باید منتظر ماند و دید که آیا نخست وزیر جدید بریتانیا طوطی‌وار از ترامپ پیروی خواهد کرد یا موضعی مستقل در مورد مسایل دیپلماتیک و دفاعی مهم اتخاذ خواهد کرد.

در برخی مسائل خارجی و دفاعی موضع جرمی کوربین در مقایسه با بوریس جانسون به موضع دونالد ترامپ نزدیکتر بود. رئیس جمهور آمریکا و رهبر حزب کارگر هر دو مخالف جنگ‌های مداخله‌گرانه توسط غرب بودند، هر دو از ناتو و اتحادیه اروپا بیزار بودند و انتقاد از روسیه برای هر دوی آنها کار سختی بود.

بدون شک آنها در مورد بسیاری از دیگر حوزه‌ها اختلاف نظر داشتند - از حقوق فلسطینی‌ها گرفته تا توافقات تجاری بین دو کشور و روابط با کشورهایی مانند ونزوئلا و ایران.

فعلا همه این مسائل اهمیت چندانی ندارند و سؤال مهم این است که بوریس جانسون به عنوان نخست وزیر چگونه با مسایل دیپلماتیک و دفاعی برخورد خواهد کرد: آیا او طوطی‌وار از ترامپ پیروی خواهد کرد یا موضعی مستقل در مورد مسائل مهم بین‌المللی اتخاذ خواهد کرد.

توافق تجاری پسا-برگزیت برای دولت جانسون ضروری است و ترامپ بارها گفته است که به زودی توافقی امضا خواهد شد. پس از اعلام نتایج انتخابات، او به جانسون تبریک گفت و اعلام کرد که اکنون بریتانیا و آمریکا آماده‌اند تا به زودی توافق جدید و «بزرگی» امضا کنند.

اما این آسان نخواهد بود. هنوز این موضوع جنجالی و بحث‌برانگیز مطرح است که آیا شرکت‌های آمریکایی به خدمات بهداشت همگانی بریتانیا دسترسی خواهند داشت یا خیر. ترامپ در سفر خود به بریتانیا برای شرکت در اجلاس سران ناتو در ماه جاری تأکید کرد که ایالات متحده چنین چیزی را نمی‌خواهد «حتی اگر آن در طبق طلا تقدیم کنند».

اما این صرفا برای کمک به جانسون در کارزار انتخاباتی بود. رئیس جمهور آمریکا اظهارنظرهای متناقضی در مورد این موضوع کرده است. در سند علنی اهداف دولت ترامپ از مذاكره، آمده است که شركت‌های دولتی باید در زمینه خرید و فروش کالا و خدمات به طور یکسان برخورد کنند. این سند همچنین خواستار دسترسی کامل محصولات آمریکا به بازار بریتانیا و رژیم‌های تنظیمی بازپرداخت دولت برای تجهیزات دارویی و پزشکی شده است.

ادعای وودی جانسون سفیر آمریکا در بریتانیا و از دوستان ترامپ، در تابستان امسال مبنی بر اینکه تمامی جنبه‌های اقتصاد برای مذاکره باز است نباید دست کم گرفته شود. همانطور که تمامی کشورهای طرف مذاکره تجاری با آمریکا می‌دانند ایالات متحده در چانه‌زنی بسیار سرسخت است.

000_1MS6WU.jpg

در هر صورت، ترامپ کسی نیست که شرایط مطلوبی برای جانسون به ارمغان بیاورد. کسی واقعاً انتظار ندارد که قبل از انتخابات ایالات متحده توافقی صورت بگیرد و کمیته‌های کنگره که تحت کنترل دموکرات‌ها هستند حرف اصلی را در مورد هرگونه توافقی خواهند زد.

دموکراتهای ارشد از جمله نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان بارها هشدار داده‌اند که کنگره جلو هر توافقنامه‌ای را که روند صلح ایرلند شمالی را تهدید کند خواهد گرفت. باید منتظر ماند و دید که آیا برگزیت باعث احیای خشونت در این استان خواهد شد یا خیر.

