یان آگلند، رئیس شورای پناهندگان نروژ، که به تازگی به قندهار، پایتخت سیاسی طالبان، رفته است، می‌گوید که دور جدیدی از تلاش‌ها برای تامین حقوق زنان و دختران در افغانستان و برخوردار شدن آنان از حق کار و آموزش آغاز شده است. آگلند چهارشنبه، ۲۴ مه (سوم خرداد)، در توییتی نوشت که پس از دیدار با مقام‌های طالبان در قندهار، با عبیدالرحمان نظامی، سفیر پاکستان در کابل، ملاقات کرده است.

آگلند افزود: «برای پایان دادن به بن‌بست، نیاز فوری به گفت‌وگوهای سیاسی در داخل و [کشورهای] اطراف افغانستان وجود دارد. در کابل، ما از پاکستان و سایر سفارت‌های اسلامی می‌خواهیم که تلاش‌های خود را برای پایان دادن به ممنوعیت کار زنان در نهادهای بشردوستانه و امکان تحصیل دختران افزایش دهند.»

یان آگلند اوایل ژانویه سال جاری میلادی و پس از صدور فرمان رهبر طالبان مبنی بر منع تحصیل و اشتغال زنان، به کابل رفت و قصد داشت با ملا هبت‌الله آخوندزاده در قندهار ملاقات کند. او پس از چند روز منتظر ماندن در کابل، اعلام کرد که به دلیل بدی آب‌و‌هوا و لغو پروازها میان کابل و قندهار، موفق نشده است به قندهار سفر کند. او در نامه‌ای خطاب به روحانیون و متنفذان قومی قندهار نوشت که برای بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها به روی دختران تلاش کنند، و نیز بکوشند که فرمان منع اشتغال زنان نیز لغو شود.

با گذشت نزدیک به پنج ماه از صدور فرمان منع تحصیل و اشتغال زنان در افغانستان و بی‌نتیجه ماندن تلاش‌ها برای لغو این دستور، یان آگلند بار دیگر به افغانستان سفر کرد و این بار به قندهار رفت و با چند مقام پایین‌رتبه طالبان که نقشی در اتخاذ و صدور فرمان‌ها ندارند، ملاقات کرد.

اداره اطلاعات و فرهنگ طالبان در قندهار، در اطلاعیه‌ای گفت که یان آگلند در دیدار با مولوی حیات‌الله مبارک، معاون استانداری، در مورد فعالیت‌های شورای پناهندگان نروژ در قندهار صحبت کرد. در این اطلاعیه هیچ اشاره به حق تحصیل و اشتغال زنان و نیز بازگشایی دبیرستان‌های دخترانه نیامده است.

هرچند آگلند در ژانویه که قصد سفر به قندهار را داشت، اعلام کرده بود که می‌خواهد با ملا هبت‌االله آخوندزاده و دیگر مقام‌های طالبان که در تصمیم‌گیری‌ها نقش دارند، ملاقات کند، این بار نیز فقط معاون استانداری طالبان و رئیس اداره اقتصاد این گروه در قندهار که تاثیری در تصمیم‌گیری‌ها و فرمان‌ها ندارند، با او دیدار کردند. 

ملا هبت‌الله آخوندزاده اوایل مه، ملا محمدعلی حنفی، مشهور به ملا شیرین، را به استانداری قندهار منصوب کرد. ملا شیرین از دوستان نزدیک ملا عمر، بنیانگذار گروه طالبان، بود و در حاکمیت دور نخست این گروه در مسندهای مهمی کار کرده بود. ملا شیرین تا یک ماه پیش، رئیس بخش استخبارات وزارت دفاع طالبان بود. او که در قندهار قدرت و نفوذ زیادی دارد و از اعتماد رهبر طالبان نیز برخوردار است، از ملاقات با یان آگلند خودداری کرده است.

یان آگلند، در توییتی در مورد سفرش به قندهار نوشت: «در قندهار از رهبران طالبان می‌خواهم که به ما یک چارچوب زمانی دهند تا همه همکاران زن ما بتوانند کار را برای [کمک به] نیازمندان از سر گیرند. فقط زنان می‌توانند به زنان کمک کنند.»

