روسیه روز سه‌شنبه در شورای امنیت سازمان ملل با استفاده از حق وتوی خود جلو تمدید ۹ ماهه عملیات امدادی را که به حدود چهار میلیون نفر در منطقه شمال غربی سوریه کمک می‌رساند، گرفت. این منطقه همجوار با ترکیه تحت تسلط نیروهای اپوزیسیون سوریه است و کمک سازمان ملل به آن از طریق خاک ترکیه و مرز باب الهوی انجام می‌شود. به گزارش خبرگزاری رویترز، روسیه سپس کوشید با ارائه پیشنهاد خود، این عملیات را شش ماه تمدید کند، اما در این راه ناکام ماند.

میلیون‌ها نفر از مردم روسیه برای غذا، دارو و سرپناه به این کمک‌های بین‌المللی متکی‌اند. کمک‌های سازمان ملل با جواز شورای امنیت انجام می‌شود و این جواز روز دوشنبه منقضی شد. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل، خواهان تمدید ۱۲ ماهه این عملیات امدادی بود.

اما واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل، اعلام کرد که مسکو حاضر به تداوم این عملیات نیست. او پس از استفاده از حق وتوی کشورش و پیش از آنکه رای‌گیری در مورد پیشنهاد شش ماهه مسکو انجام شود، به شورای امنیت گفت: «اگر از پیشنهاد ما پشتیبانی نشود، بهتر است اصلا ساز و کار بین‌مرزی را تعطیل کنیم.»

پیشنهاد تمدید ۹ ماهه قرار بود سازشی بین طرفین مختلف باشد و متن نهایی آن را برزیل و سوئیس تنظیم کرده بودند. از ۱۵ عضو شورای امنیت، ۱۳ عضو به آن رای مثبت دادند. اما چین رای ممتنع داد و روسیه با استفاده از حق وتو جلوی تصویب پیشنهاد را گرفت.

اما پیشنهاد شش ماهه روسیه تنها با رای مثبت روسیه و چین مواجه شد. ده عضو شورای امنیت رای ممتنع دادند و سه کشور غربی دارای حق وتو (آمریکا، بریتانیا و فرانسه) رای «نه» دادند. طبق قواعد شورای امنیت، تصویب پیشنهاد با رای مثبت حداقل ۹ از ۱۵ عضو ممکن است، اما پنج عضو دائم (روسیه، چین، آمریکا، بریتانیا و فرانسه) حق وتو دارند.

مخالفت حکومت سوریه بدین معنی است که چنین عملیاتی تنها با رای شورای امنیت ممکن است. این شورا از سال ۲۰۱۴ صدور جواز چنین عملیاتی را از خاک عراق، اردن و دو بخش مختلف ترکیه آغاز کرد. اما مخالفت چین و روسیه باعث شده است که این عملیات در سال‌های اخیر تنها از خاک ترکیه انجام شود. اما پیش از این در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۰ شورای امنیت یک روز پس از پایان جواز عملیات، آن‌ را تمدید کرده بود و انتظار نمی‌رفت که مسکو با وتو جلو کل عملیات را بگیرد.

موضع مسکو، همگام با دمشق، این است که این عملیات ناقض حق حاکمیت سوریه و تمامیت ارضی این کشور است. آن‌ها می‌گویند عملیات امدادی باید از درون خاک سوریه و اراضی تحت تسلط حکومت بشار اسد رسانده شود. اما نیروهای اپوزیسیون و بسیاری از ناظران نگران‌اند که دولت سوریه با استفاده ابزاری از کمک‌های بشردوستانه آن‌ها را به مردم مناطق تحت تسلط نیروهای اپوزیسیون نرساند.

لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل، در پی رای روسیه گفت: «این لحظه غمباری برای مردم سوریه است. آن‌چه ما و جهان اکنون شاهدش بودیم خباثت محض است.»

گرینفیلد افزود:‌ «ما باید به تلاش‌های خود ادامه دهیم. مردم سوریه به ما متکی‌اند و ما همگی باید از روسیه بخواهیم با حسن نیت سر میز مذاکره بازگردد.»

روسیه پیشنهاد شش ماهه خود را روز جمعه ارائه کرده بود. در مقابل، آمریکا با پشتیبانی از پیشنهاد گوترش خواهان تمدید ۱۲ ماهه بود. پیشنهاد برازیلیا و برن قرار بود سازشی بین طرفین باشد، اما پکن و مسکو حاضر به تایید آن نشدند. این پیشنهاد هم در ابتدا ۱۲ ماهی بود اما سپس برای سازش بیشتر به ۹ ماه تقلیل داده شد. از دیگر موضوعات مورد اختلاف تعداد ایستگاه‌های مرزی است که امداد از آن‌ها رسانده می‌شود. آمریکا خواهان استفاده از سه ایستگاه است، اما پیشنهاد برن و برازیلیا تنها شامل باب الهوی بود.

بعد از رای منفی شورا به پیشنهاد روسیه، توماس گرینفیلد گفت که آمریکا با تمامی اعضای شورای همکاری خواهد کرد تا عملیات امدادی از سر گرفته شود. او بار دیگر از مسکو خواست تا در موضع خود تجدیدنظر کند.