احتراق گاز در اجاق‌های خانگی ممکن است با افزایش میزان مواد شیمیایی داخل خانه، خطر بروز سرطان سلول‌های خون را افزایش دهد.

حدود ۴۷ میلیون خانه در ایالات متحده از اجاق‌هایی با سوخت گاز طبیعی یا پروپان‌سوز استفاده می‌کنند. حالا محققان دانشگاه استنفورد دریافته‌اند که پخت‌و‌پز روی اجاق گاز ممکن است میزان ماده سرطان‌زای بنزن در محیط خانه را حتی بیش از مقدار موجود در دود ناشی از سیگار افزایش دهد.

این ماده شیمیایی که آن را عامل افزایش خطر ابتلا به سرطان خون و سایر سرطان‌‌های مرتبط با سلول‌های خون دانسته‌اند، بی‌صدا به میلیون‌ها خانه‌ای که ساکنانشان از اجاق گاز استفاده می‌کنند، وارد می‌شود.

بر اساس مطالعه‌ای جدیدی به سرپرستی محققان استنفورد، یک شعله اجاق گاز در حالت زیاد یا فر گازی که روی حرارت ۳۵۰ درجه فارنهایت (۱۷۰ درجه سانتی‌گراد) تنظیم شده باشد، می‌تواند میزان بنزن سرطان‌زا در محیط خانه را بیش از مقدار ناشی از سیگار کشیدن، افزایش دهد.

طبق اعلام این مقاله که روز ۱۵ ژوئن در نشریه علوم و فناوری محیط زیست (Environmental Science & Technology) منتشر شد، این بنزن در تمام خانه جریان می‌یابد و تا ساعت‌ها در هوای خانه باقی می‌ماند.

راب جکسون، نویسنده اصلی این مطالعه، استاد و رئیس دانشکده میشل و کوین داگلاس و استاد علوم سامانه زمین دانشکده پایداری دوئر استنفورد، گفت: «بنزن در شعله آتش و سایر محیط‌های پرحرارت مانند شراره‌ها در میدان‌های نفتی و پالایشگاه‌ها تشکیل می‌شود. حالا می‌دانیم که بنزن در شعله اجاق‌‌‌گاز‌های خانگی نیز شکل می‌گیرد. تهویه خوب برای کاهش تجمع آلاینده‌ها مفید است اما طبق یافته‌های ما، هواکش‌های مکنده اغلب نمی‌توانند بنزن را از محیط حذف کنند.»

در مجموع، محققان دریافتند غلظت بنزن ناشی از اجاق‌‌گازهای خانگی ممکن است بیش از متوسط غلظت آن در دود سیگار اطرافیان باشد و بنزن می‌تواند به اتاق‌هایی که از آشپزخانه دورند هم راه پیدا کند و میزان غلظتی که در اتاق خواب اندازه‌گیری شده، ممکن است از شاخص‌ ملی و بین‌المللی سلامت نیز فراتر باشد. آنان همچنین دریافتند هواکش‌های خانگی همیشه در کاهش غلظت بنزن و سایر آلاینده‌ها موثر نیستند، حتی وقتی هوا را به خارج از خانه هدایت می‌کنند.

این مقاله جدید اولین مقاله‌ای است که در آن میزان انتشار بنزن هنگام استفاده از اجاق یا فر گازسوز بررسی شده است. تحقیقات پیشین بر میزان نشت بنزن از اجاق‌گازهای خاموش تمرکز داشتند و در آن‌ها غلظت بنزن تولیدشده مستقیم اندازه‌گیری نشده بود. این محققان دریافتند اجاق‌هایی که گاز و پروپان می‌سوزانند، ۱۰ تا ۵۰ برابر اجاق‌های برقی بنزن منتشر می‌کنند. هیچ مقداری از بنزن که قابل ردیابی باشد، از اجاق‌های القایی منتشر نشد و نرخ بنزن منتشرشده هنگام احتراق صدها بار بیشتر از نرخ انتشار بنزنی بود که در سایر پژوهش‌های اخیر از اجاق‌های خاموش به محیط خانه‌ها‌ نشت می‌کرد.

این محققان همچنین انتشار بنزن از غذاهای پخته‌شده را هم آزمودند و دریافتند هیچ میزان بنزن از ماهی آزاد یا گوشت خوک سرخ‌شده منتشر نمی‌شود و تمام بنزنی که این محققان اندازه گرفتند، ناشی از احتراق بود نه غذاهای طبخ‌شده.

پیش‌تر مطالعه‌ای به سرپرستی استنفورد نشان داده بود که متان از اجاق‌‌گازهای خانگی ایالات متحده نشت می‌کند و اثر آن بر تغییرات اقلیمی معادل انتشار دی‌اکسیدکربن ناشی از ۵۰۰ هزار خودرو گازوییل‌سوز است. این اجاق‌ گازها همچنین کاربران را در معرض آلاینده‌هایی مانند دی‌اکسیدنیتروژن قرار می‌دهند که می‌تواند عامل بروز بیماری‌های ریوی شود.

طبق نتایج مطالعه گسترده‌ای در سال ۲۰۱۳، کودکانی که در خانه‌های مجهز به اجاق گازسوز زندگی می‌کنند، نسبت به کودکانی که خانه‌شان اجاق گاز ندارد، ۴۲ درصد بیشتر در معرض خطر آسم قرار دارند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۲ انجام شد، نیز نشان داد عامل بروز ۱۲.۷ درصد از موارد آسم در کودکان اجاق‌‌های گازسوز است.

یانای کاشتان، سرپرست این پژوهش و دانشجوی مطالعات تکمیلی علوم سامانه زمین، گفت: «من در آپارتمانی استیجاری زندگی می‌کنم که اتفاقا اجاق برقی دارد. پیش از آغاز این پژوهش هرگز به این موضوع دقیق نشده بودم اما هرچه بیشتر از آلایندگی اجاق‌های گازی آگاه می‌شویم، از اینکه اجاق گازسوز ندارم، بیشتر احساس آسودگی می‌کنم.»