زمانی که تیزر فیلم «باربی» ساخته گرتا گرویگ برای اولین بار منتشر شد، جستوجو برای صندلهای رکابی (صندلهای جلو و پشتباز) که با تکهای خز پوشیده شدهاند، ۱۱۵ درصد افزایش یافت. در این تیزر تبلیغاتی، مارگو رابی با صندلهای صورتی پشمالویش وارد تصویر میشود، سپس آنها را از پا درمیآورد و روی نوک پا، ژستی که امضای این عروسک بود و نمایانگر پاهای همیشه یخزدهاش است، میایستد. (شرکت ماتل در ۲۰۱۵ شروع به ساخت باربیهایی با قوزک پای تنظیمشدنی کرد تا این عروسک بتواند گاهی استراحت کند و کفش تخت بپوشد)
اگرچه در ۶۴ سال گذشته، کمد لباس باربی مجموعه کاملی از مد را در خود جا داده است، و او برای پوشیدن کفش گزینههای زیادی دارد، صندلهای رکابی از اجزای اصلی سبک لباس این عروسک محبوب در طول تاریخ موجودیتش بوده است.
واضح است که کفش عنصر مهمی در دنیای باربی است. در فیلم، از بین رفتن قوس کف پای باربی (با بازی مارگو رابی)، نشانه بدیمنی و نقطه تاکید فیلمنامه است، و جایی که باربی مرموزی که کیت مککینون نقش آن را بازی میکند، میگوید که باید بین پامپ صورتی (کفشهای جلوبسته پاشنه سهسانتیمتری یا کوتاهتر) یا صندلهای بیرکناستاکس (نشان تجاری نوعی صندل راحتی) قهوهای، یکی را انتخاب کند، گویی پای انتخاب دشوار قرصهای قرمز و آبی فیلم «ماتریکس» درمیان است.
در طول تور مطبوعاتی فیلم نیز که با دقت طراحی شده بود، رابی سبکهای ظاهری باربی را با کفشهایی که مانولو بلهنیک با الهام از باربی «صورتی درخشان» طراحی کرده بود، هماهنگ کرد.
روت هندلر، از بنیانگذاران ماتل، باربی را در ۱۹۵۹ به دنیا معرفی کرد و تصورات جهان را در آن زمان درباره عروسکهای دخترانه تغییر داد. منشا الهام این عروسک که تا حدی از شخصیت داستان مصور آلمانی بیلد لیلی، نشات گرفته است - دختر جسوری که بعدها به مثابه عروسکی برای بزرگسالان فروخته شد- نیز تا حدی بحثبرانگیز بود.
باربی از بسیاری جهات «مدل» بود؛ با فرم پستانها و اندامی که از نظر آناتومی ناممکن مینماید، همراه با لباسهای پیشروی که میپوشید، مثل لباس شنای راهراه سیاهوسفیدش با صندلهای پشتباز مشکی، که شارلوت جانسون، طراح ماتل، آنها را طراحی میکرد.
الیزابت اسملهک، مدیر و متصدی ارشد موزه کفش باتا در تورنتو، در گفتوگو با سیانان، این کفش را شبیه سرسرهای توصیف کرد که پاشنه بلند نازکش آن را برجسته میکند. به گفته اسملهک، این طراحی فورا ارتباط نزدیکی با مفاهیم مطلوب زنانه پیدا کرد و به این ترتیب، کفش پاشنهبلند و باربی همزمان به مد روز تبدیل شدند.
کیم کولون، معاون طراحی باربی از شرکت ماتل، نیز در گفتوگو با سیانان، به صندلهای رکابی باربی اشاره کرد و گفت که این کفشها هنوز برای باربی استفاده میشوند، اما از آنجا که بسیاری از کودکان هنگام بازی آنها را گم میکنند، کفشهای دیگری در سبکهای پشتبسته نیز در مجموعههای باربی گنجانده شده است.
