پس از صدور دو فرمان ملاهبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، در ماه دسامبر سال گذشته، مبنی‌بر منع تحصیل و اشتغال زنان در افغانستان، بسیاری از دیپلمات‌ها و کارشناسان غربی وضع این محدودیت‌ها را حاصل دیدگاه‌های افراطی شخص ملاهبت‌الله و حلقه وفاداران او در قندهار دانستند. این دسته از افراد تاکید کردند که همه رهبران طالبان با محدودیت‌های وضع‌شده موافق نیستند و منبع اصلی این احکام در قندهار است.
در بیش از یک ماهی که از صدور این فرمان‌ها می‌گذرد، هیچ‌یک از رهبران طالبان به آنها اعتراض نکردند؛ برخلاف توجیه دیپلمات‌هایی مانند زلمی خلیلزاد و همسرش چریل بنارد، و همچنین پژوهشگران موسسه بروکینگز، همه رهبران طالبان به‌نحوی حمایت خود را از منع تحصیل و اشتغال زنان اعلام کرده‌اند.
سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و وزیر داخله طالبان که از چهره‌های قدرتمند این گروه است و روابط نزدیکی با دیپلمات‌های غربی و سازمان ملل متحد دارد، ۲۵ ژانویه در ملاقات با مارتین گریفیث، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد، ضمن حمایت از محدودیت‌های وضع‌شده، گفت که محدودیت‌ها دائمی نخواهد بود. او پیش از این درمورد بسته‌ماندن مدارس به‌روی دختران بالاتر از کلاس ششم نیز گفته بود این محدودیت موقتی است و راهکار جدیدی برای بازگشایی مدارس دختران در دست اجراست.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اما ملا محمدعباس آخند، وزیر دولت طالبان در امور رسیدگی به حوادث که از چهره‌های بانفوذ این گروه است، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی گفت که فرمان‌های صادرشده مبنی‌بر ممنوعیت کار و تحصیل زنان لغو نخواهند شد. او تاکید کرد که جامعه جهانی باید به «فرهنگ اسلامی در افغانستان» احترام بگذارد و بدون توجه به این فرمان‌ها، کمک‌های بشردوستانه خود را ادامه دهد.
ملا برادر نیز که از او به‌عنوان یکی از افراد مخالف محدودیت‌های وضع‌شده علیه زنان نام برده می‌شود، در ملاقات با مارتین گریفیث، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد، هیچ سخنی در مخالفت با این فرمان‌ها نگفت. به این ترتیب، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد که تصور می‌کرد در ملاقات با سران کابل‌نشین طالبان می‌تواند زمینه لغو فرمان‌های منع تحصیل و اشتغال زنان را فراهم کند، با ناامیدی و سرخوردگی افغانستان را ترک کرد.
کرن دیکر، کاردار سفارت آمریکا در افغانستان، یک مرتبه در توییتی رهبران قندهاری طالبان را خطاب قرار داده و نوشته بود که فرمان‌های صادرشده باید لغو شوند. منظور این دیپلمات ارشد آمریکایی نیز ملاهبت‌الله و حلقه حاکم در قندهار بود. پیام کرن دیکر نیز این باور را تقویت کرد که به‌جز ملاهبت‌الله و حلقه وفاداران او در قندهار، بقیه رهبران طالبان مخالف وضع محدودیت برای زنان و دختران در افغانستان‌اند. هرچند در ۱۸ ماه گذشته ثابت شد این باور نادرست است و تمامی تلاش‌ها برای سفیدنمایی طالبان نقشی برآب شدند، هنوز برخی دیپلمات‌های غربی تلاش می‌کنند تا برای بقای طالبان، راهکارهایی به این گروه ارائه دهند.
بیش از ۵۰۰ روز از محرومیت دختران دانش‌آموز از حضور در کلاس‌های درس می‌گذرد و به‌دنبال آن، زنان نیز از تحصیل در دانشگاه‌ها و کار در سازمان‌های غیردولتی داخلی و خارجی منع شدند. در این مدت، هیچ سخنی از رهبران طالبان و حتی آنان که سال‌ها با پول آمریکا و قطر در دوحه زندگی مجلل داشتند و اکنون در مسندهای مهم و کلیدی رژیم این گروه کار می‌کنند، در مخالفت با محرومیت زنان از کار و تحصیل شنیده نشده است.
این عملکرد طالبان بیش از هر چیزی، غلط بودن فرضیه شماری از دیپلمات‌های غربی را ثابت می‌کند که در راستای ادامه سفیدنمایی طالبان تلاش می‌کنند و سعی دارند به قدرتمندشدن رژیم این گروه و بقای حاکمیت طالبان در افغانستان کمک کنند.
در روزهای اخیر، برخی رسانه‌ها گزارش دادند جمعی از سران طالبان برای کنارزدن ملاهبت‌الله آخوندزاده از قدرت تلاش می‌کنند. از این افراد نامی برده نشده است، ولی کسی که قدرت کنارزدن ملا هبت‌الله را داشته باشد، حلقه‌ای از اعضای ارشد طالبان، ازجمله ملابرادر، ملایعقوب و سراج‌الدین حقانی، خواهد بود که این‌ها البته باهم اختلاف‌های عمیقی دارند.
ملاهبت‌الله در سال ۲۰۱۶ و پس از کشته‌شدن ملااختر منصور، به رهبری گروه طالبان منصوب شد. در آن زمان گفته شد که ملاهبت‌الله درمیان رده‌های نظامی طالبان نفوذ ندارد و بیشتر نقشی نمادین را به‌عنوان رهبر طالبان بازی می‌کند. با سلطه این گروه بر افغانستان و به‌ویژه پس از اوت ۲۰۲۲، قدرت ملاهبت‌الله به‌تدریج افزایش یافت و تصمیم‌گیری‌های مهم از کابل به قندهار منتقل شد.
ملاهبت‌الله در بسیاری از موارد، به‌ویژه در زمینه تصمیم‌گیری‌های مهم، اعضای ارشد کابینه طالبان، ازجمله ملا برادر، حقانی و ملا یعقوب را به قندهار فرا می‌خواند و در ماه آوریل ۲۰۲۲ و پیش از بسته‌شدن مدارس به‌روی دختران بالای کلاس ششم، نیز جلسه‌ای در قندهار برگزار و سپس فرمان صادر شد.
درصورتی‌که مطابق با باور شماری از دیپلمات‌های غربی، به‌جز ملاهبت‌الله، دیگر رهبران طالبان با وضع محدودیت‌ها بر زنان مخالف‌اند، این جلسات به چه منظوری برگزار شدند؟ درحالی‌که همه قدرت نظامی در اختیار ملا یعقوب و سراج‌الدین حقانی است، ملا هبت‌الله چگونه جرات می‌کند فرمان‌هایی صادر کند که بقای رژیم این گروه را به خطر می‌اندازد و دیگر رهبران طالبان با آنها مخالف‌اند؟
ازسوی دیگر، نیروهای وزارت‌های داخله و دفاع طالبان که از ملا یعقوب و سراج‌الدین حقانی دستور می‌گیرند، آنها بودند که اعتراضات زنان به فرمان‌های ملاهبت‌الله را در شهرهای کابل، هرات، مزارشریف، جلال‌آباد و دیگر نقاط افغانستان سرکوب و مهار کردند.
به نظر می‌رسد دور جدید سفیدنمایی طالبان، متهم‌کردن ملاهبت‌الله به اتخاذ تصمیم‌های انفرادی علیه زنان افغانستان است، درحالی‌که آنچه جریان دارد، حاصل افکار جمعی رهبران طالبان است.
