کمی‌ پس از آن که مجلس نمایندگان آمریکا به استیضاح ترامپ رای داد، نانسی پلوسی، رئیس کنگره، به خبرنگاران گفت تاریخ خاصی را برای ارجاع پرونده استیضاح به سنا در نظر ندارد.

اظهارات خانم پلوسی، از بعضی جهات به دلیل فرا رسیدن عید کریسمس است. رای تاریخی کنگره به استیضاح پرزیدنت روز ۱۸ دسامبر صادر شد. اعضای مجلس سنا - که قرار است دادگاه و هئیت منصفه پرونده‌های ارجاعی کنگره به آن باشد، در هر حال واشینگتن را به خاطر فرا رسیدن فصل تعطیلات ترک کرده و تا ماه ژانویه ۲۰۲۰ باز نخواهند گشت.

دونالد ترامپ به سرعت به اظهارات نانسی پلوسی واکنش نشان داد. او تا جایی پیش رفت که روز پنجشنبه در توییتی به اشتباه گفت اگر دموکرات‌ها در سنا حاضر نشوند، «به خودی خود (دادرسی) را خواهند باخت.»

اما از بی اطلاعی آقای ترامپ گذشته، پیش از پایان استیضاح در سنا باید ترتیبات بسیاری در نظر گرفته شود.

منظور نانسی پلوسی در مورد این که به مصوبه استیضاح تأسی می‌کند، چیست؟

نانسی پلوسی پیش از آن که پرونده را تحویل سناتور میچ مک دانل، رئیس سنا، بدهد، در صدد حفظ کنترل بر روند رسیدگی به آن است. 

روز چهارشنبه، به دنبال رای تاریخی استیضاح رئیس جمهوری توسط کنگره - که دموکرات‌ها در آن دارای اکثریت هستند، خانم پلوسی گفت ارجاع پرونده به سنا را به عهده تعویق خواهد انداخت تا روشن شود که سنا موارد استیضاح ترامپ را با بی‌طرفی بررسی خواهد کرد یا نه. که البته جمهوری‌خواهان در سنا، «معظم ترین نهاد قضاوت جهان»، از دادن چنین وعده ای خودداری کرده‌اند.

تهدید خانم پلوسی مبنی بر عدم ارجاع پرونده استیضاح، بدین معناست که هیچ چیز سازمان نیافته و به انجام نرسیده است. حتی چارچوب پیگرد استیضاح در سنا روشن نیست و دموکرات‌ها شکایت کرده‌اند که ممکن است آقای مک دانل، سناتور جمهوری‌خواه و حامی‌ شیوه‌های ترامپ، پیگرد استیضاح را با شتاب برگزار کرده و از احضار شاهدهای پرونده یا پیگیری مدارک بیشتر خودداری کند.

جمهوری‌خواهان چه واکنشی نشان داده اند؟

جمهوری‌خواهان همواره موضع دفاعی داشته و دارند.

آن‌ها به رئیس جمهوری تأسی کرده و کل روند استیضاح را یک نمایش سیاسی عنوان می‌کنند که هدف آن تضعیف اراده رای دهندگان در انتخابات سال ۲۰۱۶ است. (جالب اینجاست که آن‌ها به صورت متناقضی، از یک سو گله‌مندند که دموکرات‌ها روند استیضاح را با شتاب برگزار کردند و از سوی دیگر می‌گویند آن‌ها رسیدگی به پرونده را آن‌قدر طولانی کردند که در سومین سال دوره نخست ریاست جمهوری مطرح شود.)

برخی از جمهوری‌خواهان پیشنهاد کرده‌اند از جو بایدن و پسرش‌هانتر برای شهادت درباره مورد پرونده دعوت شود. به اعتقاد آن‌ها متخلفین واقعی این دو نفر هستند. برخی دیگر می‌گویند در این پیگیری مهره‌های بی طرفی نیستند. شخص آقای مک دانل گفته است نیازی برای بی طرفی‌اش نمی‌بیند.

به دنبال تهدید خانم پلوسی، مشاور آقای مک دانل، جاش هلمز، گفته است دموکرات‌ها نگران نتیجه پیگرد استیضاح در سنا هستند و به همین دلیل تهدید کرده اند فعلا پرونده را به سنا رد نخواهند کرد. او به نشریه نیویورک تایمز گفت:«آن‌ها عوض آن که ببینند پس از ارجاع پرونده به سنا و انداختن نارنجک به آن طرف دیوار مک دانل چه اتفاقی خواهد افتاد، نارنجک را در حالی در دست گرفته‌اند که ضامنش کشیده شده است.»

پیگرد استیضاح چه زمانی در سنا مطرح خواهد شد؟

از تهدیدهای خانم پلوسی گذشته، فشارهای دیگری نیز وجود دارد؛ و به همین دلیل احتمال دارد پیگیری پرونده در سنا، در اوایل سال آینده با بازگشت سناتورها به واشینگتن آغاز شود. 

دو نکته در این میان مطرح است: رای به استیضاح کمتر از یک ماه به انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ صادر شده، و بعید است دموکرات‌ها بخواهند این تصویر را از خودشان بدهند که قصد دارند از آن - که «یک رویداد جدی و غم‌انگیز» توصیفش کرده‌اند - به عنوان یک ابزار سیاسی استفاده کنند. (خانم پلوسی، روز پنجشنبه، به برخی جمهوری‌خواهان که در واکنش به رای استیضاح هورا کشیدند، چشم‌غره رفت 

سابقه نداشته است که مجلس نمایندگان، ارجاع پرونده استیضاح به سنا را به تعویق بیندازد؛ هرچند که موارد پیگرد ریاست جمهوری اندک است و سابقه چندانی باقی نمی‌گذارد. در سال ۱۹۹۸، پس از رای کنگره برای استیضاح بیل کلینتون، جمهوری‌خواهان پرونده را بلافاصله به سنا ارجاع دادند. در آن هنگام نیز سنا در شور نبود و پیگیری رای استیضاح به سال نو محول شد.

آیا استیضاح پیامد‌های کوتاه مدت و بلند مدت به دنبال خواهد داشت؟

بدون تردید! چند تن از نامزدهای انتخاباتی ریاست جمهوری سال آینده، سناتورهای حزب دموکراتند و به همین دلیل مجبور خواهند شد درست زمانی که رای‌دهندگان در ایالت آیوا خود را برای دادن رای آماده می‌کنند، به واشینگتن بازگردند. این امر بدون تردید بر مسابقه انتخاباتی تاثیر گذاشته و نامزدهایی چون جو بایدن و پیت بوتیجیج را از چرخه انتخابات دور می‌کند. همچنین، سناتورهایی از جمله برنی سندرز، الیزابت وارن، کوُری بوکر، اِیمی ‌کلوبوچار و مایکل بِنِت در صحن سنا مبارزه خواهند کرد که با توجه به حضور دوربین‌های تلویزیون شاید برایشان بد هم نباشد. 

از این‌ها گذشته، استیضاح می‌تواند بر روند انتخابات ۲۰۲۰ تاثیر بگذارد. باید دید این پیگرد چه پیامدی بر نواحی انتخاباتی نامطمئن - که در آن دموکرات‌ها در سال ۲۰۱۸ با کنار زدن ترامپ خودنمایی کردند، خواهد داشت. نظرخواهی‌ها نشان می‌دهد که روند استیضاح، افکار عمومی ‌را چندان دستخوش تغییر نکرده. محبوبیت آقای ترامپ همچنان حدود ۴۰ درصد، و حمایت از استیضاح او حدود ۵۰ درصد است.