Fw33g8qXgAAk9f3.jpeg

آگلند افزود که رهبران طالبان در قندهار گفتند «رهنمودهایی» که به زنان اجازه می‌دهد به کار بازگردند و نیز [شرایط] ازسرگیری تحصیل دختران، «تقریبا تکمیل شده‌اند». 

رئیس شورای پناهندگان نروژ افزود: «ما خواستار پیشرفت فوری شدیم، زیرا وقت در حال اتمام است و  بودجه کاهش یافته است و رنج مردم نیز بیشتر می‌شود.»

با این حال، آگلند افزود که رهبران طالبان به او گفته‌اند که مایلند «راه‌حل‌های موقت» برای بازگشت زنان به کار ایجاد کنند.

رئیس شورای پناهندگان نروژ به نقل از سران طالبان افزود که حذف افغانستان از نظام مالی بین‌المللی، قطع کمک‌های مربوط به پروژه‌های انکشافی، به رسمیت شناخته نشدن رژیم این گروه و مسدود ماندن ذخایر ارزی بانک مرکزی افغانستان، باعث بحران اقتصادی در این کشور شده است.

سران طالبان پیش از این نیز در ملاقات با آمنه محمد و مارتین گریفیتس، معاونان دبیرکل سازمان ملل متحد، از اقدامات دولت‌های غربی، به ویژه آمریکا، و وضع تحریم‌ها علیه این گروه، شکایت کردند و گفتند که رژیم حاکم بر افغانستان باید به رسمیت شناخته شود.

بسیاری از دولت‌های جهان، از جمله ایالات متحده آمریکا، بارها از طالبان خواسته‌اند که برای تشکیل دولت فراگیر با حضور نمایندگانی از همه اقوام و رعایت حقوق بشر مطابق معاهده‌هایی که دولت‌های پیشین افغانستان امضا کرده‌اند، اقدام کنند تا زمینه شناسایی رژیم این گروه فراهم شود. در نزدیک به دو سالی که از سلطه طالبان بر افغانستان می‌گذرد، نه‌تنها اقدامی در زمینه رعایت حقوق بشر و تشکیل دولت فراگیر نشده است، بلکه این گروه از هیچ‌یک از فرمان‌های صادرشده علیه زنان نیز عقب‌نشینی نکرده‌اند.

هرچند یان آگلند اظهار امیدواری کرده است که با تلاش‌های مجدد دیپلمات‌های غربی و کشورهای اسلامی، طالبان از اقدام‌های زن‌ستیزانه خود عقب‌نشینی کنند، پیش از این، رهبر طالبان و شماری دیگر از سران این گروه گفته‌اند که مبنای تصمیم‌های اتخاذشده، شریعت اسلامی است و موضع‌گیری کشورها در مورد مسایلی همچون حق آموزش و کار زنان، مداخله در امور داخلی افغانستان به شمار می‌رود.

با قبضه شدن قدرت در درست ملا هبت‌الله در قندهار ، دیگر رهبران این گروه توان اقدامی مغایر با فرمان‌های او را از دست داده‌اند. به نظر می‌رسد که برخی از مقام‌های طالبان، از جمله اعضای تیم مذاکره‌کننده این گروه در قطر، به دولت‌های غربی، از جمله آمریکا، تعهد سپرده بودند که مانعی بر سر راه فعالیت اجتماعی زنان و حقوق بشر ایجاد نمی‌کنند، اما پس از تشکیل کابینه طالبان، این افراد در تصمیم‌هایی که در قندهار اتخاذ می‌شوند، تاثیر و نفوذی ندارند.

یان آگلند که اینک می‌گوید «رهنمودهایی» که به زنان حق کار می‌دهد، «تقریبا نهایی شده» است، با کسانی از مقام‌های طالبان صحبت کرده است که تاثیرگذاری و نفوذی در تصمیم‌گیری‌های ملا هبت‌الله آخوندزاده ندارند. در نزدیک به دوسال گذشته، سخنگویان و برخی مقام‌های طالبان در کابل نیز همواره ادعا کرده‌اند که طرح بازگشایی مدارس دختران «در حال نهایی شدن» است.

به نظر می‌رسد که امیدواری رئیس شورای پناهندگان نروژ در مورد حق کار و آموزش زنان و دختران در افغانستان، ادامه همان وعده‌هایی است که سخنگویان و برخی مقام‌های طالبان، بارها تکرار کرده‌اند.