کمال قلیچداراوغلو، نامزد اپوزیسیون ترکیه برای ریاستجمهوری، با انتقاد از رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری کنونی، او را «دروغگو» و «تهمتزن» خواند. انتقاد آقای قلیچداراوغلو به علت فیلمی جعلی است که اردوغان در کارزارهای انتخاباتیاش از آن استفاده میکند و آن را نشانه همکاری «حزب کارگران کردستان» (پکک) با قلیچداراوغلو خوانده است. اردوغان خود اعتراف کرد که این فیلم ساختگی بوده است.
در حالی که کمتر از دو روز به دور دوم و نهایی انتخابات ریاستجمهوری ترکیه باقی مانده است، قلیچداراوغلو در توییتی خطاب به اردوغان نوشت: «دروغ و تهمتهای تو پایانی ندارند[…] غرق در گناه و کثافتی. دیگر بس است. اردوغان تو به ملت ما یک عذرخواهی بدهکاری. حرکت شایستهای بکن و دست از ارتکاب آشکار این جنایتها بردار».
در حالی که اردوغان در نظرسنجیهای انتخاباتی پیش است، حامیان اپوزیسیون در روزهای آخر تمام تلاش خود را میکنند تا بر آرای قلیچداراوغلو بیفزایند. حزب «دموکراتیک خلقها»، که گرایش چپ دارد و با محوریت کردهای ترکیه شکل گرفته است، در روزهای اخیر بر حمایت خود از قلیچداراوغلو و لزوم شکست دادن اردوغان پافشاری کرده است. پروین بولدان، یکی از دو رهبر این حزب، و احمد ترک، از سیاستمداران برجسته آن، روز پنجشنبه با برگزاری نشستی خبری در دیار بکر از رایدهندگان کُرد خواستند پای صندوقهای رای بروند، و هشدار دادند که پیروزی اردوغان باعث افزایش اختناق در ترکیه خواهد شد.
این در حالی است که اومیت اوزداغ، رهبر حزب «ظفر» که گرایش پان ترکیستی و ناسیونالیسم افراطی دارد، به توافقی با قلیچداراوغلو رسیده و از او حمایت کرده است. حزب اوزداغ در دور اول انتخابات حامی سینان اوغان بود، نامزدی با گرایش پان ترکیستی که در دور دوم از اردوغان حمایت میکند. قلیچداراوغلو و اوزداغ پروتکلی شامل هفت بند امضا کردند که تصور میرفت یکی از بندهای آن شاید به تحریم دور دوم از سوی برخی کردها منجر شود. منظور بند چهارم توافق است که میگوید: «انتصاب مقامهای دولتی بهجای مدیران محلی که ارتباطشان با تروریسم بر اساس شواهد قانونی ثابت شده است، در چارچوب تصمیمهای قضایی ادامه خواهد یافت.» این در حالی است که در سالهای اخیر، دولت اردوغان بسیاری از چهرههای «حزب دموکراتیک خلقها» را، بهرغم پیروزی در انتخاباتهای شهرداری، خلع کرده و بهجای آنها افرادی از جانب دولت مرکزی منصوب کرده است. بند مورد اشاره، در واقع، تاییدی بر ادامه این سیاست است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اما مقامهای «حزب دموکراتیک خلقها» از همان آغاز تاکید کرده بودند که بهرغم این بند جنجالی، همچنان در دور دوم انتخابات از قلیچداراوغلو حمایت خواهند کرد. فرهاد اونجو، یکی از دو رئیس شاخه حزب در استان استانبول، به روزنامه «دووار» گفته بود: «ما بار دیگر به نفع دموکراسی، آزادی، و تغییر رای میدهیم». نشست خبری بولدان و ترک تاکید دیگری بر این موضع بود. این دو اعلام کردند: «با عزمی جزم، پای صندوقهای رای میرویم و به شکست فاشیسم رای میدهیم.» ترک گفت: «میخواهم این پیغام را به مردم کشور و بهخصوص جوانان بدهم که در دام نیفتید. اگر اعتراض کنید و پای صندوقهای رای نروید، فقط به نفع اردوغان تمام خواهد شد. باید با آگاهی پای صندوقها رفت.»
حتی اردوغان نیز در روزهای گذشته مدعی شده بود که شاید حزب کردها در دور بعدی از قلیچداراوغلو حمایت نکند. رئیسجمهوری ترکیه روز پنجشنبه، در گفتوگویی زنده که از شبکه «سیانان ترک» پخش میشد، گفت: «اگر حزب دموکراتیک خلقها حمایتش را قطع کند، تعجب نکنید. ما بازخوردهای متفاوتی دریافت کردهایم. بگذریم که هیچکس نمیتواند بگوید که رایدهندگان مانند رهبری [آن حزب] فکر میکنند.»
اردوغان مدعی شد که قلیچداراوغلو زیر فشار است تا صلاحالدین دمیرتاش، رهبر سابق «حزب دموکراتیک خلقها»، را از زندان آزاد کند. این در حالی است که دادگاه حقوق بشر اروپا، که آرای آن برای ترکیه الزامآور است، در دسامبر ۲۰۲۰ رای به آزادی دمیرتاش داده است، اما آنکارا از اجرای آن حکم سرپیچی کرده است.
کارزارهای انتخاباتی در حالی پیش میرود که وضع بد اقتصادی ترکیه همچنان ادامه دارد. بهای یک دلار آمریکا به ۲۰ لیر ترکیه افزایش یافته است که رقمی کمسابقه است. اردوغان اخیرا گفته بود که دولتهای عرب حاشیه خلیج فارس اخیرا مبالغی در اختیار ترکیه گذاشتهاند که به بازارها و بانک مرکزی آن کشور کمک میکند.
از سوی دیگر، قلیچداراوغلو بر وعدههای اقتصادی خود افزوده است. او روز پنجشنبه گفت اگر به قدرت برسد، خزانهداری کشور بدهیهای کارتهای اعتباری مردم را از بانکها تحویل خواهد گرفت، بهره آن را حذف خواهد کرد، و امکان بازپرداخت مبلغ اصلی در ۳۶ قسط را فراهم میکند. قلیچداراوغلو در پیغامی ویدئویی، ضمن ارائه این طرح، گفت: «یادتان باشد که انتخابات روز ۲۸ مه همهپرسیای است بر سر خلاصی از شر این بدهیهای سنگین یا غرق شدن در باتلاق بدهی».
اما اردوی انتخاباتی اردوغان از همین حالا آماده جشن پیروزی است. سلیمان سویلو، وزیر کشور، روز پنجشنبه گفت: «یکشنبه شب رهبر جهانی ما دوباره به یاری خدا انتخاب میشود و انشاءالله نماز شکرمان را صبح دوشنبه در مسجد ایاصوفیه میخوانیم.» سویلو، که در جمعی از هواداران اردوغان در استانبول سخن میگفت، تاکید کرد: «ایمنی رجب طیب اردوغان به شما سپرده شده است.»
ایاصوفیه کلیسای مسیحی باستانیای است که در قرن ششم میلادی، در زمان امپراتور وقت بیزانس، ساخته شده است. این کلیسا پس از افتادن استانبول به دست عثمانیها به مسجد بدل شد، اما در پی بنیانگذاری جمهوری ترکیه، به موزه تبدیل شده بود. اردوغان در سال ۲۰۲۰ آن را بار دیگر به مسجد تبدیل کرد تا نمادی از سیاستهای اسلامگرایانهاش باشد.