شرکت‌های چینی طی چندین سال، میلیاردها دلار برای ساخت، بهره‌برداری و توسعه بنادر در سراسر جهان هزینه کرده‌اند و به طور کامل یا جزئی ۹۵ بندر خارج از مرزهای چین را در اختیار دارند. این بنادر به‌عنوان بخشی از تلاش بلندمدت پکن برای ایجاد زیرساخت‌های جهانی، نقش ایفا می‌کنند.

مقام‌‌های آمریکایی گسترش شبکه بنادر چین را یک تهدید امنیتی فزاینده خوانده‌اند و معتقدند که این بنادر، خطرات اقتصادی و حتی نظامی قابل توجهی را برای کشورهای میزبان ایجاد می‌کنند. ایالات متحده تلاش کرده است تا سرعت این روند را کاهش دهد و بنادر را در دست شرکای راهبردی خود نگه‌ دارد.

به گزارش وال‌استریت ژورنال، چین در دهه گذشته یک تریلیون دلار در ابتکار کمربند و جاده خود هزینه کرده است. ابتکار کمربند و جاده مجموعه‌ای از پروژه‌های زیرساختی جهانی است که با هدف تقویت اقتصاد و نفوذ سیاسی چین طراحی شده است. پکن از طریق سرمایه‌گذاری‌های دولتی در ده‌ها کشور در سراسر جهان موفق شده است تا این طرح را جلو ببرد.

ایزاک کاردون، متخصص امور دریایی چین، معتقد است که «انگیزه‌های راهبردی چین، اساسا دفاعی است». او به وال‌استریت ژورنال گفت: «پکن در برابر ایالات متحده احساس آسیب‌پذیری می‌کند و با اجرای این طرح، می‌تواند خود را به یک بازیگر ضروری و محوری در شبکه تجارت اقتصادی جهان تبدیل کند و به نوعی در برابر این آسیب‌پذیری از خود محافظت کند.»

دولت ایالات متحده بنادر را «زیرساخت امنیت ملی» می‌داند، زیرا این زیرساخت برای حفظ جریان کالاهای ضروری مانند فولاد و مواد غذایی حیاتی است. علاوه بر این، بنادر تجاری نیز استفاده دوگانه دارند. آن‌ها هم از نظر اقتصادی و هم از نظر نظامی مفیدند. به‌عنوان مثال، چین می‌تواند در بنادر به کشتی‌های خود اولویت تخلیه و باراندازی بدهد، هزینه‌های بندری پایین‌تر بگیرد یا می‌تواند از بندر برای لنگر انداختن ناوهای نیروی دریایی و سوخت‌گیری مجدد آن‌ها استفاده کند.

چین، به‌دنبال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه، توانست در دسامبر ۲۰۲۲، اولین کنسولگری خود را در بندرعباس، بندر استراتژیک تجاری و نظامی ایران در خلیج فارس، افتتاح کند. به گزارش نیویورک تایمز، ۲۰ درصد از کل حمل و نقل نفت جهان از آب‌های تنگه هرمز عبور می‌کند و این امر بندر عباس را به یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های راهبردی جهان تبدیل کرده است. منطقه‌ای کلیدی که دارای اهمیت نظامی، اقتصادی و سیاسی برای خاورمیانه است.

از سوی دیگر، ایالات متحده تلاش کرده است تا از گسترش سهم چین در بنادر اروپا و کنترل جریان کالاها به این قاره از طرف پکن جلوگیری کند. با این حال، مقام‌های آمریکایی همیشه موفق نبوده‌اند تا تمام کشورها را متقاعد کنند که نگرانی‌های امنیتی مهم‌تر از مزایای سرمایه‌گذاری دولتی چین است.

به عنوان مثال، مقیاس وابستگی اقتصادی آلمان، بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی اروپا، به چین نگرانی‌ها را افزایش داده است. در هامبورگ، بزرگ‌ترین بندر آلمان، مقام‌ها قصد داشتند ۳۵ درصد از سهام بخشی از بندر را به کمپانی چینی کاسکو بفروشند. مقام‌های دولتی آلمان سهم چین را در این معامله به ۲۴.۹ درصد کاهش دادند، اما همچنان با انتقاد ایالات متحده و بسیاری در دولت آلمان مواجه شدند. به گزارش ام‌اس‌ان، با وجود این نگرانی‌ها، دولت آلمان این معامله بحث‌برانگیز را روز پنجشنبه ۱۲ ماه مه تایید کرد. پیش از این، روزنامه اقتصادی هاندلزبلات گزارش داده بود که کمیسیون اتحادیه اروپا نیز با سرمایه‌گذاری چینی‌ها در هامبورگ مخالفت کرده بودند. به گفته مقام‌های این کمیسیون، چنین سرمایه‌گذاری می‌تواند باعث درز اطلاعات حساس در مورد فعالیت‌های بندر هامبورگ به پکن شود.

گروه حمل و نقل کاسکو حتی در بنادر آمریکایی، مانند بندر لس آنجلس، لانگ بیچ و سیاتل نیز سهم دارد. کاسکو در سال ۲۰۱۷، نزدیک بود مالک تمام سهام بندر لانگ بیچ شود، اما قانونگذاران به‌دلیل «تهدید امنیت ملی» از این اقدام جلوگیری کردند.

روزنامه هندی هندوستان تایمز، می‌نویسد پکن چشمش را به بنادر ساحل غربی آفریقا و حتی آرژانتین جنوبی دوخته است. چین در حال حاضر در تلاش برای ایجاد حضور نظامی در باتا در گینه استوایی در ساحل غربی آفریقا است. از سوی دیگر، چین، آرژانتین را برای ساخت یک پایگاه دریایی در اوسوایا در ایالت تیرا دل فوئگو تحت فشار قرار داده است. این بنادر، دسترسی به قطب جنوب و خطوط دریایی بین اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام را باز می‌کند و به چین فرصت نظارت بر این آب‌ها را می‌دهد.

چین موفق شده است تا رد پای نظامی خود را در سواحل آفریقای جنوبی نیز گسترش دهد. کشتی یوان وانگ ۵ ساخت چین اغلب در این آب‌ها حضور دارد. این نوع کشتی می‌تواند برای ردیابی فضایی و ماهواره‌ای استفاده شود و کاربردهای خاصی در پرتاب موشک‌های بالستیک قاره‌پیما دارد. این کشتی هم‌اکنون در سواحل دوربان، سومین شهر بزرگ آفریقای جنوبی، مستقر شده است و بر ترافیک دریایی بین اقیانوس هند و اقیانوس اطلس نظارت می‌کند.

پکن هم‌اکنون کنترل زیادی بر بنادر هامبانتوتا در سری‌لانکا و گوادر در پاکستان دارد، بنادری که پکن توانست از راه سیاست بدهی و تله به دست آورد. اهداف بعدی پکن، بنادر چابهار در ایران و بندر خلیفه در امارات متحده عربی‌اند.  

چین با موفقیت در راه ایجاد یک شبکه نظامی در سراسر جهان و تبدیل شدن به یک ابرقدرت جهانی قبل از پایان این دهه است. درسی که می‌شود از این مثال‌های کشورهای میزبان گرفت این است که فروش بنادر یا واگذاری کنترل آن به چین ممکن است تهدید امنیت ملی را افزایش دهد و قدرت سیاسی یک کشور را در برابر پکن تضعیف کند.