اندکی پس از انتشار تصاویر مربوط به فروریختن بخشی از گنبد مسجد تاریخی امیر چخماق در یزد و بازتاب وسیع آن، رسانههای حکومتی دستبهکار شدند و از قول مقامهای دولتی وعده دادند که این بنا بازسازی خواهد شد.
خبرگزاری دولتی ایرنا در گفتوگو با عبدالمجید شاکری، معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی یزد نوشت: «خرابی و ریزش بخشی از فضای بیرونی گنبد مسجد تاریخی امیر چخماق یزد با نظر شورای فنی و طبق اصول میراثی بازسازی میشود.»
احمد آخوندی، مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد نیز به باشگاه خبرنگاران جوان گفت که «اعضای شورای فنی میراث فرهنگی استان یزد از گنبد مسجد تاریخی امیر چخماق بازدید کردهاند و هماهنگی فنی برای مرمت و بازسازی گنبد انجام شده است».
بهرغم وعدههای اخیر این مقامهای دولتی، مرور اخبار مربوط به تکیه امیر چخماق، طی یک دهه گذشته نشان میدهد کارشناسان میراث فرهنگی، بارها نسبت به خطر تخریب این بنا هشدار دادند اما مسئولان میراث فرهنگی هیچگاه به این هشدارها توجهی نکردند.
پس از بارشهای سیلآسای مردادماه ۱۴۰۱، گزارشهایی از آسیبهای جدی سیل به بناهای تاریخی یزد از جمله بناهای مجموعه تاریخی امیر چخماق منتشر شد. در همان زمان، کاوه منصوری، متخصص مرمت و احیای بناهای تاریخی به خبرگزاری ایسنا گفت که سیل فرایند تخریب تکیه امیر چخماق را تشدید کرده است و این بنا به حفاظت و مرمت اضطراری نیاز دارد.
بااینحال، آنطور که کاوه منصوری نیز تایید کرده است، تکیه امیر چخماق از حدود یک دهه پیش با خطر تخریب مواجه شد و این خطر بهمرور زمان نیز افزایش یافت. کارشناسان، نتایج بررسیهای خود را به بیش از سه مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد ارائه کردند و به آنها اخطار دادند. بین سالهای ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶ نیز یافتههای مطالعاتی خود را برای پیشگیری از وقوع حوادث غیرمترقبه در بنا به مسئولان وقت از طریق دستکم چهار نامه اعلام کردند اما تشخیص اداره کل میراث فرهنگی استان یزد این بود که مسجد امیر چخماق وضعیت پیچیده و حادی ندارد.
کاوه منصوری، تابستان گذشته پس از وقوع سیل در استان یزد به همراه گروهی از کارشناسان از تکیه امیر چخماق بازدید و تاکید کرد تمام تخریبهای این بنا ناشی از سیل مردادماه گذشته نیست و بنا از قبل، مشکلات عدیدهای داشت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تکیه یا مسجد امیر چخماق یزد در میدان امیر چخماق این شهر واقع است و از نظر زیبایی، ارزش تاریخی و مساحت در شمار مهمترین بناهای تاریخی ایران است. قدمت این بنا به دوران تیموریان و قرن نهم هجری بازمیگردد. مجموعه تاریخی امیر چخماق، شامل بازار، تکیه، مسجد و دو آبانبار در آذرماه ۱۳۱۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
نگاهی به وضعیت تکیه امیر چخماق و دیگر بناهای تاریخی در معرض خطر، آشکار میکند مقامهای دولتی پس از رسانهای شدن تخریب آثار تاریخی، وعده مرمت و محافظت این بناها را میدهند اما پسازاینکه اخبار مربوط به این آثار فروکش کرد، آن را به فراموشی میسپارند.
امیر چخماق، تنها مسجد تاریخی ایران نیست که خطر تخریب و ویرانی آن را تهدید میکند. سال گذشته نیز مرمت غیراصولی مسجد شاه اصفهان خبرساز شد و برخی کنشگران هشدار دادند که ممکن است این بنا در فهرست آثار در معرض خطر جهان قرار بگیرد.
مسجد شاه اصفهان، که مثل نگینی فیروزهای در میدان نقشجهان میدرخشد، یکی از مهمترین بناهای معماری ایرانی و اسلامی است و کارشناسان آن را شاهکار کاشیکاری ایران در قرن یازدهم میدانند. این بنای تاریخی نیز در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و به همراه میدان نقشجهان جزو آثار به ثبت رسیده در میراث جهانی یونسکو است.
روزنامه هممیهن روز چهارشنبه ۱۷ خرداد در گزارشی، از ایجاد شکافها و ترکهایی در بناهای تاریخی اصفهان از جمله مسجد جامع عباسی، مسجد حکیم، مسجد عتیق، بقعه شهشهان، مسجد و حمام علی قلیآقا، مسجد سید، سیوسهپل و پل خواجو در پی فرونشست زمین خبر داد.
خطر ویرانی و تخریب در حالی مساجد تاریخی ایران را تهدید میکند که جمهوری اسلامی، ردیفهای بودجهای هنگفتی را برای ساختوساز مساجد در نقاط مختلف ایران اختصاص میدهد و از این مراکز برای اهداف سیاسی خود و نفوذ در محلات استفاده میکند.
کنشگران میراث فرهنگی، بارها تاکید کردهاند، تخریب آثار تاریخی ایران، برنامهای هدفمند در جمهوری اسلامی است که با هدف از بین بردن میراث ملی و فرهنگی ایران دنبال میشود زیرا حاکمیت مفاخر فرهنگی و تاریخی ایران را در تضاد با منافع خود میداند.