روزنامه «گاردین» لندن به نقل از منابعی داخل ایران، نوشت جمهوری اسلامی ایران با استفاده از شناورها در دریای خزر و نیز یک هواپیمایی مسافربری دولتی، انواع جدیدی از پهپادهای پیشرفته مسلح و دوربرد را به روسیه منتقل می‌کند تا از آن‌ها در جنگ علیه اوکراین استفاده شود. گزارش اختصاصی این روزنامه که روز یکشنبه، ۱۱ فوریه (۲۲ بهمن)، منتشر شد، به قلم مارتین چولوف از بیروت، دن صباغ از کی‌یف، و نوشیروان ماندو از اربیل تنظیم شده است. منابعی که با این روزنامه صحبت کردند، دانش مستقیمی از فروش پهپادها و ویژگی‌های آن‌ها دارند. 

به گفته «گاردین»، در پی سفر ویژه افسران نظامی و متخصصان روس به تهران در نوامبر، دست‌کم ۱۸ فروند پهپاد به نیروی دریایی روسیه تحویل داده شد. هیات ۱۰ نفره روس در سفر خود شش پهپاد مهاجر۶ با برد ۲۰۰ کیلومتر و قابلیت حمل دو موشک زیر هر بال، را انتخاب کرد، به اضافه ۱۲ پهپاد شاهد۱۹۱ و ۱۲۹ که از قابلیت حمله هوا به زمین برخوردارند. تاکنون بیشتر از پهپادهای شاهد۱۳۱ و ۱۳۶ صحبت می‌شد که روس‌ها از آن‌ها در حملات موسوم به انتحاری علیه اهداف اوکراینی استفاده می‌کنند. اما پهپادهای شاهد۱۹۱ و ۱۲۹ از قابلیت پرواز در سطحی بسیار بالاتر، بمب‌افکندن، و بازگشت به پایگاه برخوردارند. به نظر می‌رسد که در پی موفقیت اوکراینی‌ها در منهدم کردن پهپادهای انتحاری، روس‌ها می‌خواهند پهپادهای پیشرفته‌تری، مشابه پهپادهای «بایراکتار تی‌بی ۲» ترکیه، در اختیار داشته باشند. 

اوت سال گذشته میلادی، مقام‌های آمریکا گفتند که جمهوری اسلامی ایران در ژوئن، شاهدهای ۱۹۱ و ۱۲۹ را به روس‌ها نشان داده است و احتمالا آن‌ها را در اختیار این کشور خواهد گذشت. در سپتامبر ۲۰۲۲، پهپادهای مهاجر۶ در اوکراین سرنگون شدند و مقام‌های این کشور در نوامبر نمونه‌ای از آن را به خبرنگار «گاردین» در کی‌یف نشان دادند. این پهپادها از قابلیت شش ساعت در هوا ماندن و کارکردن با برق برخوردارند. آن‌ها همچنین می‌توانند ۴۰ کیلو بمب حمل کنند و قابلیت‌های تصویری و هدف‌گیری دقیق دارند. شاهد ۱۲۹ قابلیت حمل ۶۰ کیلو بمب دارد، اما نمی‌تواند بیش از چهار ساعت در هوا بماند. این ارقام در مورد شاهد ۱۹۱، هفتاد کیلو و پنج ساعت است. گفته می‌شود که هر دو مدل این پهپادها از موتوری استفاده می‌کنند که اصلش ساخت آلمان است. 

در اکتبر ۲۰۲۲، یک پهپاد شاهد ۱۳۶ در حمله به کی‌یف پنج نفر را در خانه‌ای در نزدیکی ایستگاه قطار این کشور کشت. اما در ژانویه ۲۰۲۳ نیروی هوایی اوکراین گفت موفق شده است تمام ۴۵ پهپادی را که در موج حمله مصادف با سال نو به این کشور هجوم آورده بودند، منهدم کند.

روسیه در پی گذشت حدود یک سال از جنگ خود در اوکراین، با کمبود موشک روبه‌رو است و در این زمینه از حکومت‌های ایران و کره شمالی کمک خواسته است. بسیاری از مردم اوکراین نگرانند که روس‌ها در نخستین سالگرد حمله، به بمباران گسترده شهرهای این کشور اقدام کنند.

در عین حال، بریتانیا، آمریکا و سایر دولت‌های غربی، توجه ویژه‌ای به همکاری‌های تسلیحاتی روسیه با ایران نشان داده‌اند و کوشیده‌اند از راه‌های مختلف این روند ‌را کند کنند. گفته می‌شود که مسکو همچنین خواهان خرید موشک‌های بالیستیک است، اما طبق شواهد موجود، جمهوری اسلامی ایران هنوز با فروش این موشک‌ها موافقت نکرده است.

منابعی که با «گاردین» صحبت کردند، از شیوه انتقال پهپاد از ایران به روسیه گفته‌اند. طبق این روایت، بیشتر این پهپادها را یک کشتی ایرانی مخفیانه از پایگاهی در ساحل دریای خزر تحویل می‌گیرد و سپس در دریا به یک کشتی نیرو دریایی روسیه منتقل می‌کند. برخی دیگر نیز با یکی از هواپیماهای دولتی ایران مستقیم به روسیه ارسال شده‌اند. با دسترسی گسترده ایران و روسیه به دریای خزر، انتقال تسلیحات بین این دو کشور نسبتا آسان است. 

ایران برای تعمیر و عملیاتی کردن پهپادها نیز متخصصانی به مسکو اعزام کرده است. «گاردین» به نقل از منابع خود گزارش می‌دهد که با هر پهپاد، سه مقام ایرانی (در مجموع ۵۴ مقام) اعزام شده‌اند. این روزنامه همچنین می‌گوید که پهپادها ساخت همان مجموعه نظامی در اصفهان بودند که چند هفته پیش هدف حمله پهپادهای اسرائیلی قرار گرفت. اما مقام‌های آمریکا می‌گویند که اسرائیل بر اساس نگرانی‌های خودش دست به این حمله زده است و قصد ندارد در جنگ اوکراین دخالت کند. 

طبق روایت «گاردین»، آخرین مورد تحویل پهپاد، روز ۲۰ نوامبر بوده و تحویل دیگری نیز قرار بوده انجام شود، اما حمله اسرائیلی‌ها در ماه گذشته اینقدر خرابی به بار آورده که ظاهرا در روند ارسال پهپادها اختلال ایجاد کرده است. این گزارش همچنین اشاره می‌کند که سپاه پاسداران نقش گسترده‌ای در روابط روزافزون تهران و مسکو دارد. از خلیل محمد‌زاده، سلیمان حمیدی و علی شمخانی، به مثابه افرادی نام برده شده است که «نقشی محوری در صادرات پهپاد به روسیه ایفا کردند».