دفتر سربازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان (سی‌گار)، در گزارش جدیدی که روز سه‌شنبه ۹ اسفند (۲۸ فوریه) در مورد فروپاشی نهادهای امنیتی دولت پیشین افغانستان منتشر کرد، نوشت که دولت‌ پیشین افغانستان و ایالات متحده آمریکا در از هم پاشیدن نهادهای امنیتی افغانستان مقصرند، زیرا هیچ یک از این دو دولت به لحاظ سیاسی به حفاظت از این نهادها تعهدی نداشتند.

در این گزارش، اشاره می‌شود که ایالات متحده برای بازسازی نهادهای امنیتی افغانستان و به ویژه ارتش ملی این کشور که در سال ۲۰۰۲ به نام «اردوی ملی افغانستان» بنا نهاده شد، «زمان و منابع لازم» را اختصاص نداد و در نتیجه، پس از خروج آشفته نیروهای خارجی از افغانستان، این ارتش نیز فروپاشید.

سی‌گار با پرداختن به توافقنامه صلح طالبان با آمریکا که ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ در قطر امضا شد، خاطرنشان می‌کند: «توسعه یک ارتش مجهز و حرفه‌ای فرایندی است که دهه‌ها طول می‌کشد، اما توافقنامه دوحه که بر خروج نیروهای آمریکایی مهر تایید زد، این فرایند را نیز به هم ریخت.»

در گزارش سربازرس ویژه برای بازسازی افغانستان همچنین آمده که ارتش ملی افغانستان، یک نیروی وابسته به آمریکا بوده و از ابتدای شکل‌گیری به همین شیوه عمل کرده و در نهایت با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، نتوانسته است در مقابل طالبان دوام بیاورد. همچنین برخی مربیان آمریکایی که ارتش ملی افغانستان را آموزش می‌دادند، تجربه کافی نداشته‌اند و به دلیل وابستگی بیش از حد ارتش افغانستان به کمک‌های آمریکا، فروپاشی آن در صورت خروج نیروهای خارجی، از پیش قابل‌پیش‌بینی بود.

از فساد گسترده در دولت افغانستان نیز به عنوان یکی از عواملی یاد شده که به فروپاشی ارتش این کشور کمک کرده است. بر اساس این گزارش، در دولت افغانستان، فساد غالب بود و مقام‌های دولتی اغلب بر منافع شخصی خود تمرکز می‌کردند و به دلیل فقدان نظارت درست و شفاف بر ادارات دولتی، مقام‌های فاسد دولت افغانستان از فرصت معافیت از مجازات هم بهره می‌بردند.

این گزارش تصریح کرده است که فساد گسترده اداری در بخش‌هایی از ارتش افغانستان نیز رایج بود و رهبران دولت‌ها مناصب نظامی را بر اساس وابستگی‌های قومی و سیاسی به افراد اهدا می‌کردند و تجربه، مدرک تحصیلی یا توانایی افراد در نظر گرفته نمی‌شد.

گزارش اخیر سی‌گار می‌افزاید: «مناصب فرماندهی در نهادهای نظامی به جای تجربه نظامی، بر اساس ملاحظات سیاسی اعطا می‌شد. تغییرات در سطوح رهبری این نهادها هم سریع و مکرر بود و افزون بر این‌ها، نرخ بالای کم‌سوادی، تلفات گسترده، تقسیم‌ نهادهای امنیتی بر اساس تعلقات قومی و قبیله‌ای، پیوستن به ارتش تنها برای داشتن حقوق ماهانه و روحیه پایین سربازان از مسائلی بودند که ایالات متحده در جریان کار با ارتش افغانستان در نظر نگرفت.»

گزارش دفتر سربازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان که در ۱۴۸ صفحه منتشر شد، در مورد شکل‌گیری ارتش ملی افغانستان و چگونگی مبارزه آن با طالبان و همچنین روند حمایت آمریکا از این ارتش به‌تفصیل بحث کرده است. در این گزارش آمده که این جزئیات در مه ۲۰۲۲ تکمیل شده بود اما وزارت دفاع آمریکا از پاسخ به پرسش‌های این گزارش خودداری کرده است.