در ایالات متحده نگرانی‌ها در مورد ترامپ و ناتو به حدی است که کمیته روابط خارجی به‌ اتفاق‌ آرا به لایحه مشترک دو حزب برای جلوگیری از خروج این کشور از پیمان ناتو رأی داده است. هفته گذشته جان بولتون، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور که اخیرا استعفا داد، در جریان سخنرانی در یک شرکت خصوصی هشدار داد اگر ترامپ در انتخاب سال آینده برنده شود، آمریکا را به طور کامل منزوی خواهد کرد.

دولت‌های ترزا می و جانسون هر دو بر پایبندی بریتانیا به ناتو تأکید کرده‌اند و ظاهرا هیچ یک از دیگر اعضا نیز در این مورد شکی ندارند.

امانوئل ماکرون ماه گذشته با بیان اینکه ناتو دچار «مرگ مغزی» شده است جنجال به پا کرد. بخشی از این جنجال به دلیل عدم رسیدگی به تهدیدهای مکرر ترامپ بود. یکی از راه‌حل‌هایی مورد نظر رئیس جمهور فرانسه این بود که سه کشور عضو، فرانسه، آلمان و بریتانیا، برای حل این مشکلات پیشگام شوند - موضعی که برخی اعضای دیگر مانند ایتالیا و اسپانیا را خشمگین کرد.

در ارتباط با اتحادیه اروپا، بنا بر گزارشها، جانسون همواره خواستار این بوده است که در توافقنامه برگزیت وعده‌های دفاعی و امنیتی را تغییر دهد.

در بیانیه سیاسی مشترک بین بریتانیا و اتحادیه اروپا بر تعهد به همکاری نزدیک در ماموریت‌ها و عملیات مدیریت بحران به رهبری اتحادیه، در هر دو حوزه نظامی و غیرنظامی، تأکید شده است. گفته می‌شود که لندن بعداً خواستار کنترل کامل بر نحوه استفاده از دارایی‌های دفاعی خود شده است.

مدتهاست که راستگرایان در حزب محافظه‌کار از ابتکارات دفاعی اتحادیه اروپا ناراضی‌اند و ادعا می‌کند که ناتو را تضعیف می‌کند، و بخشی از یک توطئه برای ایجاد ابرقدرتی اروپایی است. با این حال، ظاهرا داونینگ استریت قصد دارد از موضوع دفاع و امنیت به عنوان اهرمی در مذاکرات آینده بر سر توافقات مختلفی که باید انجام دهد استفاده کند.

ترزا می نیز تلاش‌های مشابهی کرد. پس از شروع فرآیند ماده 50 یا همان برگزیت، دو رئیس ستاد مشترک در دولت وی، نیک تیموتی و فیونا هیل، با ارسال نامه‌ای هشدار دادند که خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بدون توافق از نظر امنیتی باعث تضعیف همکاری در مبارزه با جرم و تروریسم خواهد بود.

سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی بریتانیا همواره در مورد استفاده از مسئله امنیت به عنوان یک اهرم چانه‌زنی به شدت نگران بوده‌اند و خواهند بود. ترزا می مجبور به عقب‌نشینی شد و اطمینان داد که بریتانیا نقش خود در دفاع مشترک را بدون قید و شرط ایفا خواهد کرد.

در داخل کشور، هر دو حزب کارگر و محافظه‌کار وعده داده بودند که مجددا در حوزه دفاع استراتژیک و امنیت بازنگری خواهند کرد. اجماع گسترده‌ای بر سر این واقعیت وجود دارد که با توجه به افزایش تهدیدات جدید مانند جنگ سایبری، تروریسم بین‌المللی و استفاده از تبلیغات و اخبار جعلی در هدف قرار دادن مؤسسات ملی، ضروری است که در این زمینه سیاستی یکپارچه‌تر و جامع‌تر اتخاذ شود.

