توانمندی، سوابق و تجربههای اعضای کابینه جدید رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، که در مراسم تحلیفش معرفی شدند، اینک موضوع داغ گفتوگوهای شهروندان ترکیهای است. رسانههای این کشور نیز به طرز گستردهای بررسی سوابق اعضای کابینه جدید را در دستورکار گذاشتهاند. صبح دوشنبه، ۵ ژوئن (۱۵ خرداد)، روزنامههای ترکیه با تیترها و مطالب متنوعی درباره اعضای کابینه جدید و نقشآفرینی آنها در آینده این کشور، منتشر شدند.
طی روزهای اخیر هم بسیاری از رسانههای بینالمللی به این موضوع پرداختند و درباره وضعیت اقتصادی و سیاسی ترکیه با ورود وزیران جدید، پیشبینیهایی ارائه کردند. در این میان، انتخاب هاکان فیدان برای مسند وزیر خارجه، توجه زیادی به خود جلب کرد. انتخاب جودت ییلماز (معاون اول رئیس جمهوری) و مهمت شیمشک (وزیر اقتصاد) نیز که هر دو از شهروندان کرد ترکیهاند، در کانون توجه قرار گرفت. بسیاری نیز وزیر جدید اقتصاد را از کلیدیترین مهرههای کابینه اردوغان دانستند.
کابینه اردوغان شامل ۱۷ وزیر و یک معاون اول است که در یک دوره پنجساله فعالیت خواهند کرد. نکته توجهبرانگیز درباره کابینه جدید اردوغان، این است که همه اعضای آن، جز فخرالدین کوجا (وزیر بهداشت) و مهمت نوری ارسوی (وزیر فرهنگ و گردشگری)، جدیدند و برخی از آنان برای نخستین بار به مسند وزارت دست یافتهاند. بنابراین، چنانکه روزنامه حریت نوشته است، مردم ترکیه برای کسب اطلاعات درباره پیشینه حرفهای و شخصی این افراد کنجکاوند و بهویژه، انتخاب معاون اول رئیس جمهوری از میان شهروندان کرد ترکیه، توجه بسیاری را جلب کرده است.
رجب طیب اردوغان در استانهای کردنشین ترکیه، بهويژه دیاربکر، آرای بسیار کمتری از رقیب خود داشت. شهروندان و احزاب ترکیه بارها او را به تبعیض، خشونت و فشار علیه کردها متهم کردهاند. اردوغان نیز با عملکرد خود اثبات کرده است که میانه خوبی با کردها ندارد. با این حال، چنین به نظر میرسد که او میکوشد در کابینه جدید، طیفهای بیشتری از جامعه ترکیه را در نظر بگیرد، یا دستکم چنین وانمود میکند.
جودت ییلماز، معاون اول اردوغان، علاوه بر کرد بودن، در امور اقتصادی نیز تبحر دارد. روزنامه فاینشنالتایمز در گزارشی، انتخاب ییلماز را که در دولت ترکیه و پارلمان این کشور سمتهای اقتصادی داشته است، نشانه اولویت داشتن مسائل اقتصادی برای اردوغان دانست.
وضعیت اقتصادی ترکیه، بهویژه در دو سال اخیر، رو به وخامت گذاشت، ارزش لیر به طرز بیسابقهای کاهش یافت، و این کشور را در جمع پنج کشوری قرار داد که بالاترین نرخ تورم مواد غذایی را دارند. منتقدان، این وضعیت را ناشی از عملکرد اقتصادی دولت اردوغان میدانستند.
اینک چنین به نظر میرسد که رئیس جمهوری ترکیه قصد دارد در سیاستهای اقتصادیاش تجدیدنظر کند. انتخاب مهمت شیمشک به مسند وزارت اقتصاد و خزانهداری نیز این موضوع را اثبات میکند.
فاینشنالتایمز در پیوند با این موضوع نوشت: «انتخاب شیمشک، از واضحترین نشانههایی است که آشکار میکند اردوغان قصد دارد مسیر خود را در سیاستهای نامتعارفش که به افزایش تورم و کاهش ارزش لیر منجر شد، تغییر دهد.»
خبرگزاری فرانسه نیز از مهمت شیمشک به مثابه چهرهای «اعتمادشدنی» با «اعتبار بینالمللی» یاد کرد. روزنامه حریت ترکیه نیز مدعی شد با حضور شیمشک، عصر جدیدی در اقتصاد ترکیه آغاز میشود.
