ماموریت علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی به‌عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در توافق با عربستان سعودی، سفر روز پنجشنبه‌اش به امارات متحده عربی و سفر قریب‌الوقوع او به عراق، گمانه‌زنی‌ها را درباره اینکه وزارت امور خارجه از روند مذاکرات کنار گذاشته شده است، تقویت کرد.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، روز جمعه ۲۶ اسفند، در توییتی به این موضوع واکنش نشان داد و با تکذیب بروز هرگونه اختلافی نوشت که سفر شمخانی به امارات و عراق در «چارچوب مناسبات امنیتی موجود انجام می‌شود و در سیاست خارجی هماهنگی وجود دارد».

خبرگزاری رویترز، روز پنجشنبه در گزارشی به نقل از دو منبع آگاه از اطرافیان علی خامنه‌ای نوشت که صبر رهبر جمهوری اسلامی برای به ‌ثمر رسیدن مذاکرات با عربستان سعودی به سر آمده بود و به ‌همین دلیل در شهریورماه تیم مذاکره‌کننده را احضار کرد.

به‌ گفته این منابع آگاه، جمهوری اسلامی طی دو سال گذشته پیگیر ازسرگیری روابط با عربستان سعودی بود و انتخاب چین نیز به‌عنوان میانجی با پیشنهاد علی خامنه‌ای انجام شد.

شواهد آشکار می‌کند که انتخاب علی شمخانی به‌عنوان نماینده جمهوری اسلامی نیز با دستور مستقیم خامنه‌ای و در‌پی ضعف وزارت امور خارجه در پیشبرد مذاکرات صورت گرفت.

علی شمخانی، روز جمعه ۱۹ اسفند (۱۰ مارس) با همتای سعودی‌اش توافق‌نامه احیای روابط میان تهران و ریاض را با میانجیگری چین امضا کرد، آن‌ هم در شرایطی که وزیر امور خارجه برای ابراز همدردی با زلزله‌زدگان ترکیه به این کشور سفر کرده بود و در جریان جزئیات این توافق‌نامه قرار نداشت.

فعالیت‌های علی شمخانی به امضای توافق با عربستان سعودی محدود نبود، او کمتر از یک هفته پس از امضای توافق در پکن، روز پنجشنبه ۲۵ اسفند (۱۶ مارس) راهی امارات متحده عربی شد تا به ‌قول خودش «همکاری و هم‌گرایی» را جایگزین «خصومت» کند.

در این سفر رئیس بانک مرکزی، معاون وزیر اطلاعات و معاون وزیر امور خارجه، دبیر شورای عالی امنیت ملی را همراهی کردند و گفته شد که هدف از آن حل‌وفصل چند مسئله اقتصادی و امنیتی است.

سفر شمخانی به امارات متحده عربی نیز با هدف حل بحران ارزی و پیدا کردن راه‌حل‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها انجام شد.

دبیر شورای عالی امنیت ملی هنوز از ابوظبی بازنگشته بود که خبر سفر قریب‌الوقوعش به عراق منتشر شد. فعالیت‌های جدید علی شمخانی از یک‌سو آشکار می‌کند که توافق‌های جدید در سطحی بالاتر از دولت مستقر در جمهوری اسلامی ایران انجام می‌شود و از سوی دیگر،  از بروز اختلاف جدی میان حکومتی‌ها پرده برمی‌دارد. هر دو مورد هم یک نتیجه‌گیری واحد دارد؛ اینکه حاکمیت به ضعف‌های جدی دولت انتصابی آگاه است و برای حل بحران‌های سیاسی و اقتصادی از آن قطع امید کرده است.

علی شمخانی پس از توافق با عربستان سعودی در پکن، به صداوسیما گفت که از شش‌ روز قبل از امضای توافق در چین حضور داشته است. او در این مصاحبه از زمینه‌سازی برای سفر ابراهیم رئیسی به چین نیز خبر داد و همه این‌ها بدون حضور و دخالت وزیر امور خارجه انجام شد.

امیرعبداللهیان در حالی از مذاکرات با عربستان و دیگر کشورهای عربی کنار گذاشته شد که ادعای تخصص در حوزه «کشورهای عربی و آفریقایی» را دارد و نزدیکانش بارها تسلط ناکافی‌اش را به زبان انگلیسی با تسلطش به زبان عربی توجیه کرده‌اند. با این حال، چنانچه یک مقام وزارت امور خارجه به سایت‌ رویداد ۲۴ گفت: «دو پادشاه در اقلیمی نگنجند.»

بنابراین، علی شمخانی به‌عنوان نماینده جمهوری اسلامی برای مدیریت مذاکرات انتخاب شد و سهم وزیر امور خارجه هم این بود که به زبان عربی توییت بزند و ادعا کند که «اختلافی وجود ندارد و همه‌چیز زیر نظر رئیس‌جمهوری است».

حسین امیرعبداللهیان قصد داشت بروز اختلاف میان هسته‌های اصلی حاکمیت را کتمان کند، اما نتیجه عکس گرفت، زیرا این توییت تردیدها را درباره کنار گذاشته شدن تیم دولت از مذاکرات، به یقین تبدیل کرد و نشان داد آنچه دولت رئیسی تحت عنوان «همسایه محوری» مدام تبلیغ می‌کند، در سطوح بالای حاکمیتی پیگیری می‌شود. علی شمخانی نیز در تصمیم‌گیری‌های جدید به‌عنوان نماینده حاکمیت، نقشی فراقوه‌ای دارد.

واکنش کاربران توییتر نیز به ادعای جدید وزیر امور خارجه قابل‌توجه است؛ شماری از کاربران در بخش نظرها به حسین امیرعبداللهیان پاسخ دادند و به کنایه و طنز خطاب به او نوشتند که با انتشار این توییت افشا کرد که از روند مذاکرات حذف شده است.