روزنامه ساندی‌تایمزِ لندن روز یکشنبه، ۱۱ ژوئن (۲۱ خرداد)، گزارش مفصلی در مورد درگرفتن همه‌گیری جهانی ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰ منتشر کرد که از نقش داشتن احتمالی ارتش چین و دانشمندان این کشور خبر می‌دهد. این گزارش نشان می‌دهد درست در زمانی که همه‌گیری جهانی آغاز شد، دانشمندان در شهر ووهان در همراهی با ارتش چین، مشغول ترکیب برخی از مرگبارترین ویروس‌های رده «کرونا» برای ایجاد یک ویروس جدید بودند. 

مدت‌ها است که نیروهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا و سایر کشورهای جهان، درباره علل و شرایط درگرفتن همه‌گیری جهانی کرونا پژوهش می‌کنند. دو نظریه در این زمینه مطرح شده است که یکی شیوع ویروس را به بازار فروش حیوانات در ووهان مربوط می‌داند، و دیگری، آن ‌را به «موسسه ویروس‌شناسی ووهان» ربط می‌دهد.

حالا روزنامه ساندی‌تایمز می‌نویسد برخی کارآگاه‌های آمریکایی که در این مورد پژوهش می‌کنند، به پیام‌هایی فوق‌محرمانه دست یافته‌اند و بر این اساس گمان می‌کنند «دانشمندان چینی پروژه‌ محرمانه‌ای را از تجربیات خطرناک پیش می‌بردند که به نشت از موسسه ویروس‌شناسی ووهان منجر شد و همه‌گیری جهانی کووید-۱۹ را آغاز کرد».

این پژوهشگران آمریکایی همچنین باور دارند پروژه محرمانه‌ای که در ووهان جریان داشت، در همکاری با ارتش چین بود و به همین علت، اطلاعاتی در مورد آن منتشر نشده است. آن‌ها می‌گویند ارتش چین جویای تولید سلاح‌های میکروبی بوده است.

این روزنامه بریتانیایی برای گزارش خود صدها سند را بررسی کرده است؛ از جمله گزارش‌های سابقا محرمانه، یادداشت‌های داخلی، مقالات علمی و ایمیل‌‌هایی که یا از طریق منابع مطلع به دست آمده‌اند، یا از طریق تقاضاهای مربوط به آزادی اطلاعات. این روزنامه با پژوهشگران وزارت خارجه آمریکا (از جمله کارشناسان چین، دنیاگیری و سلاح‌های میکروبی) نیز گفت‌وگو کرده است که اولین تحقیق جدی این کشور را درباره منشا همه‌گیری جهانی کووید-۱۹ انجام دادند.

به روایت این روزنامه، از زمان درگرفتن ویروس سارس در سال ۲۰۰۳، موسسه ووهان مشغول تحقیق در مورد آن بود و در همین راستا، موفق به جذب بودجه از دولت آمریکا هم شد. یک سازمان خیریه مستقر در نیویورک که رئیس آن، جانورشناسی متولد و درس‌خوانده‌ بریتانیا بود، واسطه تخصیص این بودجه شد. همین بود که مهم‌ترین دانشمند آمریکا در زمینه ویروس‌های کرونا، آخرین فنون مربوط به دستکاری در این ویروس را به چینی‌ها ارائه کرد. 

چهره معروف موسسه ووهان، دکتر شی ژنگلی بود؛ دانشمند جوان و معروفی که به دلیل تحقیق‌هایش در میان خفاش‌ها، به «زن‌خفاش» معروف شد. همکار او در این زمینه دکتر پیتر داساک بود؛ کارشناس بریتانیایی که متولد شهری در نزدیکی منچستر است و مدرک جانورشناسی‌اش را از دانشگاه بانگور در ولز گرفت، اما بعدها به نیویورک رفت و از مدیران سازمان غیرانتنفاعی «بنیاد حیات‌وحش» (وایلدلایف تراست)‌ شد.

در پی حمله‌های ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، توجه‌ها به استفاده احتمالی از سلاح‌های میکروبی بیشتر شد. دولت آمریکا در سال ۲۰۰۹ طی دوره‌ای پنج‌ساله، ۱۸ میلیون دلار به این بنیاد اهدا کرد تا در مورد ویروس‌ و همه‌گیری جهانی تحقیق کند. این بنیاد نام «ائتلاف اکوسلامتی» را به خود گرفت و دکتر داساک هم رئیس آن شد. یک میلیون دلار از این بودجه نیز به موسسه ووهان اهدا شد.

در همین سال‌ها، موسسه ووهان آزمایش‌هایی مخاطره‌آمیزی انجام می‌داد و مثلا ویروس‌های کرونا را از غارهای محل زندگی خفاش‌ها در جنوب چین جمع می‌کرد. این پژوهش‌ها نخست به صورت عمومی منتشر می‌شد، اما در سال ۲۰۱۶، نوع جدیدی از ویروس کرونا در معدنی در منطقه موجیانگ در استان یونانِ چین پیدا شد که همه چیز را عوض کرد. مقام‌های چین این بار به جای هشدار به جهان، آمار مربوط به مرگ‌و‌میر را پنهان کردند. جامعه علمی اینک به این نتیجه رسیده است که ویروس‌های یافت‌شده در موجیانگ، تنها گونه‌ها از خانواده کووید-۱۹ به‌شمار می‌روند که وجودشان پیش از همه‌گیری جهانی کشف شده بود. 

یک پژوهشگر آمریکایی به ساندی‌تایمز می‌گوید پس از کشف ویروس موجیانگ و فرستادن آن به موسسه ووهان، همه چیز ناگهان محرمانه می‌شود. او می‌افزاید: «به نظرم دلیل اینکه موجیانگ را مخفی کردند، رموز نظامی بود و به تلاش ارتش برای دستیابی به ظرفیت‌های دومنظوره در واکسن و تسلیحات ویروسی و میکروبی مربوط می‌شد.»

به گفته پژوهشگران آمریکایی، هدف این برنامه محرمانه ارتش چین، این بود که ویروس‌هایی که در معدن کشف شدند، جوری دستکاری شوند تا انسان‌ها سهل‌‌تر به آن‌ها مبتلا شوند. 

یکی از این پژوهشگران می‌گوید: «امروز دیگر روشن شده است که موسسه ویروس‌شناسی ووهان در ساخت، نشر و لاپوشانی همه‌گیری جهانی کووید-۱۹ نقش داشت.»

گزارشگران ساندی‌تایمز‌ می‌نویسند تحلیل‌های مجزای آنان نشان می‌دهد که کانونِ درگرفتن اولیه کووید-۱۹، آزمایشگاه موسسه ویروس‌شناسی ووهان بوده است، نه بازار فروش حیوانات در این شهر. پژوهشگران آمریکایی همچنین می‌گویند یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد موسسه ووهان پیش از درگرفتن همه‌گیری جهانی کرونا، روی ساخت واکسن آن نیز کار می‌کرده است. 

همه‌گیری جهانی ویروس کرونا تاکنون به مرگ بیش از هفت میلیون نفر در سراسر جهان منجر شده است.