خانواده بهزیستی اضافه می‌شود؛ در حالی‌ که نیروی انسانی سازمان بهزیستی از ۴۰ هزار نفر به ۱۹ هزار نفر کاهش یافته است.

علیرضا انجلاسی، معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان بهزیستی، هم به‌تازگی خبر داد که ۱۳۶ هزار فرد دارای معلولیت شدید و خیلی شدید در انتظار نوبت دریافت حق پرستاری و مددکاری در خانواده و دریافت وسایل بهداشتی‌اند اما برای تحت پوشش قرار گرفتن و بهره‌مندی آنان از این خدمات، به چهار هزار میلیارد تومان بودجه برای یک سال نیاز است.

گزارش سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که نزدیک به یک میلیارد فرد دارای معلولیت در جهان زندگی می‌کنند که برخی از آنان معلولیت‌های شدید یا خیلی شدید دارند. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰، شمار معلولان در ایران حدود یک میلیون و ۱۸ هزار نفر بود که این تعداد در سال‌های بعد افزایش یافت؛ اما از حدود یک دهه پیش تاکنون هیچ آمار دقیقی از شمار معلولان در ایران وجود ندارد و حتی بهزیستی نیز آمار دقیقی از افراد دارای معلولیت تحت پوشش خود را ارائه نمی‌دهد؛ جز اینکه گفته می‌شود سالانه هزاران فرد دارای معلولیت به توان‌جویان بهزیستی افزوده می‌شوند. شماری زیادی از این افراد کسانی‌اند که در اثر بلایای طبیعی، حوادث کار یا تصادف‌های رانندگی دچار سانحه می‌شوند.

بر اساس ماده ۲۷ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، دولت مکلف است به معلولان شدید و خیلی شدید فاقد شغل و نیازمند حداقل کمک‌هزینه معیشتی به مقدار حداقل دستمزد سالانه وزارت کار را پرداخت کند، اما به گفته بهروز مروتی، مدیر کارزار حمایت از افراد دارای معلولیت، سازمان بهزیستی به دلیل کمبود منابع به همه افراد مشمول کمک‌هزینه‌ پرداخت نمی‌کند و تنها ۲۰۰ هزار نفر کمک‌هزینه می‌گیرند که مبلغ آن‌ هم ماهانه ۲۰۰ هزار تومان است؛ در حالی‌ که مطابق با حداقل دستمزد سال ۱۴۰۱، باید دست‌کم چهار میلیون و ۱۷۰ هزار تومان به این افراد پرداخت شود.

دولت ابراهیم رئیسی در لایحه پیشنهادی بودجه ۱۴۰۲، در اقدامی خلاف قانون، ردیف اختصاصی بودجه «قانون جامع حمایت از حقوق معلولان» را که پس از مدت‌ها تلاش و پیگیری کنشگران در سال ۱۳۹۷ تصویب شده بود، حذف و ادعا کرد آن را به بودجه سازمان بهزیستی افزوده است.

فعالان حقوق معلولان می‌گویند مشخص نیست چه مقدار از بودجه بهزیستی برای آنان هزینه خواهد شد. روز چهارم دی‌ماه، شماری از معلولان در اعتراض به وضعیت معیشتی، حذف ردیف بودجه و اجرا نشدن قانون جامعه حمایت از معلولان مقابل مجلس شورای اسلامی تجمع اعتراضی برگزار کردند. فعالان معلولان می‌گویند با وجود اینکه این تجمع تا ساعت ۷ شب ادامه یافت، هیچ‌یک از نمایندگان در میان معترضان حاضر نشدند.

معلولان در ایران با مشکلات متعددی مواجه‌اند؛ از مناسب نبودن فضاهای عمومی گرفته تا در دسترس نبودن امکانات لازم برای آموزش و کار. اعضای کارزار معلولان با ارسال چند نامه جداگانه خطاب به رئیس مجلس، نمایندگان و سازمان برنامه و بودجه خواستار بازگشت ردیف و افزایش بودجه اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان شده‌اند، اما بهروز مروتی به روزنامه شرق گفت: «از نامه‌های ارسالی به سازمان برنامه و بودجه یا مجلس هنوز هیچ نتیجه‌ای حاصل نشده است؛ هیچ پیگیری یا تماسی از سوی فراکسیون افراد دارای معلولیت در مجلس شورای اسلامی نداشتیم تا امیدوار باشیم که دغدغه معلولان اهمیت دارد.»