آیا مطابق قانون اساسی ایالت مونتانای آمریکا، دولت موظف است اقلیمی سالم و مناسب زندگی برای مردم فراهم کند؟ این پرسش شاید به نظر فلسفی برسد، اما اینک در محور یک پرونده قضایی در ایالت مونتانای آمریکا قرار گرفته است که دادگاه آن روز دوشنبه، ۱۲ ژوئن (۲۲ خرداد)، آغاز می‌شود. این دعوی را ۱۶ خواهان جوان طرح کرده‌اند و هدف آن، تعیین یک پیشینه مهم قضایی است. 

محاکمه مونتانا نخستین مورد از نوع خود در آمریکا است و دانشوران حقوقی در سراسر جهان آن‌ را با دقت دنبال می‌کنند. پیش از این در چند مورد اندک شاهد بوده‌ایم که دادگاه‌ها حکم داده‌اند که دولت وظیفه دارد در مقابل تغییرات اقلیمی، از شهروندان خود حفاظت کند.

این محاکمه در حالی برگزار می‌شود که مجلس مونتانا، که اکثریت کرسی‌هایش را جمهوری‌خواهان در اختیار دارند، اخیرا لوایحی تصویب کرد که در راستا و همسو با منافع صنعت سوخت‌های فسیلی به شمار می‌روند. این لوایح، تلاش مقام‌های محلی را برای تشویق انرژی‌های تجدیدپذیر محدود می‌کنند و هزینه به چالش کشیدن پروژه‌های نفت، گاز و ذغال سنگ را در دادگاه بالا می‌برند. 

این پرونده را یک شرکت حقوقی زیست‌محیطی تنظیم کرده است و درخواست‌کنندگانی از سنین پنج تا ۲۲ سال (برای طرح دعوی) انتخاب کرده است تا با این تمهید، بر تاثیر تغییرات اقلیمی بر جوانان و کودکان تاکید کند. آن‌ها قرار است در شهادت‌های خود از آسیب‌های جسمی و روانی بر اثر پدیده‌هایی همچون آتش‌سوزی جنگل‌ها بگویند. 

گریس گیبسون اسنایدر ۱۹ ساله، یکی از «خواهندگان» پرونده است که در شهر میسولا زندگی می‌کند. او قرار است در دادگاه از کاهش سطح آب رودخانه‌های محل زندگی‌اش و دود خطرناک ناشی از آتش‌سوزی جنگل‌ها بگوید. 

کارشناسان می‌گویند این پرونده احتمالا به تغییر بلافصل سیاسی در ایالت مونتانا که شرکت‌های سوخت فسیلی حضوری گسترده در آن دارند، منجر نخواهد شد. اما وکلا امیدوارند که در طول دو هفته محاکمه، مقام‌های مختلف ایالتی خواستار پروژه‌های ذغال سنگ، نفت و گاز را احضار کنند، و این‌گونه، پیامی نیز به سایر ایالت‌ها بفرستند.