در اثر سیاستهای اقتصادی اردوغان، بسیاری از شهروندان ترکیه در سالهای اخیر با تنگناهای معیشتی روبهرو شدند و اینک امیدوارند که شیمشک بتواند بحران اقتصادی این کشور را حل کند. وزیر جدید خزانهداری نیز وعده داده است که رفاه اجتماعی را تا سطحی پذیرفتنی بالا ببرد.
یکشنبه، ۴ ژوئن (۱۴ خرداد)، ویدیوی از مهمت شیمشک در رسانههای اجتماعی ترکیه منتشر شد که او را در حال صحبت کردن به زبان کردی در نشست خبری نشان میدهد. این ویدیو بازتاب گستردهای در میان شهروندان ترکیه داشت.
رئیس جمهوری ترکیه در وزارت خارجه نیز دست به تغییر چشمگیری زد و هاکان فیدان را برگزید که افسر اطلاعاتی خبرهای است. اردوغان پیشتر هاکان را «معتمد» خود معرفی کرده بود. چاووش اوغلو، وزیر خارجه پیشین، چهرهای شناختهشده در عرصه بینالمللی بود، اما نتوانست این کشور را از چالشهای سیاست خارجی، از جمله با ناتو، نجات دهد. بر این مبنا، انتخاب وزیر جدید، از سیاست نرمتر اردوغان در چشمانداز آتی حکایت دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
هاکان فیدان، پیشتر رئیس سازمان اطلاعاتی ترکیه بود و در حوزه تعامل و مذاکره با کردها، جایگاه و اختیارهای ویژهای از طرف اردوغان داشت. او فارغالتحصیل دانشگاه مریلند آمریکا است و مدتی نیز نماینده ترکیه در آژانس بینالمللی انرژی اتمی بود. روزنامه استار ترکیه، در شماره صبح دوشنبه، ۵ ژوئن (۱۵ خرداد)، به بازتاب انتخاب هاکان فیدان در رسانههای یونانی پرداخت و ضمن «باهوش» خواندن او، نوشت که فیدان همواره از مذاکرههایی با موضوع خاورمیانه، شمال آفریقا، مصر و قفقاز، بهرغم دشواریها، پیروز بیرون آمده است.
تغییر مهم دیگر از نگاه رسانههای بینالمللی، انتخاب علی یرلیکایا به جای سلیمان سویلو در مسند وزیر کشور است. سویلو به لفاظیهای تند علیه کشورهای غربی مشهور بود و انتخاب چهرهای جدید در راس این وزارت، نیز میتواند گویای این باشد که اردوغان مایل است نرمش بیشتری با غربیها داشته باشد.
گزینش ماهنور اوزدمیر گوگتاش برای مسند وزارت خانواده و خدمات اجتماعی نیز تیتر اصلی شماری از رسانههای ترکیهای و اروپایی بود. گوگتاش متولد بروکسل، پایتخت بلژیک، است و پیش از این نیز معاون پارلمانی بلژیک بود و به همین دلیل، حضور او در مسند وزیر در کابینه اردوغان، در کانون توجه رسانههای بلژیکی قرار گرفت. او تنها وزیر زن در کابینه جدید اردوغان است.
رئیس جمهوری ترکیه یاشار گولر را در مسند وزیر دفاع ملی، ییلماز تونچ را در مسند وزیر دادگستری، ودات ایشیکخان را در مسند وزیر کار و تامین اجتماعی، و محمد اوزهاسکی را در مسند وزیر محیط زیست، شهرسازی و تغییرات اقلیمی معرفی کرد.
همچنین، آلپارسلان بایراکتار، وزیر انرژی و منابع طبیعی، عثمان آشکین باک، وزیر جوانان و ورزش، محمد فاتح کاجیر، وزیر صنایع و فناوری، ابراهیم یوماکلی، وزیر کشاورزی و جنگلداری، عمر بولات، وزیر بازرگانی، عبدالقادر اورالاوغلو، وزیر حملونقل و زیرساخت، و یوسف تکین نیز وزیر آموزش ملی، معرفی شدند.
اردوغان در مراسم تحلیف خود سوگند خورد که با اراده قاطع، به تلاش برای اجرای «چشمانداز ۱۰۰ سالگی ترکیه» و توسعه این کشور ادامه میدهد. با این حال، کاهش نرخ برابری لیر در روز دوشنبه نیز ادامه یافت.