سازمان دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی، اتهامات «تبلیغ» و [اقدام علیه] «امنیت ملی» را که علیه سه روزنامه‌نگار ایرانی مطرح شده است، مبهم خواند و نوشت که مقام‌های جمهوری اسلامی باید این اتهامات را رفع کنند و «به آزار و اذیت، تعقیب و مجازات افرادی که از حق آزادی بیان خود استفاده می‌کنند، پایان دهند.»

دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی که دوشنبه، سوم ژوئیه (۱۲ تیر)، منتشر کرد، به دادگاه رسیدگی به اتهامات سعیده شفیعی، مهرنوش زارعی، و نسيم سلطان‌بیگی اشاره کرد و نوشت که اتهامات طرح‌شده علیه آنان ممکن است مطابق قانون مجازات جمهوری اسلامی ایران، محکومیتی تا پنج سال زندان برای آنان در پی داشته باشد.

این گزارش به نقل از تارا سپهری‌فر، پژوهشگر ارشد دیده‌بان حقوق بشر در امور ایران، نوشت: «نظام قضایی [جمهوری اسلامی] ایران یک بار دیگر احضار و آزار روزنامه‌نگاران و مدافعان حقوق بشر را آغاز کرده است و کسانی را که حاضر به سکوت نیستند، مجازات می‌کند.»‌ سپهری‌فر همچنین افزود که مقام‌های جمهوری اسلامی ایران هر کسی را که درباره مسائل و نارضایتی‌های اجتماعی‌ گزارش دهد، تحت پیگرد قرار می‌دهند. 

اتهامات سعیده شفیعی درباره گزارش‌ها و مطالبی است که درباره فقر و سهمیه‌بندی دولتی انرژی و نیز منابع عمومی نوشته است. اتهامات مهرنوش زارعی نیز درباره مطالبی است که درباره قوانین باروری و وضعیت جنگل‌های ملی ایران نوشته است. 

اتهامات نسيم سلطان‌بیگی نیز بر اساس همکاری‌اش با چند رسانه خارجی، علیه او مطرح شده است. به نوشته دیده‌بان حقوق بشر، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران سخت‌ترین مجازات را علیه سلطان‌بیگی در نظر گرفته‌اند، چرا که او حاضر به همکاری در زمان بازجویی نبوده و با حجاب اجباری مخالف است.

دیده‌بان حقوق بشر نوشت که جمهوری اسلامی ایران سابقه‌ای طولانی در استفاده از اتهام‌های مبهم مربوط به امنیت ملی، و طرح آن‌ها علیه دگراندیشان، معترضان و روزنامه‌نگاران در دادگاه‌های غیراستاندارد دارد. 

ماموران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مهرنوش شفیعی را که روزنامه‌نگار حوزه اقتصاد است، فوریه گذشته در خانه‌اش در تهران بازداشت کردند و به زندان اوین بردند. او هشتم مارس با وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی آزاد شد. 

نسيم سلطان‌بیگی نیز در ژانویه هنگام خروج از ایران، در فرودگاه بازداشت شد. ماموران او را نیز به زندان اوین منتقل کردند و حدود یک ماه بعد، با وثیقه یک میلیارد تومانی آزاد کردند. سلطان‌بیگی پیش‌تر نیز در ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ به دلیل فعالیت‌های دانشجویی، و بار دیگر در ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ بازداشت شده بود. 

در جریان خیزش سراسری مردم ایران علیه نظام جمهوری اسلامی پس از کشته شدن مهسا امینی در بازداشتگاه گشت ارشاد، نیروهای حکومتی تظاهرات‌های اعتراضی را سرکوب کردند. دیده‌بان حقوق بشر نوشته است که در این سرکوب، ماموران از «نیروی مرگبار و زور بیش از حد» استفاده کردند و صدها نفر از معترضان را کشتند. آنان همچنین ده‌ها هزار نفر از معترضان و صدها فعال، روزنامه‌نگار و مدافع حقوق بشر را با اتهامات واهی بازداشت، و در دادگاه‌های ناعادلانه احکام اعدام صادر کردند.

 سازمان گزارشگران بدون مرز در تازه‌ترین گزارش خود درباره آزادی رسانه‌ها که بهار گذشته منتشر شد، در میان ۱۸۰ کشور، ایران را در جایگاه ۱۷۷ طبقه‌بندی کرد.