مقام‌های جمهوری اسلامی ایران می‌گویند گروه طالبان برخلاف تعهدی که داده بودند، کشت مواد مخدر را در افغانستان کاهش نداده‌اند. اسکندر مومنی، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری دولت ایران، در نشست خبری روز دوشنبه ۲۲ خرداد گفت که تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان در بیست سال گذشته بیش از ۵۰ برابر رشد داشته و برخلاف ادعای طالبان، کاهشی در آن دیده نشده است.
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران گفت که در حال حاضر افغانستان مقام اول را در تولید تریاک و مقام دوم را در تولید مواد مخدر صنعتی در جهان دارد. او همچنین گفت که بیشتر مواد مخدر تولید شده در افغانستان از مسیر ایران قاچاق می‌شود. به همین علت، این کشور بالاترین آمار را در کشف و ضبط مواد مخدر در جهان دارد.
مومنی گفت که بر اساس آمارهای رسمی، ۹۰ درصد تریاکی که از افغانستان به خارج قاچاق می‌شود شامل ۵۰ درصد مورفین و ۲۷ درصد هروئین است که از مسیر ایران می‌رود و مأموران جمهوری اسلامی آن را کشف می‌کنند. او افزود که در چهار سال گذشته، روند مبارزه با باندهای قاچاق مواد مخدر افزایش یافته و ۱۰ برابر شده است.
اسکندر مومنی مدعی شد که باید به منابع مالی باندهای قاچاق ضربه زد، زیرا در صورتی که یک باند قاچاق در داخل ایران متلاشی شود، اما سرشبکه‌ها و منابع مالی آن باقی بمانند، عوامل آن باند دوباره می‌توانند فعالیت خود را بازسازی کنند.
اظهارات دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری اسلامی ایران در مورد افزایش تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان در حالی بیان می‌شود که یک موسسه بریتانیایی ادعا کرده است که کشت مواد مخدر در افغانستان به‌شدت کاهش پیدا کرده و ۹۰ درصد زمین‌هایی که در سابق مواد مخدر در آن‌ها کشت می‌شد، در سال ۲۰۲۳ زیر کشت نرفته است.
نهاد پژوهشی السیس بر اساس تصاویر ماهواره‌ای ادعا کرد که کشت تریاک در استان هلمند در حدود ۸۰ درصد کاهش پیدا کرده است. در حدود ۸۲ درصد تریاک افغانستان فقط در استان هلمند تولید می‌شود. درصورتی که ادعای این سازمان پژوهشی در مورد کاهش تولید تریاک در افغانستان صحت داشته باشد، باز هم ذخایر تریاک تولید شده در افغانستان دست‌کم تا یک تا دو سال دیگر امکان قاچاق آن به جهان را می‌دهد.
ایران مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مسیر قاچاق مواد مخدر افغانستان به جهان است. بخش کوچکی از این مواد مخدر از طریق کشورهای آسیای میانه و بخشی هم از طریق پاکستان قاچاق می‌شود. اما بیشترین حجم قاچاق مواد مخدر از طریق ایران صورت می‌گیرد.
باندهای قاچاق به‌صورت کاروان و در حالی که تا بن دندان مسلح‌اند مواد مخدر را از داخل خاک ایران تا مرزهای ترکیه انتقال می‌دهند. آنان حتی از درگیری‌های شدید با نیروهای نظامی جمهوری اسلامی نیز ابایی ندارند. در ۲۰ سال گذشته، که کشت و تولید مواد مخدر به بیشترین حد تاریخی خود رسید، صدها نیروی انتظامی ایران در مبارزه با این باندهای قاچاق جان خود را از دست دادند.
کاهش کشت تریاک در افغانستان می‌تواند خبر خوبی برای ستاد مبارزه با مواد مخدر در جمهوری اسلامی ایران باشد. اما، با توجه به وابستگی شدید اقتصاد افغانستان به این صنعت غیرقانونی، امکان اینکه طالبان بتوانند در درازمدت هم جلوی کشت مواد مخدر را بگیرند، بسیار کم است، زیرا بخشی از درآمد فرماندهان گروه طالبان از محل کشت و تولید مواد مخدر تامین می‌شود.