اسملهک در ادامه از تاریخچه پیچیده صندلهای رکابی گفت که قرنهای متمادی به فضای خصوصی، صمیمی و تفریح مربوط بودند. به گفته او، صندلهای پشتباز نخستین بار در دهه ۱۶۰۰ برای زنان اشرافی و طبقات بالای جامعه طراحی شدند. در قرن هجدهم، در دوره روکوکو (اصطلاحی در تاریخ هنر برای توصیف هنر تزئینی در زمینههای مختلف)، فرهنگ غالب جامعه اروپایی بیشتر برگردهماییهای صمیمیتر متمرکز شد و صندلهای رکابی، مثل دمپایی خانه بود (در ۲۰۱۲ یک جفت صندل پشتباز متعلق به ماری آنتوانت، ملکه مخلوع فرانسه در اواخر قرن هجدهم، ۵۷ هزار دلار فروخته شد). به گفته اسملهک این پوشیدنیها که قبلا فقط در خلوت استفاده میشدند، کمکم برای طیف وسیعتری از مناسبتها، نه رویدادهای رسمی، بهکارگرفته شدند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
صندلهای رکابی اواسط قرن نوزدهم، همراه با موج نوستالژی قرن ۱۸، به مد زنان بازگشتند. به گفته اسملهک، آنها در آن زمان همچنان به نوعی در قلمرو فضای خصوصی و خانگی دستهبندی میشدند و پوشیدن صندل پشتباز، معادل بیلباسبودن بود.
اسمهلک سپس به عکاسی اروتیک که در قرن نوزدهم پدید آمد اشاره میکند که زنان در آنها چیزی جز کفشهای پاشنهدار نمیپوشیدند که باعث افزایش جاذبه جنسی کفشهای پاشنهبلند در دهههای بعد شد. (مثلا در نقاشی رنگروغن معروف ادوارد مانه در ۱۸۶۳، المپیا، زنی که روی تخت دراز کشیده، چیزی جز صندلهای رکابی زرد به تن ندارد.)
او در ادامه به سبک کفش «پیپ تو» (کفشهایی که انگشت شصت پا را نشان میدادند) اشاره میکند که در دهه ۱۹۳۰ به بازار آمد. او میگوید که با پیشرفت مد به دوران پس از جنگ در دهه ۱۹۵۰، پشت پا و انگشتان پا در طراحی کفش بیشتر نمایان شد.
این طراحیها ظاهری شبیه یک دمپایی بودوآر (دمپاییهای راحتی اتاقخواب که اغلب بدون پاشنهاند) به صندلهای پشتباز داد که بیشتر فضای خصوصی و صمیمی را تداعی میکرد. افزون بر این، طراحی این کفشها با سبک اصلی «فردریکس آو هالیوود» (Frederick's of Hollywood)، نشان تجاری که برای لباسزیر زنانه جذابش شناخته میشد، مترادف شد. در دهه ۱۹۵۰، طول پاشنه صندلهای رکابی بلندتر و جسورانهتر شد و بر رابطه آن با جذابیت جنسی تاکید میشد.
اسملهک میگوید وقتی از پاشنه استیلتو (پاشنههای نازک و بسیار بلند) صحبت میشود، مشخص نیست که دقیقا چه کسی و چه زمانی آنها را ابداع کرد، اما واضح است که تغییر به سمت ظاهری تیز و صاف، در دهه ۱۹۵۰ صورت گرفته است. او آندره پروجا، طراح کفش فرانسوی، را کسی میداند که نخستین بار فلز را -به منزله مادهای که میتواند وزن یک زن را تحمل کند- آزمود. صندل «پاشنه سوزنی» او که در ۱۹۵۱ عرضه شد، هرچند شبیه صندلهای پشتباز امروزی نیست، یک پاشنه فولادی ۱۰ سانتیمتری داشت که با سه نوار نازک بدلیجات به کفش چسبیده بود.
صندلهای رکابی نیز مانند باربی، رابطه نزدیکی با هالیوود دارند. در دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، مرلین مونرو، باربارا ادن و جین منسفیلد صندلهای پاشنهبلند و پشت و جلو باز میپوشیدند. بسیاری از کفشهای آنها مدل «اسپرینگ او لاتورز» (Spring-o-Lators ) بودند؛ ابداعی از بت لوین، طراح کفش افسانهای، که یک بند الاستیک داشتند که همزمان از لیز خوردن پای پوشنده و صدای ناخواسته «تلقتلوق» هنگام راه رفتن، جلوگیری میکرد.