همچنین باید مشخص شود که دولت چگونه دیدگاه «بریتانیای جهانگرا» را با بودجه محدود نظامی و اقتصادی که به احتمال زیاد بعد از برگزیت بسته به شرایط خروج به درجات مختلف تضعیف می‌شود تطبیق خواهد داد.

یکی از استدلال‌هایی که در دفاع از برگزیت می‌شود این است که باعث احیای نفوذ جهانی بریتانیا خواهد شد. اما سیاست دولت جانسون تابع محدودیت‌های تجاری خواهد بود. نیاز مبرم به تجارت باعث می‌شود که انتقاد بریتانیا از نقض حقوق بشر توسط رژیم‌ها محدود شود.

خود جانسون کاملا از این موضوع آگاه است. سه سال پیش، او در مقام وزیر خارجه، عربستان سعودی را به سوء‌استفاده از اسلام و عروسک‌گردانی در جنگ‌های نیابتی متهم كرد. اما دولت بلافاصله او را سرزنش کرد و اعلام کرد که این دیدگاه دولت نیست، و بریتانیا این پادشاهی را شریکی حیاتی برای خود می‌داند. سخنگوی ترزا‌می گفت جانسون در جلسه با وزرای عربستان کاملا به خط مشی دولت پایبند خواهد بود.

نیاز اقتصادی باعث شده است که دولت بریتانیا در برابر فشارهای آمریکا مقاومت کند. بارزترین نمونه درخواست واشنگتن از حذف شرکت چندملیتی چینی هوآوی از شبکه نسل 5 بریتانیا بود.

دولت بریتانیا تصمیم‌گیری در این باره را به تعویق انداخته است، در حالی که سیاست اعلام شده دولت این است که تجارت با چین را گسترش می‌دهد و از هرگونه ستیز با پکن پرهیز می‌کند.

000_1N196P.jpg

دوره معروف به «دوران طلایی» در روابط خارجی در زمان دولت دیوید کامرون شروع شد و در دولت‌های ترزا می و جانسون ادامه یافت. بریتانیا یکی از معدود کشورهای غربی است که در طرح جنجالی چین به اسم «راه ابریشم جدید» مشارکت دارد در حالی که این طرح همواره و در سطح گسترده‌ای به عنوان ابزاری برای گسترش هژمونی چین تلقی شده است.

در اختلافات بین ایالات متحده و بریتانیا بر سر نحوه تعامل با یک کشور دیگر، ایران، هیچکدام از این فاکتورهای مالی آشکار وجود ندارد.

دولت ترامپ پیوسته از بریتانیا خواسته است كه از توافق بین قدرتهای بین‌المللی و ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور خارج شود و در اعمال تحریم‌های تنبیهی علیه تهران همکاری کند.

بریتانیا تاکنون در مقابل این درخواست مقاومت کرده و در عمل با فرانسه و آلمان در ایجاد طرح اینستکس همکاری می‌کند. این طرح به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که با دور زدن تحریم‌های آمریکا با ایران تجارت کنند.

هلند، دانمارک، فنلاند، نروژ و سوئد نیز درخواست ایالات متحده برای نپیوستن به اینستکس را رد کرده‌اند. این که بریتانیا به سیاست‌های خود پایبند خواهد بود یا در مقابل فشارهای واشنگتن تسلیم خواهد شد شاخص رابطه دولت جانسون با دولت ترامپ خواهد بود.

نیاز به تجارت همچنین بر موضوع مهاجرت که در انتخابات به حزب محافظه‌کار کمک کرد تأثیر خواهد گذاشت. در حالی که جانسون و وزرای وی از قاطعیت در جلوگیری از مهاجرت صحبت کرده‌اند، مقررات صدور ویزا برای کشورهایی که دولت مایل به تجارت با آنهاست، مانند کره جنوبی و هند، تسهیل می‌شود. یک نمونه از این موارد این است که تنها در یک سال تعداد ویزاهای صادرشده در هند برای تحصیل در بریتانیا 63 درصد افزایش یافته است.