وزارت جهاد کشاورزی ادعا می‌کند خرید برنج از شالیکاران در راستای حمایت از آنان پیگیری‌ می‌شود اما بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت برنج از شالیزار تا فروشگاه‌ حدود ۲۴۰ درصد بیشتر می‌شود. به‌ عنوان‌ مثال هر کیلو برنج طارم و هاشمی حدود ۵۹ هزار تومان از شالیکاران خریداری می‌شود اما نرخ عمده‌فروشی آن در استان‌های گیلان و مازندران تا کیلویی ۱۰۰ هزار تومان افزایش پیدا می‌کند. همین برنج وقتی به شهرهای دیگر از جمله تهران می‌رسد، قیمتش به کیلویی ۲۰۰ هزار تومان هم می‌رسد.

پایگاه خبری فرارو در گزارشی، از تفاوت قیمت انواع برنج ایرانی در عمده‌فروشی‌های شمال کشور خبر داد و نوشت: یک عمده‌فروش برنج کشت اول هاشمی را کیلویی ۷۰ هزار تومان می‌فروشد و یکی دیگر که می‌گوید محصولش را مستقیم از دست شالیکار تحویل گرفته، برنج هاشمی را کیلویی ۸۰ هزار تومان قیمت‌گذاری کرده است. همین برنج در عمده‌فروشی‌های دیگر قیمت‌های متفاوتی دارد و به کیلویی ۱۰۰ هزار تومان هم می‌رسد.

بر اساس این گزارش، برنج ندا که برخلاف برنج هاشمی جزو ارزان‌ترین نمونه‌های ایرانی است، در مازندران و گیلان به‌شکل عمده دست‌کم کیلویی ۳۰ هزار تومان فروخته می‌شود. البته لاشه برنج ندا را با این قیمت می‌فروشند و اگر این برنج در عمده‌فروشی‌های شمال عرضه شود و از نوع عطری باشد، قیمت پیشنهادی فروشنده‌ها از کیلویی ۴۵ هزار تومان شروع می‌شود.

برنج شیرودی که یک مدل برنج ایرانی است، از نظر قیمت تقریبا با برنج ندا مقایسه می‌شود. برنج فجر هم که از نظر قیمت تقریبا چیزی بین ارزان‌ترین و گران‌ترین برنج‌های ایرانی دسته‌بندی می‌شود، قرار است از این بعد آن به قیمت کیلویی ۴۵ هزار و ۲۵۰ تومان از دست شالیکار‌های شمالی خریداری شود.

مرور این رقم‌ها و مقایسه آن با قیمت مصرف‌کننده به‌وضوح آشکار می‌کند که قیمت برنج از شالیزار تا فروشگاه‌های سراسر ایران جهش قابل‌توجهی دارد. حال‌ آنکه در این چرخه افزایش قیمت، تولیدکنندگان سودی نمی‌برند و مصرف‌کنندگان هم متضرر می‌شوند.

وزارت جهاد کشاورزی پیش‌تر اعلام کرده بود ۵۰۰ میلیارد تومان به خرید برنج استان‌های شمالی اختصاص می‌دهد. بر مبنای اعلام این وزارتخانه، یارانه اعتباری سال ۱۴۰۲ برای خرید برنج دو هزار میلیارد تومان است و اگر بخواهد تمام ۵۰۰ هزار تن برنج ذخیره استان‌های شمالی را به قیمت ۷۰ هزار تومان بخرد، مبلغ آن بیشتر از سقف اعتبار یارانه‌ پیش‌بینی‌شده خواهد شد. به‌ عبارت‌ دیگر، وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید برای خرید برنج از شالیکاران به قیمت کیلویی ۷۰ هزار تومان اعتبار کافی ندارد.

از سوی دیگر فعالان بازار تاکید کرده‌اند گران‌فروشی برنج ایرانی مقدمه‌ و بهانه‌ای برای واردات برنج خارجی است. دولت ابراهیم رئیسی در خصوص واردات برنج موضع مشخصی ندارد. پیش‌تر رضا حاجی‌پور، نماینده آمل در مجلس، گفته بود مسئولان باید پاسخ دهند با توجه به حجم تولید برنج ایرانی، برای واردات برنج بی‌کیفیت چه دلیلی وجود دارد؟ او همچنین افزود: «مافیا با سود بالا برنج وارداتی را توزیع می‌کنند و برنج ایرانی را با کمترین قیمت می‌خرند.» به گفته این نماینده مجلس، به دلیل توزیع برنج وارداتی، انباشت برنج ایرانی روزبه‌روز در حال افزایش است.

طی هفته‌های اخیر، برخی رسانه‌های از لغو ممنوعیت واردات برنج به دستور محمد مخبر، معاون اول ابراهیم رئیسی، خبر دادند اما خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، این خبر را تکذیب کرد. این ادعا در حالی مطرح شد که محمد مخبر در پاسخ به نامه انجمن واردکنندگان برنج مبنی بر لغو ممنوعیت واردات برنج دستور داده بود که در این خصوص «اقدام‌های لازم» انجام شود. وزارت جهاد کشاورزی نیز واردات برنج را به خرید برنج از تولیدکنندگان داخلی مشروط کرده است.

فعالان بازار می‌گویند در نتیجه این اقدام‌های دستوری، مقدار زیادی برنج ایرانی به قیمت‌ پایین خریداری شد و به انبارها رفت تا واردات برنج خارجی تسهیل شود. روزنامه اینترنتی فراز پیش‌تر از تورم ۵۹۲ درصدی قیمت برنج طی سه سال خبر داده بود.

برنج غذای پرمصرف ایرانیان است اما طی سال‌های پس از انقلاب، قیمت آن تصاعدی بالا رفته است. اینک خرید برنج کیلویی ۲۰۰ هزار تومان برای بسیاری از خانوارها امکان‌پذیر نیست و آن‌ها به‌ناچار برنج‌های بی‌کیفیت خارجی را می‌خرند.