استقلال به واسطه قهرمانی فصل گذشته لیگ برتر سهمیه لیگ قهرمانان فصل آینده را به دست آورد، ولی برای حضور در آسیا یک مانع بزرگ دارد؛ بدهی آندرهآ استراماچونی. استقلال تا زمانی که با این مربی ایتالیایی تسویه حساب نکند مجوز حرفهایاش را دریافت نخواهد کرد و اجازه شرکت در لیگ قهرمانان را نخواهد داشت.
علی فتحاللهزاده که در میانه فصل به جای مصطفی آجرلو روی صندلی مدیرعاملی باشگاه استقلال نشست، در هفتههای گذشته برای تامین رقم این بدهی دلاری به تکاپو افتاده است. او برای حل این مشکل به دیدار علیرضا مخبر رفته و از معاون رئیسجمهوری خواسته بود که به این باشگاه کمک کند، رفتاری تکراری از سوی باشگاههای ایرانی که خود سازنده بحراناند و سپس برای حل آن کمک دولتی دریافت میکنند. عجیبتر اینکه دولت مالک اصلی فوتبال ایران است و مدیران منتصبش بدهی خلق میکنند و دولت در نقش جعلی نجاتدهنده وارد میشود و مشکلات مالی را برطرف میکند.
نتیجه رایزنی فتحاللهزاده با مقامات دولتی این خبر با جلوه تبلیغاتی است که «همراه اول» به عنوان اسپانسر فصل آینده استقلال انتخاب میشود. این اپراتور موبایل آماده است تا ۸۰ میلیارد تومان از طلب استراماچونی را به حساب این مربی در قطر واریز کند و مابقی بدهی را نیز خود مدیران استقلال تهیه کنند. البته رسانهها در ایران خبر دادهاند که هنوز مذاکرات دو طرف برای این همکاری ادامه دارد و قطعی نشده است.
اصطلاح پیشخور کردن درآمدها در فوتبال ایران رایج شده است. مدیران باشگاهها برای حل مشکلات مالی امروز خود، درآمدهای رانتی و تبلیغاتی فصل بعد خود را از شرکتهای شبهخصوصی مثل اپراتورهای موبایل در ایران دریافت میکنند و بدهیها را میپردازند. با این کار بدهکاران ابدی باقی میمانند. باشگاه برای اینکه به درآمد تبلیغاتی فصل بعد خود دست پیدا کند، به قیمت دلخواه طرف قرارداد حقوق تبلیغاتی خود را واگذار میکند و در واقع به مبلغ بزرگی از درآمد آینده خود که باید در یک بازار رقابتی بین اسپانسرها به دست بیاید، دسترسی نخواهد داشت.
بدهی به استراماچونی تنها بدهی استقلال نیست، ولی به واسطه شکایت این مربی به فیفا در اولویت قرار دارد و باشگاه برای گرفتن مجوز حرفهای مجبور است آن را تسویه کند.
پرسپولیس هنوز سهمیه لیگ قهرمانان فصل آینده را نگرفته، ولی تلاش میکند که با تسویه بدهیهای خارجی و گرفتن مجوز حرفهای از قطار آسیا جا نماند. پرسپولیس برای پرداخت دستمزد بازیکنان خارجی و همچنین بدهی رادوشویچ، دروازهبان سابقش مجبور شده از یک بانک وام دلاری بگیرد. خبرگزاری تسنیم با اشاره به دریافت این وام دلاری خبر داد: «باشگاه پرسپولیس که طی هفتههای گذشته برای پرداخت مطالبات بازیکنان و کادر فنی خود بهشدت با مشکل مالی مواجه شده بود، سرانجام طی چند روز گذشته بخشی از مطالبات خارجیهای خود را پرداخت کرد. این باشگاه باید تا چند هفته آینده قسط دوم رادوشویچ (حدود ۲۰۰ هزار یورو) را هم پرداخت کند.»
ارقام بدهیهای استقلال و پرسپولیس در مقیاس فوتبال جهان و حتی آسیا مضحک است، ولی دو باشگاهی که ادعای داشتن ۴۰ میلیون هوادار را دارند، برای تامین ارقامی در محدوده دو میلیون دلار ناتوان هستند و باید دست به دامن نهادهای مختلف بشوند.
فوتبال دولتی ایران سالهاست که نتوانسته مسیرهای درآمدزایی استانداردی مثل حق پخش تلویزیونی برای باشگاهها به وجود آورد و آنها فقط مصرفکننده ردیفهای بودجه دولتی و خصولتی هستند. این در حالی است که باشگاههای قطری، اماراتی و عربستانی بازیکنان و مربیان خارجی مطرحی را جذب میکنند و توانستهاند کیفیت لیگشان را بالا ببرند. تازهترین نمونه انتقال کریستیانو رونالدو به النصر عربستان با دستمزد سالانه حدود ۲۰۰ میلیون دلار است. شنیده میشود مسی هم ممکن است فصل آینده پیراهن الهلال عربستان را به تن کند تا وزن و اعتبار لیگ این کشور به شدت بالا برود. استقلال و پرسپولیس حتی اگر راهی به آسیا پیدا کنند، بعید است که توان رقابت با این تیمها را داشته باشند. از آخرین قهرمانی یک تیم ایرانی در آسیا سه دهه میگذرد و با شرایط مالی فعلی فوتبال ایران بعید است که این انتظار در آینده نزدیک به پایان برسد.
بدهیهایی که باشگاههای ایرانی میسازند، حتی برای اثرگذاریهای پایدار و ماندگار با یک مربی خارجی نیست، بلکه با سورفتار مدیران باشگاهها مربیان و بازیکنان خارجی اغلب یکطرفه قرارداد خود را فسخ میکنند و حقوق کامل خود را با شکایت به فیفا و دادگاه عالی ورزش دریافت میکنند. باشگاه از خدمات مربی یا بازیکن بهرهای معادل رقم قرارداد نبرده است اما سرانجام مجبور به پرداخت آن میشود.