در سالهای پس از آن، محبوبیت صندلهای رکابی در فرهنگ عامه، بین «مبتذل» و «شیک» در نوسان بود. این کفشها به دلیل ارائه جسورانهشان از توجه برخوردار بودند. نمونههایی از این نگاه را در ادبیات و رسانههای آن دوران میتوان دید. در فیلم «مشکل زنانه» محصول ۱۹۷۴ و ساخته جان واترز، «داون داونپورت» با بازی دیواین، پس از مخالفت والدینش با خرید یک جفت کفش پاشنهبلند، از خانه میگریزد و مرتکب جنایت میشود.
افزون بر این، آنتون لاوی، بنیانگذار کلیسای شیطان و مذهب شیطانگرایی، در کتاب «جادوگر شیطانی» به وجه «جسورانه» و «سطحپایین بودن» این کفشها اشاره کرد و نوشت که فقط جادوگران زمخت میتوانند با آنها احساس راحتی کنند.
سپس شخصیت «پگی باندی» در سریال «ازدواج با کودکان»، محصول دهه ۱۹۸۰، را میبینیم که صندل رکابی میپوشد. این کار، ایده کیتی ساگال، بازیگر نقش «پگی»، بود که قصد داشت شخصیت نقشش را به عروسک شبیه کند. ساگال در گفتوگویی با تری گراس در ۲۰۱۲ گفت که شخصیت نقشش باید جذاب به نظر میرسید، و این کفشها باعث میشوند آدم مدل خاصی راه برود.
دبی هری، خواننده و آهنگساز آمریکایی، در ۱۹۷۸ با یک جفت صندل رکابی روی جلد آلبوم گروه «بلوندی» با نام «خطوط موازی» ظاهر شد، و اولیویا نیوتن جان، هنرپیشه و خواننده استرالیایی، در صحنه پایانی فیلم «گریس» (Grease) مدل قرمزی از صندلهای رکابی جلو باز پوشید.
صندلهای رکابی در اوایل دهه ۲۰۰۰ و به لطف نشان تجاری «پولی آو کالیفرنیا» (Polly of Callifornia) که این مدل کفشها را برای طراحان مد برجستهای چون بتسی جانسون تولید میکرد، به طرز چشمگیری به بازار بازگشتند.
بتسی جانسون مجموعه بهار و تابستان ۲۰۰۱ خود را با مدلهای «پلیبوی» (نشریه سرگرمی با محتوای مخصوص بزرگسالان) در حالی روی صحنه نمایش برد که صندلهای رکابی بندداری پوشیده بودند که بندشان دور قوزک بسته میشد.
صندلهای «پولی» به «کفشهای پاشنهدار هشتساعته» معروف شدند، زیرا کفیهای فومی و لژ چوبی، باعص میشد برای پوشیدن در تمام روز راحت باشند.
«ترشی لینگری» (Trashy Lingerie)، نماد خردهفروشی هالیوود، سالها کفشهای «پولی» را عرضه میکرد و حتی نمونههای سفارشی نیز در اختیار مشتریانش قرار میداد.
رندی شریر، مالک این موسسه، به سیانان گفت که کفشهایی که «آرماندو باراسا» در یک فرایند پیچیده تولید میکرد، دارای فرم واقعا هنریاند. به گفته او، برخی از طرفداران سرسخت «پولی» ۱۰ یا ۲۰ جفت از آنها را داشتند.
هر چند «پولی آو کالیفرنیا» سالها پیش از بازار خارج شد، اما «رمیکس» (Re-Mix)، نشان تجاری قدیمی کفش در لسآنجلس، همان سبک را با نام «هالیوود استیلتو اسلاید» (Hollywood Stilettos Slide) تولید میکند.
در نهایت، این روزها و با توجه به مضمون «باربیکور» (دنیای باربی Barbiecore)، این سبک به مد روز بازگشته است. نشان تجاری «آلدو» در همکاری با تهیهکنندگان این فیلم، مجموعهای با مضمون «باربی» تولید کرده است که مدلهایی از صندل رکابی را با پاشنههای کوتاهتر ارائه میدهد.
کوکو فونگ و والریو باوا، مدیران خلاق نشان تجاری کفشهای گرانقیمت «مالون سولیه» (Malone Souliers) نیز ظاهرا متوجه این مد جدید شدهاند. آنها به سیانان گفتند که این به یادشان میآورد که صندلهای رکابی چقدر نمادین و نوستالژیکاند.
مقالهای که خواندید برگرفته از مقالهای با عنوان «تاریخچه بحث برانگیز کفش های پاشنه دار کلاسیک باربی» نوشته ماری لودی در سیانان است.